Alimentation

Vlaanderen zit absoluut niet op schema om de uitstoot van broeikasgassen af te bouwen, en dat gaat België wellicht honderden miljoenen euro's kosten. In welke mate kan de nieuwe Vlaamse regering de zaken nog rechttrekken, en hoeveel bedraagt die factuur dan precies? "Ik zal niet toelaten dat de factuur terechtkomt bij de gewone Vlaming", zegt Vlaams minister van Klimaat Melissa Depraetere (Vooruit).

COP29 is afgelopen met een akkoord waar heel wat landen ontevreden mee zijn. De grote verliezer is het klimaat zelf, zo lijkt het. Het was weer bijzonder moeilijk om tot een moeizaam (en uiteindelijk zwak) akkoord te komen, nadat weer verlengingen moesten worden gespeeld. Is het format van een klimaattop stilaan voorbijgestreefd? De meningen zijn verdeeld: "Vergelijk het met een snelkookpan voor bepaalde kwesties, met snel een goede focus en druk om iets te bereiken".

2024 wordt zo goed als zeker het warmste jaar ooit gemeten. Het zal ook de geschiedenis ingaan als het eerste volledige kalenderjaar waarin de wereldwijde opwarming boven de anderhalve graad uitkomt. Dat meldt de Europese klimaatdienst Copernicus op de vooravond van COP29, de VN-klimaattop in Azerbeidzjan.

Ontwikkelingslanden kunnen zich onvoldoende aanpassen aan de nieuwe klimaatrealiteit. De kloof in financiering blijft enorm. Dat stelt het VN-milieubureau UNEP in een nieuw rapport aan de vooravond van COP29, de VN-klimaattop in Azerbeidzjan. Een en ander heeft vaak heel concrete gevolgen, bijvoorbeeld voor de teelt van koffiebonen, stelde VRT NWS vast in Kenia. Na de verkiezingsoverwinning van Donald Trump in de VS lijkt het er bovendien niet op dat de financieringskloof gedicht zal raken, integendeel zelfs.

Als de wereld niet snel actie onderneemt, dan lopen de klimaatdoelen van Parijs groot gevaar. De wereld stevent momenteel af op 3,1 graden extra, als het allemaal verdergaat zoals de voorbije jaren. Het is een nieuwe noodkreet van de VN in een klimaatrapport in de aanloop naar de komende klimaatconferentie (COP29). De VN vraagt de onderhandelaars daarom om vervroegd de nationale doelstellingen te bespreken, op COP29 in Bakoe. Ze doet ook een speciale oproep aan de G20: "Geen gebakken lucht meer, alstublieft."

De klimaatverandering draagt wereldwijd bij tot een toename van natuurbranden. Dat blijkt uit een nieuw internationaal onderzoek waaraan de VUB deelnam. Dat klinkt logisch, maar dat is het niet per se, omdat door menselijke activiteiten heel wat bosgebied versnipperd raakt, waardoor natuurbranden zich minder makkelijk verspreiden. De Afrikaanse savanne is zo'n gebied met een dubbele impact.

40 procent van de projecten die ons moeten voorbereiden op een veranderend klimaat, heeft eigenlijk weinig tot geen effect. Dat blijkt uit een steekproef van de Europese Rekenkamer in Frankrijk, Oostenrijk, Polen en Estland. De Rekenkamer is kritisch en ziet nog "grote uitdagingen". De Europese Unie loopt het risico zich onvoldoende aan te passen aan de realiteit van de klimaatverandering, is het besluit.

Gemonitorde populaties van wilde dieren zijn gemiddeld met 73 procent gekrompen tussen 1970 en 2020. In Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied ging het zelfs om 95 procent, meldt het Wereldnatuurfonds WWF: "Verschillende indicatoren tonen dat de natuur verdwijnt met een alarmerende snelheid". Ook voor de mens blijft dat niet zonder gevolgen, waarschuwt het WWF.

Grote banken investeren nog steeds veel geld in steenkool en activiteiten die veel broeikasgassen uitstoten, ondanks beloften om hun impact op het klimaat te verkleinen. Dat schrijft een internationaal onderzoekscentrum aan de London School of Economics. "Op dit moment is het nog wat ondermaats en is er zeker ruimte voor verbetering", reageert econoom Hans Degryse (KU Leuven).

Volgens critici drukt de nieuwe Vlaamse regering de pauzeknop in van het klimaatbeleid, volgens de regering zelf ligt de lat hoog. "Vlaanderen zou de problemen onder ogen moeten zien en oplossingen bieden voor klimaatbeleid", zegt de Bond Beter Leefmilieu. "Wij zijn wel ambitieus", klinkt het bij de regering. Het doel halen voor het afbouwen van broeikasgassen lijkt alvast heel moeilijk. Een balans.

De klimaatverandering veroorzaakt door de mens heeft de zware overstromingen door storm Boris in Centraal-Europa dubbel zo waarschijnlijk gemaakt. Nooit is in het getroffen gebied zwaardere regenval opgemeten. Dat zegt World Weather Attribution, een groep van klimaatexperts die de gevolgen van de huidige klimaatverandering afzet tegenover een scenario zonder klimaatverandering.

Bos, grasland, andere natuur of gewone tuinen: allemaal slaan ze ongeveer evenveel koolstof op in de bodem. Enkel akkers slaan per hectare minder koolstof op. Dat blijkt uit een groot bodemonderzoek in Vlaanderen. Voor het eerst is zo'n onderzoek op zo'n grote schaal gevoerd, tot een diepte van 1 meter. "Fantastisch dat dit gebeurt, dit is cruciaal", benadrukt bioloog Ivan Janssens van UAntwerpen het belang ervan voor ons klimaatbeleid.

De lancering van de satelliet Sentinel-2C, ontwikkeld en beheerd door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, heeft om 3.50 uur Belgische tijd kunnen plaatsvinden. De satelliet zou eigenlijk 24 uur eerder naar de ruimte vertrekken, maar de lancering werd uitgesteld door elektrische problemen. De nieuwe Europese satelliet zal onder meer de methaanuitstoot en de waterkwaliteit beter in kaart kunnen brengen.

Japan maakt werk van de zoektocht naar nieuw types rijst die beter bestand zijn tegen de klimaatverandering. Met stip bovenaan: meer hittebestendige variëteiten. Het land hoopt om zo in de toekomst de rijstschuren gevuld te houden en niet in de problemen te komen zoals bijvoorbeeld het voorbije seizoen, met schaarste, lege rekken en hogere prijzen.

Door de grillen van de klimaatverandering kan de biodiversiteit van graslanden in Vlaanderen tot 75 procent afnemen. Vooral kruiden en hooisoorten zouden in de klappen delen. Dat blijkt uit nieuw doctoraatsonderzoek aan de universiteit van Antwerpen.

De Australische regering heeft plannen goedgekeurd om het "grootste zonnepanelenpark ter wereld" te bouwen, met een onderzeese stroomkabel naar Singapore om daar een deel van de stroom af te leveren. Tegen 2030 moet de eerste stroom geleverd worden, al moeten er nog enkele hordes genomen worden.

Het is vandaag Earth Overshoot Day: vanaf vandaag tot het einde van het jaar verbruikt de wereldbevolking meer dan onze planeet op een jaar aan grondstoffen en diensten kan leveren. Voor onze huidige levensstijl zijn eigenlijk 1,7 planeten aarde nodig, en dat kan uitdraaien op een ramp, waarschuwen experts. Earth Overshoot Day valt dit jaar ook een dag vroeger dan vorig jaar.

De verwoestende bosbranden in het natuurpark van Jasper in Canada, hebben een grote impact op de dieren die er leven. Experts maken zich specifiek grote zorgen over de zeldzame boskariboe, die het voor de branden al niet zo goed deed. Voor kleinere dieren is ontsnappen nog veel moeilijker.

In Brazilië is de eigenaar van een groot veebedrijf veroordeeld tot een boete van 292 miljoen Braziliaanse real (ruim 47 miljoen euro) voor het toebrengen van schade aan het Amazonewoud. Hij moet het vernielde regenwoud ook proberen te herstellen. Het gaat om de grootste burgerlijke rechtszaak voor klimaatmisdrijven ooit in Brazilië. De uitspraak kan een precedent scheppen voor toekomstige rechtszaken: "Deze zaak is een primeur, niet enkel in Brazilië maar voor de hele wereld."

"Wat hier beslist wordt, is heel belangrijk. Het zal de bescherming van onze oceanen in een bepalende plooi leggen." Aan het woord is een Vlaming die voor België deelneemt aan een conferentie over diepzeemijnbouw op Jamaica. Komt er een strikt kader, en wanneer dan? De klok tikt, want bepaalde spelers staan te trappelen om aan de ontginning te beginnen. Biologen vrezen voor een impact op het (nog grotendeels onbekende) diepzeeleven.