Intempéries

Om de ergste gevolgen van de klimaatverandering tegen te gaan, moet er het komende decennium een ingrijpende economische transformatie plaatsvinden, schrijft Owen Gaffney (Earth4all). Dat is zowel mogelijk als betaalbaar – als we ervoor zorgen dat de rijksten in de wereld hun deel betalen.

De gevreesde comeback van steenkoolcentrales in Europa is op een sisser geëindigd. Vooral wind en zon hebben vleugels gekregen door de energiecrisis, en halen aardgas in als belangrijkste bron van elektriciteit.

Door de focus op de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis kregen heel wat andere humanitaire rampen nauwelijks aandacht, zegt de ngo Care International. Ze speelden zich allemaal in Afrika af.

Vier maanden na hun afspraak om het gas- en stroomverbruik flink te drukken, hebben amper twaalf lidstaten al bindende maatregelen genomen. Veel landen doen enkel vrijblijvende inspanningen, en acht lidstaten hebben zelfs nog helemaal niets gedaan.

In de volgende vijf jaren wordt evenveel geïnvesteerd in hernieuwbare energie als in de voorbije twintig jaar. Het Internationaal Energieagentschap noemt de wereldwijde energiecrisis hét kantelpunt in de transitie.

De projecten voor de productie van vloeibaar aardgas (LNG) die al gepland zijn tot 2050, kunnen volgens een nieuw rapport de uitstoot tegen 2030 met 1,9 gigaton CO2-equivalent per jaar doen toenemen. Dat is ver boven de emissieniveaus die het Internationaal Energie-agentschap (IEA) voorschrijft om de opwarming van de aarde binnen de perken te houden.

De energiecrisis is een complex weefwerk van oorlog, politieke keuzes en economische dynamieken. De meeste aandacht gaat – terecht – naar de ontploffende prijzen en de sociale gevolgen daarvan. Opvallend minder aandacht gaat naar het eigenaarschap van de energiebedrijven. Nochtans geloven sommigen dat de prijzen pas onder controle gebracht kunnen worden als de aandeelhouders van gedaante en dus ook van logica veranderen. Een gesprek tussen Nick Meynen en, zoals altijd, onze host Tjhoi Ng Sauw.

Energiecrisis, klimaatcrisis, biodiversiteitscrisis... Plant snelgroeiende bomen op een akker en je slaat drie vliegen in één klap: het hout kan worden omgezet in benzine, de bomen vangen broeikasgassen en de bosjes vormen een thuis voor fauna en flora. Te mooi om duurzaam te zijn?

De klimaatmars op zondag 23 oktober belooft groot te worden. Dit jaar staat de mars in teken van het recht op voedsel en de energiecrisis, want de klimaatbeweging eist een transitie die ecologisch én klimaatrechtvaardig is. En wel nu. Wij spraken met Simon Sterck (17), lid van de Vlaamse Jeugdraad als VN-jongerenvertegenwoordiger Duurzame Ontwikkeling en actief bij Youth for Climate.

De klimaatmars belooft groot te worden op zondag 23 oktober. Dit jaar staat de mars in teken van het recht op voedsel en de energiecrisis. De klimaatbeweging eist een transitie die ecologisch én sociaalrechtvaardig is, en wel nu. Wij spraken met Zanna Vanrenterghem, woordvoerder van de klimaatcoalitie aan Nederlandstalige kant.

Op Werelddag van Verzet tegen Armoede, 17 oktober, voeren de armoedenetwerken samen met mensen in armoede actie over heel het land om het onrecht dat armoede is aan te kaarten. Dat is dit jaar, meer dan ooit tevoren, van cruciaal belang. De huidige energiecrisis en stijgende levenskosten storten onze samenleving in een ongeziene verarming.

België doet het al niet goed op het vlak van politiek vertrouwen en de energiecrisis dreigt dat vertrouwen nog verder te kelderen, aldus politicoloog Silke Goubin. Dat is op termijn gevaarlijk. "Mensen trekken zich terug uit de politiek." Wim Vermeersch, hoofdredacteur van SamPol, sprak met politicoloog Silke Goubin.

Als we de maatregelen overschouwen die de regeringen nemen tegen de energiecrisis, dan zie je duidelijk een rode draad: de vrije markt blijft onaantastbaar. Men blijft erin geloven alsof het een natuurwet is. Maar bij de huidige werking van de energiemarkt is die logica ver te zoeken. Het kan en moet anders.

In een opmerkelijk interview pleit een topman van de Europese Centrale Bank voor een rijkentaks om de energiecrisis aan te pakken. Dat zelfs al zo’n gevestigd instituut oproept om de rijken te belasten toon aan hoe ernstig de crisis is waar we voor staan.

Hoe bestrijden we de huidige klimaat- en energiecrisis? Reset.Vlaanderen, het netwerk rond de sociaal-ecologische transitie, ging daarvoor op zoek naar suggesties bij zijn leden — vakbonden, klimaat- en milieubewegingen en het sociale middenveld. Coördinator Vanya Verschoore: ‘Nu niet investeren in de toekomst, dat is schuldig verzuim.’

Op 22 augustus lag de marktprijs voor aardgas bij de Duitse gasnetbeheerder THB (Trading Hub Europe) meer dan 1000% hoger dan een jaar geleden. De meeste Duitsers krijgen van de regering Scholz te horen dat de schuld ligt bij Poetin en diens oorlog in Oekraïne. Maar dat is ver bezijden de waarheid. EU-politici en belangrijke financiële belangen gebruiken Rusland als dekmantel voor wat eigenlijk een energiecrisis van Duitse en Brusselse makelij is. De gevolgen zijn dan ook geen toeval.

Onze afhankelijkheid van Russisch gas, de energiecrisis of de klimaatverstoring: MO*ontwikkelaar Jonas van der Slycken ziet ontelbare redenen om ons gebruik van fossiele brandstoffen aan banden te leggen. Maar hoe zou een doortastend beleid dat ook nog eens sociaal en rechtvaardig is er kunnen uitzien? ‘De gebruikelijke politiek, die veelal bestaat uit het blussen van brandjes, kunnen we ons steeds minder veroorloven.’

Middenin de complexiteit van een geliberaliseerd-energielandschap-in-crisis en de drama’s voor (veel) mensen en de planeet, schrijf ik over een andere belangenlogica. Mijn stiekeme hoop om energiecoöperaties te betrappen op ambitieuze groeistrategieën en wie weet zelfs gekruid met wat sociale strijd.