Résiliænces Métamorphoses

We zijn al twee weken in het nieuwe jaar. Wellicht ben je, zoals zovelen, het goede voornemen gestart om wat gezonder te eten. Maar dat is nog knap lastig blijkt na het lezen van het boek ‘Dit slik ik niet meer!’ van arts Staf Henderickx, want tegenwoordig is bijna alles wat we eten ultrabewerkte voeding en dat heeft een grote impact op onze gezondheid.

Terwijl de gevolgen van klimaatverandering steeds zichtbaarder worden, ontbreekt doortastend politiek beleid. Milieuwetenschapper Aaron Van Poecke onderzoekt hoe structurele ongelijkheid en struisvogelpolitiek de crisis verergeren en roept op tot actie.

De oceaan bepaalt hoe snel klimaatverandering plaatsvindt. Blijkt nu uit nieuw internationaal onderzoek dat ook de diepere waterlagen jaar na jaar opwarmen. Meer dan verontrustend.

De rijkste 1 procent heeft zijn deel van het jaarlijkse mondiale koolstofbudget - de hoeveelheid CO2 die aan de atmosfeer kan worden toegevoegd zonder dat de opwarming van de aarde de 1,5°C overschrijdt - al in de eerste 10 dagen van 2025 opgebruikt, zo blijkt uit een nieuwe analyse van Oxfam.

Voor het eerst is de gemiddelde wereldtemperatuur in 2024 boven de kritieke drempel van 1,5°C gestegen ten opzichte van pre-industriële niveaus. Volgens gegevens van de Europese Copernicus Climate Change Service (C3S) bedroeg de gemiddelde temperatuur in 2024 maar liefst 1,6°C hoger.

“Wij geven wél een zak om goed eten.” Met die slogan lanceert Rikolto haar campagne de Week voor Goed Eten (10 tot 19 januari). Rikolto-ambassadeurs verkopen in heel Vlaanderen zakken vol goed eten met producten van lokale handelaars en boeren. Daarmee roepen ze op om van gezonde, duurzame voeding een prioriteit te maken in het beleid.

De nieuwe regels die Mark Zuckerberg aankondigde voor zijn sociale mediaplatforms zijn een aanval op het idee van waarheid zelf en daarmee op de democratie.

In 2025 worden de geopolitieke spanningen gekenmerkt door een versterkte NAVO, een groeiend BRICS+ blok, de opkomst van extreemrechts in het Westen en verscherpte rivaliteit tussen de wereldmachten VS en China.

Tegen alle wetenschappelijke, ecologische en sociale bezwaren in wil Frankrijk de grootste kerncentrale ter wereld bouwen in Gravelines aan de Noordzeekust op enkele tientallen kilometer van de Belgische grens. De kernlobby en de kernwapenlobby zetten alle middelen in om de bevolking te desinformeren. De 11 maart beweging geeft de tegenargumenten.

De regeringsonderhandelaars hebben de grootste moeite om een stabiele regering te vormen, maar binnen de Westerse wereld vormen wij absoluut geen uitzondering. Heel wat landen kampen met diepe politieke instabiliteit. Wat zijn de oorzaken hiervan en wat is een mogelijke uitweg?

2024, het jaar dat de aarde 1,5°C opwarmde, maar niemand daar nog van wakker lijkt te liggen. Het jaar waarin de genocide in Gaza gewoon doorging, de oorlogskoorts steeg en autoritaire brulbroeien de macht overnamen, maar het ook het jaar waarin de wereldwijde solidariteitsbeweging een glimp gaf van hoe de wereld morgen er beter uit kan zien.

2024, het jaar dat de aarde 1,5°C opwarmde, maar niemand daar nog van wakker lijkt te liggen. Het jaar waarin de genocide in Gaza gewoon doorging, de oorlogskoorts steeg en autoritaire brulbroeien de macht overnamen, maar het ook het jaar waarin de wereldwijde solidariteitsbeweging een glimp gaf van hoe de wereld morgen er beter uit kan zien.

De belofte van duurzaamheid wordt vaak gepresenteerd als oplossing voor klimaatproblemen. Maar wat als die duurzaamheid slechts een nieuwe verpakking is van oude neokoloniale en kapitalistische structuren? 'Groene' alternatieven, zoals de elektrische auto, versterken in werkelijkheid de ongelijke machtsverhoudingen tussen het Globale Noorden en het Globale Zuiden.

Robrecht Vanderbeeken las het boek 'Klimaatverandering als klassenoorlog' van Matt Huber en schreef onderstaande recensie die eerder verscheen op De Reactor.

De Democratische Republiek Congo heeft Apple, en zijn dochterondernemingen in Frankrijk en België aangeklaagd voor het gebruik van mineralen uit mijnen van gewapende groepen, verantwoordelijk voor geweld, verkrachtingen en plunderingen.

De Democratische Republiek Congo heeft Apple, en zijn dochterondernemingen in Frankrijk en België aangeklaagd voor het gebruik van mineralen uit mijnen van gewapende groepen, verantwoordelijk voor geweld, verkrachtingen en plunderingen.

De Europese Commissie praat in Brussel over klimaatactie en de strijd tegen ontbossing. Ondertussen steunt ze megaprojecten in Indonesië, waar het omgekeerde gebeurt: massale ontbossing voor de export van palmolie, wat gepaard gaat met grove schendingen van de mensenrechten. We spraken met een advocaat van de inheemse volkeren in de provincie West-Papoea.

Spiegelmicroben zijn kunstmatig vervaardigde bacteriën die spiegelbeelden zijn van natuurlijke microben. In de synthetische biologie wordt daar momenteel volop onderzoek naar gedaan, maar dat is allesbehalve zonder risico.

“Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog." Dat zei Mark Rutte op zijn eerste grote toespraak als secretaris-generaal van de NAVO. De oorlogskoorts neemt voelbaar toe.

Na twee weken van onderhandelingen op de klimaattop in Bakoe zijn de landen tot een akkoord gekomen. Het resultaat is een financieel plan dat niet meer voorstelt dan een druppel op een gloeiende (wereld)plaat.

Valérie Trouet is klimaatwetenschapper aan de universiteit van Arizona (VS) en auteur van Wat bomen ons vertellen. Tot nu toe hield ze haar donkere toekomstvisie voor haarzelf. Maar ze zwijgt niet langer. ‘Noem mij maar een alarmist, bespreek het maar met uw maten op X, dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen. I’m out.’

Daan Vandenberghe (20) is VUB-student geografie en neemt als VN-jongerenvertegenwoordiger vanuit de Vlaamse Jeugdraad deel aan de klimaattop COP29 in Bakoe. "We vrezen dat een ambitieus akkoord uitblijft. Maar meer dan een miljard kinderen en jongeren rekenen op de beleidsmakers. Laat hun toekomst zwaarder wegen dan de macht van de fossiele lobby."

De vijf voortrekkers in een industriële alliantie tegen plastic afval hebben samen ruim duizend keer meer plastic geproduceerd dan de alliantie heeft opgeruimd, blijkt uit onderzoek door Greenpeace. “Je kunt je geen ​​duidelijker voorbeeld van greenwashing voorstellen”.

De vijf voortrekkers in een industriële alliantie tegen plastic afval hebben samen ruim duizend keer meer plastic geproduceerd dan de alliantie heeft opgeruimd, blijkt uit onderzoek door Greenpeace. “Je kunt je geen ​​duidelijker voorbeeld van greenwashing voorstellen”.

Terwijl de urgentie van de klimaatcrisis steeds groter wordt, lijkt ze steeds lager op de politieke agenda te staan. Hoe verklaar je deze paradox?

Het klimaat van de aarde bevindt zich in 2024 “in een grote crisis die nog erger zal worden als we op de huidige manier doorgaan”, waarschuwt een team van 14 klimaatwetenschappers in 'Het klimaatrapport 2024: gevaarlijke tijden op de planeet aarde'. Het rapport windt geen doekjes om de gevaren waarmee de mensheid wordt geconfronteerd.

Zo'n 700 deelnemers blokkeerden afgelopen weekend zo’n 30 uur lang de activiteiten van TotalEnergies in de Antwerpse haven. “De actie was een groot succes. We hebben onze stem dit weekend luid en duidelijk kunnen laten horen. TotalEnergies kon niet om ons heen,” aldus Eveline, woordvoerder van Code Rood.

De koolstofvoetafdruk van een superrijke Europeaan, na bijna een week gebruik te hebben gemaakt van superjachten en privévliegtuigen, komt overeen met de levenslange koolstofvoetafdruk van iemand in de armste 1 procent van de wereld, zo onthult een nieuw Oxfam-rapport vandaag. Het eerste onderzoek in zijn soort, “Carbon Inequality Kills,” volgt de uitstoot van privéjets, superjachten en vervuilende investeringen en komt uit aan de vooravond van COP29 in Baku, Azerbeidzjan.

In de aanloop naar de komende klimaatconferentie volgende maand in Azerbeidzjan (COP29), hebben de Verenigde Naties een nieuw rapport uitgebracht waarin ze de alarmerende taal niet schuwen: “We spelen met vuur” en als we niet dringend schakelen is het “game over”.

De Europese landbouw staat op een kantelpunt. Terwijl klimaatverandering, strikte milieuregels en economische druk het leven van boeren bemoeilijken, dreigt een veel ernstiger crisis: voedseltekorten. “Honger is dichterbij dan we denken,” waarschuwt boer Tijs Boelens.

Wetenschappers waarschuwen voor een "kritische en onvoorspelbare nieuwe fase van de klimaatcrisis”. Van de 35 ‘vitale functies van de planeet’ die de groep bestudeert, hebben vorig jaar 25 nieuwe records bereikt.

Patricia Popelier is gewoon hoogleraar grondwettelijk recht (UAntwerpen). Samen met dertien hoogleraren in de rechten vindt ze het onbegrijpelijk dat er in het Vlaams regeerakkoord amper iets staat over het klimaat.

Op 22 september kwamen meerdere organisaties en duizenden sympathisanten samen in Brussel om hun Groot Verzet te tonen tegen de verrechtsing. We spraken erover met Fred Libert (Hart Boven Hard), Ruben Ramon (SAAMO), Miep Buggenhout (Extinction Rebellion), Ludo Segers (Hand in Hand tegen Racisme) en Bernard Hubeau (Grootouders voor het Klimaat en Ida Dequeecker (Furia).

De beste juristen van Nederland zijn as we speak aan het kijken hoe ze een 'asielcrisis' kunnen verzinnen. Nuttig. Tegelijk staat Centraal-Europa trouwens onder water.

In heel België zijn woensdag 18 september standbeelden geblinddoekt en voorzien van bordjes met de boodschap: “Overheid, wees geen wegkijker!” In steden als Gent, Antwerpen, Beveren, Brussel en Namen markeerde Extinction Rebellion hiermee de aankondiging van hun volgende grootschalige actie tegen fossiele subsidies.

Meer dan 150 landen hebben beloofd om hun uitstoot van het superbroeikasgas methaan dit decennium met 30 procent te verminderen. Maar het gaat de foute kant uit, tonen nieuwe cijfers: de uitstoot is in de voorbije twintig jaar met 20 procent toegenomen.

Vorige week zagen we op het nieuws een miljardair een wandelingetje in de ruimte maken. Deze week zagen we hoe Cycloon Boris voor enorme overstromingen zorgt in Europa en tientallen mensen het leven kost. Wat het nieuws ons echter niet laat zien, is het verband tussen die twee gebeurtenissen.

Het Groot Verzet, dat is wat er op zondag 22 september zal plaatsvinden in Brussel-Noord, in de vorm van een grote parade. De campagne van Hart boven Hard bestaat uit talloze organisaties uit alle hoeken van het middenveld, die elkaar vinden in een gemeenschappelijke strijd: de strijd voor een solidaire samenleving.

CO2 afvangen en in de grond injecteren kan onze economie niet helpen om klimaatneutraal te worden. Het is duur, riskant en nauwelijks haalbaar, aldus het nieuwe rapport van Greenpeace.

Met de nakende sluiting van de Audi Vorst-fabriek, verklaart de Klimaatcoalitie haar solidariteit met de mensen die de gevolgen dragen van de verkeerde investeringskeuzes van de Volkswagen Groep. Het is onterecht dat zij hiervoor opdraaien. Een rechtvaardige transitie komt niet vanzelf tot stand; deze moet zorgvuldig en doordacht worden gepland.