Réseau Transition be

Terwijl milieurampen steeds frequenter en dodelijker worden, blijft de Vlaamse regering falen in het uittekenen van een serieus klimaatbeleid. Donderdag 10 juli trekken Grootouders voor het Klimaat, Bond Beter Leefmilieu en de Klimaatcoalitie naar het Martelaarsplein met een duidelijke boodschap: dit klimaatplan is een kaakslag voor jong én oud.

In 2040 wil Europa 90 procent minder broeikasgassen uitstoten vergeleken met 1990. De Europese Commissie heeft, na maanden van overleg, vandaag het plan officieel voorgesteld. Het tussentijdse klimaatdoel moet een opstap worden naar klimaatneutraliteit in 2050. Het is een ambitieus doel, maar er zijn ook enkele flexibele regels waar critici niet zo blij mee zijn.

Een hittegolf treft niet iedereen in gelijke mate, schrijft onderzoeker Simon De Muynck. “Oversterfte treft ouderen, maar ook mensen die op straat leven of in onwaardige woningen, zijn extra kwetsbaar.”

Het water van de Middellandse Zee is nu al even warm als normaal aan het einde van de zomer. Daardoor stijgt de kans op hevige stormen in het najaar. Dat zegt klimaatwetenschapper Niels Souverijns. "In Valencia vrezen ze nu al voor een nieuwe waterbom. De omstandigheden zijn er ideaal voor."

Wat hadden de wereldleiders weer beloofd in 2015 in de Franse hoofdstad? Ze zouden de opwarming van de aarde veroorzaakt door onze uitstoot van broeikasgassen beperken. Tot twee graden en liefst tot anderhalve graad. Daarvoor moesten ze doortastende én rechtvaardige maatregelen nemen. Ze hebben dat niet gedaan. Dat zien we op onze tv-schermen. De bosbranden, overstromingen en hittegolven worden talrijker en heviger. Met veel menselijke slachtoffers en schade voor alle leven op de planeet.

Een rechtvaardig grondstoffenbeleid is een voorwaarde voor duurzame vrede in Congo, weet Wies Willems die als expert natuurlijke rijkdommen werkt voor Broederlijk Delen. Ook de EU moet daarin haar verantwoordelijkheid opnemen, benadrukt hij.

"De klimaatverandering staat gewoon niet meer op de agenda en de groep die erover spreekt, wordt steeds kleiner." Dat zegt klimaatexperte Jill Peeters, naar aanleiding van het extreme weer dat de komende dagen over het land trekt. Toch blijft ze het klimaatprobleem op tafel leggen. "Ook vennootschappen zijn vragende partij om meer in te zetten op duurzaamheid."

Als we 5% van ons bbp aan defensie besteden, komt de ontwikkelingssamenwerking in gevaar, schrijft MO*journalist John Vandaele. Die is echter cruciaal voor het overeind houden van het Congolese regenwoud.

Wie de grote media volgt krijgt al snel de indruk dat er geen alternatief is voor de toenemende militarisering van Europa. In dit dossier gaan we samen met experten en de vredesbeweging op zoek naar wat er aan de basis ligt van de toenemende oorlogskoorts en wat we eraan kunnen doen.

“Scholen dagenlang gesloten wegens hittegolf”? In de grote treinstations van het land kon je gisteren de voorpagina’s van de kranten van morgen lezen.

Rampen hebben in het voorbije decennium 264,8 miljoen mensen op de vlucht gedwongen in 210 landen en gebieden. Stormen en overstromingen zijn veruit de belangrijkste oorzaak, goed voor 89% van de gedwongen verplaatsingen.

De afgelopen 3 lentemaanden waren veel droger dan gemiddeld. Er viel slechts 54,4 mm neerslag in Ukkel, veruit de laagste neerslaghoeveelheid voor dit seizoen voor de huidige referentieperiode. Alleen in 1893 viel er minder neerslag sinds het begin van de waarnemingen in 1833, meldt het KMI in een algemeen klimatologisch overzicht.

De wereld dreigt veel meer gletsjers te verliezen door de klimaatopwarming dan tot nu toe werd aangenomen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat de gevolgen van die opwarming op een langere termijn bekijkt. Dat zal onder andere gevolgen hebben voor de drinkwatervoorziening en de stijging van de zeespiegel. Maar met gericht klimaatbeleid kan het verlies nog ingeperkt worden, benadrukken de wetenschappers.

De Europese Unie zal tegen 2030 54 procent minder broeikasgassen uitstoten, vergeleken met 1990, en komt zo net uit onder de doelstelling van 55 procent. Dat heeft de Europese Commissie berekend op basis van de klimaatplannen van de meeste lidstaten.

Bijna een derde van onze honingbijen heeft vorig jaar niet overleefd. Dat blijkt uit de jaarlijkse monitoring van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). De belangrijkste oorzaken van de hoge sterfte zijn de varroamijt en de Aziatische hoornaar. "Iedereen kan een steentje bijdragen om de bijen zoveel mogelijk in stand te houden", zegt Hélène Bonte van het FAVV.

Elke euro die wordt geïnvesteerd in natuurherstel, levert op de langere termijn een veelvoud in euro's aan baten op. Dat blijkt uit een nieuwe becijfering door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de universiteit van Luik, op vraag van Natuurpunt en het Wereldnatuurfonds. Voor een concrete studie over het Kastanjebos in Herent komen ze zelfs uit op 51 euro aan baten voor elke geïnvesteerde euro, over een periode van 100 jaar. Minstens even belangrijk is de terugverdientijd, die er op 7 jaar ligt.

De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is het afgelopen jaar fors toegenomen en dat komt niet (alleen) doordat er meer CO2 is uitgestoten. Het lijkt er sterk op dat de opname van CO2 door oceanen en met name bossen afneemt. Dat is zeer zorgwekkend, stellen wetenschappers.

Vlaanderen heeft sinds kort zijn eerste klimaatarts. Jules Vertriest zal zich buigen over de gezondheidsproblemen die de klimaatverandering met zich meebrengt, zoals beroerten, pollenallergieën en tropische ziekten. Maar de klimaatarts pleit ook voor meer groen, schaduw en water in het straatbeeld.

Na een succesvolle Klimaatzaak waarin de rechtbank oordeelde dat België haar uitstoot aanzienlijk moet verlagen is het tijd voor een nieuw hoofdstuk in de klimaatrechtspraak: hoe gaan we ons aan de gevolgen van de klimaatverandering aanpassen? In Brussel ging vorige week de eerste Belgische klimaatadaptatierechtszaak van start. Doctoraatsstudente milieurecht Matilde Meertens legt uit waarover dit gaat.

David Van Reybrouck is archeoloog, filosoof, schrijver en sinds februari, de eerste Denker der Nederlanden. Dat is een breuk met zijn zeven voorgangers. Zij waren allemaal Denker des Vaderlands, een wat oubollig begrip en Nederlands initiatief. Van Reybrouck ziet zichzelf liever als Vérdenker der Nederlanden. Vérdenken is naar het heden kijken vanuit het verre verleden en vanuit de verre toekomst. In zijn zeer lezenswaardig essay ligt het accent op de moderne ongeveer 400 jaar oude diplomatie die faalt bij het oplossen van de klimaatcrisis. Er is een andere aanpak nodig.

De rijkste 10% van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor twee derde van de waargenomen opwarming van de aarde sinds 1990, blijkt uit een studie in Nature Climate Change.

De rijkste 10% van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor twee derde van de waargenomen opwarming van de aarde sinds 1990, blijkt uit een studie in Nature Climate Change.

De Wereldbank toont graag zijn goede klimaatintenties. In werkelijkheid maakt ze de klimaatcrisis nog erger. In Ghana financiert de Wereldbank projecten voor nog meer fossiele brandstoffen, die het land opzadelen met grote schulden voor dure energie, terwijl de bank de toegang tot betaalbare duurzame energie tegenwerkt.

België zal ook op 12 mei geen nationaal klimaatplan indienen bij de Europese Commissie. Nochtans loopt dan het uitstel af dat ons land had verkregen van de Commissie. Federaal minister van Klimaat Jean-Luc Crucke (Les Engagés) maakt zich sterk dat er deze zomer wel een klimaatplan zal zijn.

Het afbraakbeleid van de regering-Trump tegen de mensenrechten heeft wereldwijd gevolgen, waarschuwt Amnesty International in zijn jaarrapport. ‘We moeten en zullen ons blijven verzetten tegen de roekeloze regimes die mensen hun mensenrechten willen ontnemen.’

Terwijl grote banken onder politieke druk hun klimaatambities afzwakken, kiest duurzame pionier Triodos Bank resoluut voor de planeet en stapt uit de Net-Zero Banking Alliance. Winstbejag prevaleert kennelijk boven de noodzakelijke urgentie in de strijd tegen de klimaatcrisis.

Bedrijven die kleine plastic korrels produceren of vervoeren, zullen extra maatregelen moeten aannemen om hun (onbedoelde) vervuiling zoveel mogelijk te verminderen. Dat heeft het Europees Parlement samen met de lidstaten beslist. De nieuwe maatregelen houden rekening met zowel het belang van de industrie als dat van het milieu.

Er is in de Vlaamse landbouw nog veel winst te maken voor het klimaat door meer koolstof op te slaan in de bodem. 'Carbon farming' of koolstoflandbouw kan voor landbouwers extra zakgeld betekenen, terwijl de bodem van hun akkers er beter van wordt. Minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) wil er deze legislatuur verder op inzetten, met 25 miljoen euro rechtstreekse steun per jaar. Hoe werkt het systeem? En wat is het potentieel?

Meer dan honderd leden van de koepelorganisatie voor duurzame afvalverwerking hebben een brief aan de VN geschreven. Ze roepen op om afvalverbranding voor de opwekking van energie niet langer als duurzame oplossing te promoten.

Sinds het aantreden van Donald Trump is al een tiende van het personeel van het Amerikaanse Oceanografisch en Klimatologisch Agentschap NOAA ontslagen of vrijwillig opgestapt. Nog eens 1.000 nieuwe ontslagen dreigen. Dat is een klap voor de klimaatwetenschap, want wereldwijd hangen onderzoekers af van de gegevens die het agentschap verzamelt. VRT NWS sprak met meteoroloog Tom Di Liberto, een van de ontslagen onderzoekers.

Wie wint bij de lithiumwinning in Chili of de ontbossing voor biobrandstoffen in Indonesië? Volgens Shivant Jhagrou in 'Voorbij Duurzaamheid' is de vraag niet alleen hoe we verduurzamen, maar wie bepaalt wat duurzaam is. Hij roept op om ‘duurzame’ initiatieven in vraag te stellen.

De snel krimpende gletsjers van de Andes bedreigen de watervoorziening van 90 miljoen mensen op het Zuid-Amerikaanse continent, waarschuwen experten. Ook landbouw en veeteelt zijn er sterk van afhankelijk.

Vorig jaar steeg de gemiddelde temperatuur voor het eerst boven 1,5 graad Celsius vergeleken met het pre-industriële niveau. Wat betekent dat wereldwijd voor de landbouw en voor ons voedsel?

In Zuid-Afrika wordt commerciële visvangst van ansjovis en sardienen in verschillende kustgebieden verboden om de bedreigde zwartvoetpinguïns (of brilpinguïns) beter te beschermen. Dierenactivisten, vertegenwoordigers van de commerciële visserij en het departement van Milieu en Visserij hebben hierover een akkoord bereik, net voor de zaak voor het Hooggerechtshof in Pretoria zou komen. De zwartvoetpinguïn is de enige pinguïnsoort die broedt in Afrika, maar is ernstig bedreigd.

In Zuid-Afrika wordt commerciële visvangst van ansjovis en sardienen in verschillende kustgebieden verboden om de bedreigde zwartvoetpinguïns (of brilpinguïns) beter te beschermen. Dierenactivisten, vertegenwoordigers van de commerciële visserij en het departement van Milieu en Visserij hebben hierover een akkoord bereik, net voor de zaak voor het Hooggerechtshof in Pretoria zou komen. De zwartvoetpinguïn is de enige pinguïnsoort die broedt in Afrika, maar is ernstig bedreigd.

Hoe bouwen we aan een veerkrachtige samenleving, die ecologisch en sociaal sterk staat? Cultuurcentra, bibliotheken en middenveld organisaties verenigden zich rond die vraag. Ze vroegen een aantal kunstenaars om een brief, lied of gedicht te schrijven met een dringende oproep aan the powers that be om werk te maken van een doordacht en vooral doortastend klimaatbeleid.

Kuststeden voelen de klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel vaak als eerste en zoeken daarom naar oplossingen om zich hierop voor te bereiden. Duinen zijn een natuurlijke barrière die het werk verrassend goed doet.

De federale regering brengt in haar akkoord de kosten van de klimaattransitie niet in rekening. Daarmee draait ze niet alleen zichzelf maar ook de burgers een rad voor de ogen, schrijft Koen Stuyck, beleidsmedewerker bij WWF België. In plaats van echte hervormingen door te voeren, kiest de regering voor een beleid van voortschuiven. Maar de tijd om te talmen is meer dan op.

Anuna De Wever werd bekend als initiatiefneemster van de scholierenactie “Spijbelen voor het klimaat” en de jongerenklimaatmarsen in 2019 en als woordvoerster van “Youth for Climate”. Daarmee volgde ze samen met Kyra Gantois en de Waalse Adelaïde Charlier het voorbeeld van de internationale bewegingen “School Strikes 4 Climate” en “Fridays for Future”, in gang gezet door de Zweedse activiste Greta Thunberg.

Anuna De Wever werd bekend als initiatiefneemster van de scholierenactie “Spijbelen voor het klimaat” en de jongerenklimaatmarsen in 2019 en als woordvoerster van “Youth for Climate”. Daarmee volgde ze samen met Kyra Gantois en de Waalse Adelaïde Charlier het voorbeeld van de internationale bewegingen “School Strikes 4 Climate” en “Fridays for Future”, in gang gezet door de Zweedse activiste Greta Thunberg.