Jean-Marc Jancovici

Trekvogels in Azië hebben tot 180 keer meer PFAS in de lever dan vroeger. Wetenschappers ontdekten dit aan de hand van betere detectiemethoden, en dat is op zich goed nieuws.

De Europese Ombudsman stelt wanbeheer vast bij de Europese Commissie bij het al dan niet vergunnen van gevaarlijke chemische stoffen. Zo doet de Commissie er gemiddeld 14,5 maanden over om ontwerpbesluiten voor te bereiden, terwijl de termijn daarvoor 3 maanden bedraagt.

PFAS, of per- en polyfluoralkylstoffen, zijn een groep synthetische chemicaliën die veel worden gebruikt vanwege hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen. Ze staan bekend als forever chemicals omdat ze zeer moeilijk afbreekbaar zijn en zich ophopen in het milieu en in het menselijk lichaam, wat mogelijke gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

De vervuiling met twaalf persistente en schadelijke stoffen, waaronder DDT, is wereldwijd gedaald, blijkt uit cijfers van de VN. Maar de chemicaliën die ervoor in de plaats zijn gekomen, vormen vaak nieuwe risico’s.

Europese rivieren bevatten een mix van meer dan 500 schadelijke chemicaliën, blijkt uit Duits onderzoek. Die vormen vooral voor ongewervelde organismen een gevaar.

Het gebruik van chemicaliën met PFAS is in tien jaar tijd enorm toegenomen in de EU, waardoor consumenten ook via hun voeding steeds vaker blootgesteld worden aan PFAS. Dat blijkt uit onderzoek van groenten en fruit. België hoort bij de landen met de hoogste concentraties.

De Europese Commissie wil weten of onze kleding vrij is van schadelijke chemicaliën. Onafhankelijke laboratoria in België, Duitsland en Italië concluderen dat een zesde van ons textiel onze gezondheid kan schaden.

De landbouw moet dringend minder plastics gaan gebruiken, stellen wetenschappers in het vakblad “Nature”. Zo kunnen we voorkomen dat microplastics en giftige chemicaliën terechtkomen in de bodem, en ook in ons voedsel.

Patiënten met borst-, eierstok-, huid- en baarmoederkanker blijken opvallend hogere niveaus van bepaalde chemicaliën in hun lichaam te hebben. Een grootschalig onderzoek in de VS vindt een “duidelijk verband” met stoffen als PFAS en Bisphenol A.

Jacob de Boer is pas met pensioen. Maar ook als emeritus hoogleraar milieuchemie en toxicologie blijft hij zich in de media uitspreken over schadelijke stoffen, zoals PFAS. ‘Het voelt als mijn plicht.’