Intempéries

Climat, environnement et biodiversité Vous souhaitez encourager votre public à adopter un comportement plus climatiquement responsable ? Suivez ces dix conseils !

Omdat de aarde opwarmt, dooit ook de permafrost – bevroren grond die normaal gezien nooit ontdooit. Dat zal voor tientallen miljarden schade toebrengen aan gebouwen en wegen in het noordpoolgebied, concludeert een internationaal onderzoek.

In dit essay voor het 100ste nummer van het tijdschrift Oikos van de gelijknamige denktank bekijkt psycholoog Paul Verhaeghe een aantal toekomstscenario's. Alles zal afhangen van de manier waarop wij de klimaatcrisis aanpakken. Of het een elitair armageddon wordt of een nieuwe maatschappij gebaseerd op mensenrechten en democratie zal afhangen van onze keuze tussen klimaatactivisme en klimaatonverschilligheid.

De gletsjers in het Himalaya-gebergte smelen op dit moment tien keer sneller dan gemiddeld in de voorbije eeuwen, melden Britse wetenschappers. Daardoor dreigt de watervoorziening van miljoenen mensen in Azië onzeker te worden, waarschuwen ze.

Meer dan 150.000 handtekeningen om bodemsleepnetten te verbieden om zee en klimaat te beschermen

Glaciologen als Peter Kuipers Munneke luisteren met het oor van de wetenschapper naar het klimaatverhaal van het ijs en daarvoor bestuderen ze de witte plekken op de globe. Ze bestuderen hoe ijs reageert op opwarming, meten ijsvolumes en massa’s, maken modellen van stromende gletsjers en de pakketten sneeuw en ijs op ijskappen. Peter Kuipers Munneke is vanuit zijn dubbele functie als weerman én als glacioloog de geknipte figuur om de link te leggen tussen wetenschap en communicatie.

De klimaatopwarming leidt tot meer langdurige weersituaties in de zomermaanden, stelt onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift Nature. Vooral in Europa vertaalt zich dat in meer hittegolven, droogtes en intense regenperiodes.

Extreme weerfenomenen vergroten de al bestaande ongelijkheid in Latijns-Amerika. Zeker in de steden, waar een op de vijf Latijns-Amerikanen woont.

Het veel te zachte klimaatbeleid van de meeste overheden heeft nog niet veel opgeleverd, schrijft Kees Vendrik, hoofdeconoom bij Triodos Bank. Een substantiële CO2-taks om markten de goede kant op te sturen bijvoorbeeld, ontbreekt vaak. Maar ook centrale banken en toezichthouders kunnen veel beter.

Op de voorbije klimaattop in Glasgow deed president Trudeau van Canada ronkende beloftes. Zijn goedkope woorden staan echter in schril contrast met wat hij in eigen land uitricht. Daar blijft hij zweren bij fossiele brandstof en worden Inheemse mensen die zich daartegen verzetten brutaal aangepakt.

De klimaatconferentie COP26 zit er weer op. Velen blijven vertwijfeld achter. Was het voldoende? Blijft het niet bij intenties? Ook in het onderwijs zit die twijfel en heerst onbehagen. In een open brief die op sociale media circuleert, vragen leerkrachten en professoren zich af wat te doen met de angst voor de toekomst van leerlingen en studenten. En of de Vlaamse regering en minister van Onderwijs Ben Weyts in het bijzonder daarover geen signaal kunnen geven. Liefst krachtiger dan wat Vlaanderen nu aan voorstellen heeft gedaan.

Volgens Vijay Prashad en Zoe Alexandra heeft de COP26 bitter weinig kunnen waarmaken van de dringende eisen die wereldleiders en civil society organisaties stelden om de planeet te redden, aangezien het bedrijfsbelangen waren die er de overhand hadden.

De klimaattop in Glasgow was een mislukking, een zoveelste gemiste kans. Vage beloftes, compromissen, niet-bindende afspraken, gefoefel in de marge. En dat terwijl de werkelijke CO2 uitstoot wereldwijd een stuk hoger is dan wat de officiële cijfers ons vertellen. COP26, op zich al een veeg teken: al zesentwintig jaar lopen de wereldleiders achter de feiten aan.

De eerste vrouwelijke premier van Barbados, een van de kleinste en meest klimaatgevoelige landen ter wereld, wil het internationale financiële systeem laten werken voor de mensen in de frontlinie van de klimaatcrisis. Haar ideeën haalden het tot in het Glasgow-pact en ook uit Brussel komt er steun.

Op 24 november organiseert de faculteit Ingenieurswetenschappen van de KU Leuven het symposium ‘CO2 is in the air’ over de weg naar een klimaatneutrale industrie. Bij de gastsprekers: ArcelorMittal en ExxonMobil, twee van de meest vervuilende multinationals in ons land. In plaats van hen een onkritisch een platform te bieden, zouden we beter een debat organiseren over de rol van deze bedrijven in de klimaatopwarming.

Grieks econoom Yanis Varoufakis ziet drie redenen waarom de laatste klimaatconferentie opnieuw een debacle is geworden: een wereldwijd probleem van free-riding (de onrechtmatige overconsumptie van basisgrondstoffen door de grote bedrijven), het gebrek aan internationale coördinatie en ... het kapitalisme.

Tijdens de COP26 was Bidens kritiek op het klimaatbeleid van andere landen niet mals. In eigen land lijkt de president van de Verenigde Staten er echter niet toe in staat om een klimaatplan van de grond te krijgen. Dit werd bevestigd door een recente veiling van vergunningen voor boorrechten om gas en olie te verkrijgen in de Golf van Mexico.

Kolenverslaafd Polen zegt zijn mijnen te willen sluiten, maar tussen woord en daad gaapt vaak een diepe kloof. De een ziet de vervuilende industrie als een vloek, de ander vreest banenverlies en armoede. ‘Mijnwerkers hebben een eigen cultuur, je kunt hen niet zomaar in een distributiecentrum van Amazon stoppen.’

Anuna De Wever, bekend boegbeeld van Youth for Climate vertelt in een openhartig en pittig interview hoe ze de klimaattop in Glasgow heeft beleefd, welk bilan ze van de top maakt en hoe het nu verder moet met onze planeet.

Grootouders voor het Klimaat is bitter ontgoocheld met de resultaten van de COP26- klimaattop in Glasgow. De dringende oproep (zie verder) van de Grootouders en ouderenverenigingen aan onze regeringen om het tij te keren met een ambitieus klimaatakkoord en meer klimaatrechtvaardigheid werd niet beantwoord met maatregelen die nu dringend nodig zijn. De overheden komen zo hun zorgplicht voor de volgende generaties niet na. De dikwijls scherpe reacties van de ambassadeurs van de Grootouders stromen nu binnen.