vers la Une
A l’occasion de la « Journée internationale des femmes » (définition ONU) ou de la journée célébrant les combats pour les droits des femmes, voici une liste (non-exhaustive) de signatures féminines référencées par l’Observatoire dans le cadre des thématiques traitées dans notre veille documentaire:
2024
Het Olympisch vuur, een symbool van hoop, vertrok op 16 april 2024. De priesteressen van Hera staken de olympische fakkel aan met een vuurpot. De fakkel zal door lopers naar Parijs worden gebracht.
Kleine veranderingen in onze dagelijkse acties kunnen leiden tot significante, snelle maatschappelijke verschuivingen, vooral als het gaat om klimaatactie. Het onderzoeksinstituut IIASA benadrukt het belang van meer kennis over deze dynamiek die een enorme impact kan hebben op het milieu.
Terwijl wij smullen van avocado’s gaan steeds meer kleine boeren in Chili over de kop. De droogte mag dan hun land verdorren, het economische beleid maakt irrigeren onbetaalbaar. ‘De kern van het probleem is niet een gebrek aan water, maar de ongelijkheid.’
Artisanale mijnbouw heeft doorgaans geen al te beste reputatie. Maar soms is dat het enige wat mogelijk is. Vraag dat maar aan de kazabuleurs, ofwel mineraalduikers, in het door geweld geteisterde Oost-Congo.
Afrika raakt maar niet af van vervuilende fornuizen op brandhout en houtskool, hoewel die erg schadelijk zijn voor de volksgezondheid en het klimaat. Een top in Parijs moet daar verandering in brengen.
Op IJsland is de grootste installatie ter wereld in gebruik genomen om CO₂ weer uit de atmosfeer te plukken. De machine, die de naam 'Mammoth' meekreeg, moet per jaar 36.000 ton CO₂ uit de lucht halen met een soort gigantisch dampkapsysteem. Hoe werkt het, hoeveel is het klimaat hierbij gebaat en wat zijn de addertjes onder het gras?
Steeds meer overheden gooien de internationale rechtsorde overboord en artificiële intelligentie biedt een vruchtbare bodem voor racisme, discriminatie en verdeeldheid. Dat zijn de voornaamste conclusies uit het jaarrapport van Amnesty International.
Envoyer un mail, "scroller" sur son smartphone, faire du télétravail. Les technologies numériques sont devenues omniprésentes dans nos vies. Souvent, dans l'imaginaire collectif, nous avons l'impression que la dématérialisation est positive pour l'environnement. Moins de papier, moins d'arbres coupés.
Un éleveur de Bois-de-Lessines, dans la province de Hainaut, a décidé de poursuivre en justice le géant pétrolier TotalEnergies. Il attaque la multinationale active dans les énergies fossiles qu’il juge responsable du dérèglement climatique qui a des conséquences sur son exploitation. Il s’agit de la première action de ce type en Belgique, un premier contentieux climatique qui vise une entreprise. L’éleveur et producteur va déposer plainte ce mercredi au tribunal de l’entreprise de Tournai.
Tegen het einde van deze eeuw kan er door verdwijnende mangrovebossen maar liefst 50.000 procent meer CO2 vrijkomen in de atmosfeer. Dat voorspelt een nieuwe Amerikaanse studie.
Een nieuwe studie berekende hoe snel de gletsjers in de Alpen zullen smelten op korte termijn. Zelfs als de opwarming van de aarde volledig zou stoppen, is meer dan een derde van het ijs er tegen 2050 verdwenen. Die conclusie zou mensen meer kunnen aanzetten tot actie.
Het debat over de toekomst van onze nationale luchthaven komt op kruissnelheid nu Brussels Airport toe is aan een nieuwe omgevingsvergunning. Volgens een nieuwe studie, in opdracht van Bond Beter Leefmilieu, levert een plafond op het aantal vliegbewegingen en een verbod op nachtvluchten 400 miljoen euro gezondheidswinst op, zonder dat er jobs verloren hoeven te gaan. BBL roept overheid, werkgevers en vakbonden op om te werken aan een ‘masterplan': “De regeringen moeten de gezondheid van omwonenden en werknemers boven de private winsten van BAC stellen, en investeren in begeleidingstrajecten voor werknemers.”
2023
De klimaatcrisis bedreigt steeds meer dier- en plantensoorten die op de beruchte “Rode lijst” staan. Gelukkig is er ook goed nieuws te melden: inspanningen om diersoorten te redden werken wel degelijk.
Veertig jaar geleden was de klimaatopwarming vooral voor insiders een kwestie. Sinds het Akkoord van Parijs is ze meer op het voorplan gekomen. ‘Eindelijk’, zegt bioloog en klimaatblogger Sara Vicca. Een interview over extreem weer, de window of opportunity, en werken aan oplossingen.
Heel veel jongeren zijn uitermate bezorgd over de klimaatverandering en willen dat het onderwijs hier meer aandacht aan besteedt. Burgerbeweging Grootouders voor het Klimaat ondersteunt de verzuchting van de jongeren met een open brief aan alle scholen. ‘Toon uw inzet voor hun toekomst.’
Zes Portugese jongeren tussen 11 en 24 jaar worden morgen (woensdag) gehoord door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Ze klagen Europese regeringen aan voor de enorme bosbranden in Portugal in 2017. Ngo’s spreken van een historisch proces.
De Noorse toendra rekent op strenge winters en temperaturen die met gemak tientallen graden onder het vriespunt gaan. De temperatuurschommelingen van de laatste jaren blijken een groot probleem voor de rendierpopulaties in Noorwegen én voor de mensen die er afhankelijk van zijn. “We kunnen niet meer vertrouwen op de natuur”.
De wereld moet een flinke inhaalbeweging maken als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen, blijkt uit cijfers van consultancybedrijf PwC. Vanaf nu moet de uitstoot elk jaar 17,2% dalen – of zeven keer sneller dan het huidige tempo.
De wereld moet een flinke inhaalbeweging maken als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen, blijkt uit cijfers van consultancybedrijf PwC. Vanaf nu moet de uitstoot elk jaar 17,2 procent dalen - of zeven keer sneller dan het huidige tempo.
De commerciële walvisvangst in IJsland zal worden hervat na een verbod van twee maanden. De regering heeft de walvisjacht in juni tijdelijk verboden vanwege zorgen over het dierenwelzijn, maar laat de praktijk nu toch weer doorgaan. Dat lokt veel kritiek uit van milieuactivisten en voorstanders van dierenrechten.
Peut-on encore sauver la plus grande forêt tropicale du monde, abîmée par des années de déforestation ? À partir...
Reizen met de trein is in Europa gemiddeld twee keer duurder dan vliegen, blijkt uit onderzoek door Greenpeace. Op sommige routes en bij last-minute boekingen kan het prijsverschil nog veel groter zijn, en dat heeft veel met het beleid te maken.
De Mozambikaanse aluminiumindustrie, de grootste industrie van het land, beweert dat haar aluminium klimaatvriendelijk is dankzij schone energie. Zo zou Mozambique onder de dreigende Europese CO2-grensbelasting uit kunnen komen. Maar onderzoekers betwijfelen de beweringen.
De gevolgen van de klimaatcrisis dringen steeds regelmatiger ons leven binnen. Toch komen we niet in actie. We zijn net zo verlamd als de beschavingen in het verleden die geconfronteerd werden met catastrofale vernietiging.
‘Alarm Phone’ is een alarmlijn voor bijstand aan bootvluchtelingen in nood. De noodlijn wordt bemand door een netwerk van activisten in Europa en Noord-Afrika. Een aantal mensen van het ‘Alarm Phone’-netwerk zakt deze week af naar Brussel waar ze voor het Europees Parlement een actie organiseren. Ze zullen 48 uur lang, van woensdag 28/06 om 12h tot vrijdag 30/06 om 12h, een duizendtal mails luidop voorlezen die ze sinds januari dit jaar gestuurd hebben naar de autoriteiten om bootvluchtelingen in nood te redden. Ze nodigen iedereen uit om langs te komen.
Klimaatactiviste Anuna De Wever en filosoof Maarten Boudry mochten met elkaar in discussie gaan in De Afspraak afgelopen dinsdagavond (23 mei) op Eén. Mocht je Maarten niet kennen, moet je je nu niet schuldig voelen. In tegenstelling tot Anuna die haar mening verkondigt aan iedereen en dit op een vurige manier ter harte neemt, zal je Maarten niet tegenkomen op de straat.
De oplossingen zijn nu al voorhanden om plasticvervuilng tegen 2040 met 80 procent te verminderen, zeggen de Verenigde Naties. Eind deze maand start in Parijs de tweede ronde van onderhandelingen over een wereldwijd verdrag om plasticvervuiling te stoppen.
De snel groeiende productie van olie en gas in de de VS eist een zware tol van de volksgezondheid. Nieuw onderzoek spreekt van een jaarlijkse rekening van 77 miljard dollar.
De ijskappen op Groenland en Antarctica smolten nooit zo snel dan de voorbije tien jaar. De slechtste zeven jaar sinds het begin van de metingen hebben zich in het afgelopen decennium voorgedaan. Wetenschappers wijzen de klimaatverandering aan als schuldige.
Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie, zegt "diep teleurgesteld" te zijn in de houding van Vlaanderen over de koolstofprijs, waardoor fossiele brandstoffen duurder worden. Hij verwijst daarmee naar Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir, die zegt er niet mee gediend te zijn dat de Vlaamse belastingbetaler ervoor zal moeten opdraaien.
Een voedselbos combineert meerdere functies. Niet enkel gonst het er van de biodiversiteit, het is ook een aangename plek om toeven waar veel eetbaars groeit. Maar produceren ze voldoende voedsel als de wereldbevolking dra richting tien miljard tikt?
De kans bestaat dat de groenten en het fruit in onze supermarkten, geplukt en verpakt zijn door een arbeidsmigrant in het zuiden van Spanje. Met tienduizenden werken ze daar, in bloedhete plastic kassen – vaak onderbetaald en zonder verblijfsvergunning – in de groentetuin van Europa. “Goedkope groenten, ja. Maar tegen welke prijs?”
Mobiliteitsexpert Kris Peeters werpt zijn licht op de recente prijsstijgingen van de trein: “De federale en Vlaamse zuinigheid over openbaar vervoer kost ons veel geld. Hogere prijzen leiden tot minder reizigers, blijkt zowel uit onderzoek over prijselasticiteit als uit de praktijk. Lagere prijzen leiden tot meer reizigers. Zie Luxemburg. Zie Duitsland.”
Sommige koude ijsplaten op Antarctica, waarvan onderzoekers aanvankelijk dachten dat ze de komende eeuwen stabiel zouden blijven, blijken toch kwetsbaar als de aarde verder opwarmt. Dat stelt een studie in Nature.
De jaren van 2001 tot 2011 waren de tien warmste sinds duizend jaar, stellen wetenschappers van het Alfred Wegener Instituut in Nature. Zelfs in het koudste deel van Groenland is daardoor de dooi ingezet.
De financiële wereld kan inspiratie uit oude kennissystemen putten om ethischer te handelen, schrijft auteur en econoom Atul K. Shah. Bedrijven kunnen met andere, duurzamere concepten werken en toch succesvol zijn. ‘De mens is niet de spil van het leven op aarde.’
2022
De wereld ver verwijderd is van de doelstelling van het klimaatverdrag van Parijs, schrijven Naveen Rao en Eloise Todd. Er moet gezamenlijk actie worden ondernomen om de klimaatdoelstelling van 1,5°C nieuw leven in te blazen – en dat begint met de erkenning dat klimaat en gezondheid deel uitmaken van hetzelfde gesprek. ‘Ze kunnen en moeten samen worden aangepakt’.
Belgische wetenschappers onderzochten of straling van onder meer wifi en mobiele telefoons echt klachten als hoofdpijn en slapeloosheid kunnen veroorzaken. Net als in eerdere studies konden ook zij geen enkel aantoonbaar verband vinden.
Na de klimaattop in Egypte staat er volgende maand al opnieuw een belangrijke milieutop op de agenda. In het Canadese Montreal moet de internationale gemeenschap het eens worden over een historisch akkoord over natuur en biodiversiteit, dat zich kan meten met het Klimaatakkoord van Parijs.
Supermarkten kunnen meer inspanningen leveren om plantaardige en duurzame voeding te stimuleren en om ontbossing en voedselverspilling te verminderen. Dat blijkt uit Superlijst Milieu België, een onderzoek naar de vijf grootste warenhuisketens in België.
De schimpscheut van premier De Croo richting klimaatactivisten schiet bij heel wat Grootouders voor het Klimaat in het verkeerde keelgat. Verschillende Grootouders schreven hun verontwaardiging uit in een brief naar de premier. Ze hebben die ook als lezersbrief aangeboden aan de reguliere media. De redactie is heel blij met die initiatieven. We zijn er van overtuigd dat zo’n persoonlijke brieven impact hebben op politici en als lezersbrief op de publieke opinie. Grootouders voor het Klimaat nodigt iedereen uit om van dit eenvoudig actiemiddel meer gebruik te maken
De projecten voor de productie van vloeibaar aardgas (LNG) die al gepland zijn tot 2050, kunnen volgens een nieuw rapport de uitstoot tegen 2030 met 1,9 gigaton CO2-equivalent per jaar doen toenemen. Dat is ver boven de emissieniveaus die het Internationaal Energie-agentschap (IEA) voorschrijft om de opwarming van de aarde binnen de perken te houden.
De ijskap in het noordoosten van Groenland kan tegen het einde van deze eeuw zes keer sneller afnemen dan modellen eerder hebben voorspeld. Dat is de conclusie van een nieuwe studie die verschillende data heeft gecombineerd.
De ijskap in het noordoosten van Groenland kan tegen het einde van deze eeuw zes keer sneller afnemen dan modellen eerder hebben voorspeld. Dat is de conclusie van een nieuwe studie die verschillende data heeft gecombineerd.
Het Peruaanse parlement had een wet goedgekeurd die mijnbouwbedrijven in financiële moeilijkheden vrijstelt van het naleven van milieunormen. Maar het ministerie van Milieu heeft die wet nu tegengehouden.
Het gaat slecht met de bijen. Nochtans was Vlaanderen enkele eeuwen geleden het walhalla van de honingbij. Waarom keerde het tij, en vooral: hoe lossen we de bijencrisis op? Eos-redacteur Ilse Boeren verdiepte zich in dit onderwerp en vertelt er in deze aflevering alles over aan Eos-collega Liesbeth Gijsel.
1,5°C opwarming is een harde planetaire grens, zo waarschuwt internationaal gerenommeerd wetenschapper Johan Rockström in een wereldwijd druk bijgewoonde webinar vorige week. Overschrijden we die grens, dan treden grote zichzelf versterkende mechanismen in werking die het klimaat op hol kunnen doen slaan. We moeten dus snel en drastisch onze uitstoot reduceren en natuurherstel kan daar een belangrijke rol in spelen, aldus nog de wetenschapper. We moeten er dus alles aan doen om de ambitieuze doelen van de Europese Commissie voor natuurherstel te steunen.
Een mechanisme dat een prijs plakt op CO2-uitstoot en die inkomsten doelgericht teruggeeft aan wie het meest lijdt onder die prijsstijgingen: het is zowel effectief als sociaal rechtvaardig, stelt een nieuwe studie in het Journal of Environmental Economics and Management (JEEM). "Politieke angst staat een eerlijke verhoging van CO2-prijzen echter in de weg".
De doorstijgende energieprijzen bezorgen veel gezinnen enorme financiële kopzorgen. Steeds meer mensen dreigen snel in problemen te komen, laat het ACV weten in een persbericht. "De verschillende regeringen van ons land geven aan van de verlaging van de energiefactuur een topprioriteit te willen maken. Dat is alvast een positief signaal", meent het ABVV. "Schulden stapelen zich op en velen hebben geen idee hoe ze die gaan inlossen." Beide vakbonden vinden dat er snel veel meer moet gebeuren.
Als de onderwijskoepels lid worden van de Klimaatcoalitie en hun scholen oproepen om massaal mee te stappen op vrijdag 21 of zondag 23 oktober bereiken ze verschillende sleutelcompetenties.
De Groenlandse ijskap smelt elk jaar aan een sneltempo. De Inuït, de inheemse bevolking van Groenland, worden daarmee rechtstreeks getroffen door de gevolgen van klimaatverandering. Stijgende temperaturen tasten de natuur en het kwetsbare ecosysteem aan, en daarmee hun levensonderhoud. ‘Stop alsjeblieft de klimaatverandering, zodat ik kan blijven leven volgens onze tradities.’
De plannen van BP, Royal Dutch Shell en Equinor om minder CO2 uit te stoten zijn onverenigbaar met de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs voor een veilige en bewoonbare planeet. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van denktank Climate Analytics.
De omslag naar een klimaatneutrale samenleving is nog te veel een initiatief van het individu. Dat kan anders, meent armoede-expert Tim Goedemé. We moeten systematisch, wijk per wijk, mensen helpen om de overstap te maken. 'Een democratie, daar moet je actief aan werken. We beseffen dat soms te weinig.’
‘Earth Overshoot Day’ valt dit jaar weer een dag vroeger dan vorig jaar, op 28 juli. Daarmee is de jaarlijkse toename van de voetafdruk bevestigd na de terugval tijdens corona (in 2020 viel de datum op 22 augustus). Voor België viel de overshoot dag dit jaar nog vier maanden vroeger. Als de hele wereld zou leven zoals de Belgen, dan hadden we meer dan 4 aardes nodig. We moeten heel dringend structurele maatregelen nemen om onze voetafdruk terug te dringen, in België en overal ter wereld.
Dé Brusselse oudere bestaat niet. Elk van ons liep een ander parcours en is uniek. Gekleurde wijsheid verwijst naar de superdiversiteit van Brusselse senioren. In 2021 heeft 75% van de Brusselaars een buitenlandse herkomst. Deze diversiteit in herkomsten weerspiegeld zich ook meer en meer in de populatie ouderen in Brussel. En of men nu Belg is of een migratieachtergrond heeft, er spelen ook vele andere factoren een rol die bepalen wie je bent. Hoe je opgevoed bent, of je hoger of lager geschoold bent, of je man of vrouw bent, je sexuele orientatie, of je een beperking heb , of je arm, middenklasse of rijk bent, enzovoort. We hebben met deze film een stukje van de rijke diversiteit van de Brusselse senioren in beeld willen brengen.
De Oekraïnecrisis en de alarmberichten over de klimaatverandering drukken ons met de neus op de feiten: ook de Vlaamse industrie moet zijn afhankelijkheid van fossiele brandstoffen afbouwen en overschakelen op hernieuwbare energie, vindt Jeroen Fonteyn van Bond Beter Leefmilieu.
ACOD Onderwijs stemt klimaatmotie: “Hoe durft gij te spreken over onze toekomst wanneer de wereld in brand staat?”
Experts van de Verenigde Naties roepen op om onconventionele waterbronnen – zoals ijsbergen en mist – aan te boren, nu water door de klimaatverandering steeds meer schaars wordt.
België wil via “ontwikkelingssamenwerking”* de strijd tegen voedselonzekerheid en de klimaatcrisis aangaan. Dat doet ze onder meer via de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkeling (BIO). 11.11.11 en de Coalitie Tegen de Honger hebben echter vragen bij de werking en de filosofie van BIO. ‘We vragen een democratisch debat over BIO zodat het de mensenrechten respecteert en in samenhang met de rest van de Belgische “ontwikkelingssamenwerkingsactoren” handelt.’
Op de dag dat het VRT-journaal opende met een item over de aanhoudende droogte, kreeg de burgerbeweging Grootouders voor het Klimaat een prijs van de Vlaamse overheid. Bezorgd over de toekomst van hun kleinkinderen pleit de beweging voor een ambitieuzer klimaatbeleid.
