Opvolging

“Groene groei” en technologie gaan ons niet redden van de klimaatcrisis. Valt er dan nog iets in te brengen tegen doemdenken? Ja, vindt de Nederlandse filosofe Lisa Doeland. ‘Alternatieven zoeken vanuit de beperking, vanuit wat we vandaag al hebben: dat vind ik een inspirerende gedachte.’

Het boek 'Apocalypsofie' van Lisa Doeland leest als een ijskoude emmer water over je hoofd, niet als verfrissing maar als wake-up-call. Paul Verhaeghe las het en is verontwaardigd, maar hij weigert te doemdenken en maakt zich terecht boos over de onwillige struisvogelpolitici die een echte aanpak van de klimaatcrisis voor zich uit blijven schuiven.

Hoe moeten we ons verhouden tot de Apocalyps? Vrezen voor het ergste en hopen op het beste? Om een andere toekomst denkbaar én mogelijk te maken, moeten we de horror onder ogen zien. Want we zitten er al middenin.

Leven gaat onvermijdelijk gepaard met verlies, met verval en met afval – wie leeft maakt vuile handen en laat een ecologische voetafdruk achter. Toch dromen we liever van recycling zonder restjes binnen een circulaire economie, van een wereld waarin alles zich laat opruimen en oplossen. Lisa Doeland confronteert ons met het illusoire karakter van deze ‘Groene droom’. Apocalypsofie stelt niet gerust, maar biedt wel handvatten voor leven in tijden van uitsterving. Waar het op aankomt, is jezelf steeds de vraag stellen hoe je dat zo goed mogelijk kunt doen. Filosoferen is leren om te sterven, stelden onder andere Socrates en Montaigne. In tijden van ecologische catastrofe moeten we echter niet alleen met onze sterfelijkheid om leren gaan, maar ook met onze ‘uitsterfelijkheid’. Hoe kan de filosofie ons leren om uit te sterven? ‘Wat als er niemand meer over is om überhaupt nog de vraag te stellen naar het goede, het ware, en het schone?’

Reeds tientallen jaren worden we verwittigd over de dodenmars waarin wij verwikkeld zijn als gevolg van de globale opwarming. De wereldwijde regerende klasse blijft ons verder voortduwen naar uitsterving. Amerikaans onderzoeksjournalist Chris Hedges: "Ineenstorting komt in de menselijke geschiedenis voor bij complexe samenlevingen, telkens kort nadat zij hun periode van grootste macht en welvaart hebben bereikt." We zijn weer eens zover, alleen gaat het nu voor het eerst over de hele planeet...