Les Soulèvements de la Terre

“Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog." Dat zei Mark Rutte op zijn eerste grote toespraak als secretaris-generaal van de NAVO. De oorlogskoorts neemt voelbaar toe.

Binnenkort zal er op meer plekken in Europa gejaagd mogen worden op de wolf. Vandaag is immers een voorstel van de Europese Unie goedgekeurd om de beschermingsstatus van de wolf af te zwakken van "strikt beschermd" naar "beschermd". Er moeten nog enkele stappen gezet worden, maar wellicht zullen lidstaten in de toekomst gemakkelijker de jacht kunnen openen op gezonde wolvenpopulaties. Wolven-experten en WWF reageren bezorgd: "Dit is een politieke beslissing, geen wetenschappelijke."

De Europese landbouw staat op een kantelpunt. Terwijl klimaatverandering, strikte milieuregels en economische druk het leven van boeren bemoeilijken, dreigt een veel ernstiger crisis: voedseltekorten. “Honger is dichterbij dan we denken,” waarschuwt boer Tijs Boelens.

Hernieuwbare energie is vandaag een politiek heet hangijzer. Vormt die politisering een beperking om te komen tot een duurzamer energiemodel, of net niet? Student politieke en sociale wetenschappen Jonas Meuleman (KU Leuven) zocht het uit voor zijn scriptie. ‘Het hedendaagse energiebeleid resoneert niet alleen met klimaatdoelstellingen maar ook met de geopolitieke complexiteit.’

De Europese lidstaten slagen er al sinds 2010 amper in om de kwaliteit van het oppervlaktewater, zoals meren en rivieren, te verbeteren. Dat blijkt uit een nieuwe, uitgebreide doorlichting door het Europees Milieuagentschap. Tegen 2027 moeten alle Europese waterlichamen in goede staat zijn, maar momenteel haalt slechts 1 op de 3 rivieren en meren de lat. In België is de toestand bovendien extra prangend: de landbouw pompt veel grondwater op én veroorzaakt vervuiling.

Vandaag hebben de Europese ministers van Milieu de herziene richtlijn voor luchtkwaliteit goedgekeurd. Die brengt de normen in lijn met de meest recente aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

De beste juristen van Nederland zijn as we speak aan het kijken hoe ze een 'asielcrisis' kunnen verzinnen. Nuttig. Tegelijk staat Centraal-Europa trouwens onder water.

Cycloon Boris, die de afgelopen week Centraal- en Oost-Europa in zijn greep hield, lijkt uitgeraasd. Naast de talloze overstromingen en vernielingen, is er ook een hoge menselijke tol betaald: in totaal zijn 22 mensen overleden. In Oostenrijk en Tsjechië lijkt de situatie intussen onder controle. Stroomafwaarts, onder meer in Polen en Hongarije, wordt nog gevreesd voor overstromingen.

Een waterbom zoals die in Centraal- en Oost-Europa kan ook in België toeslaan. En ook bij ons zou dat onvermijdelijk veel schade veroorzaken. We kunnen die schade wel zoveel mogelijk proberen in te perken, zeggen twee deskundigen. Dat kan door onze dammen aan te passen aan de nieuwe klimaatrealiteit, ruimte te creëren voor water en overstromingsplannen op te stellen.

Al sinds gisteren stort cycloon Boris regen uit boven Centraal- en Oost-Europa, en er wordt pas morgen een beetje beterschap verwacht. Dat de neerslagzone zo lang blijft hangen, heeft verschillende oorzaken. De afzwakkende straalstroom, het abnormaal warme zeewater, een lagedrukgebied en de bergen veroorzaken samen de 'perfecte storm'.

Een nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen is in de maak. Wat nu al vaststaat, is dat de Eurocommissaris belast met Klimaat en Energie durf en veelzijdigheid zal moeten tonen. Enkele experts wikken en wegen voor MO* de drempels, maar ook de kansen van het Europese klimaatbeleid.

De Raad voor Vergunningsbetwistingen vernietigde zonet de lozingsvergunning voor Ineos Aromatics in Geel. Vandaag loost het bedrijf 1.000 keer meer kobalt in de Grote Nete dan wat gezond is volgens de milieunorm. De beslissing bevestigt onderstreept de ernst van de situatie: zolang onze waterlopen er zo slecht aan toe zijn, moet elk bedrijf dat schadelijke stoffen loost rekening houden met de Europese wetgeving, die al meer dan 24 jaar van kracht is.”‘Dit kan een kantelpunt worden voor het hele vergunningsbeleid,” zeggen Natuurpunt en BBL. “Het is een overwinning voor meer gezonde waterlopen en dus ook gezonde burgers.”

The EU Observatory on deforestation and forest degradation aims to monitor changes in the world’s forest cover and related drivers. Besides providing access to global forest maps and spatial forest and forestry-related information, this Observatory will facilitate access to scientific information on supply chains, linking deforestation, forest degradation and changes in the world’s forest cover to Union demand for commodities and products. Data and information provided on this Observatory play a supporting role but do not assure compliance or imply non-compliance with EU Regulations, other legal frameworks or commitments, or international agreements.

Europa heeft voldoende ruimte om wind- en zonne-energie uit te breiden zonder de voedselproductie of de natuur in gevaar te brengen. Vooral op het Europese platteland is ruimte te vinden.

Lithium ontginnen in Europa is mogelijk en kan ons helpen in de transitie naar groene energie. Maar het ontginningsproces zelf roept meer vragen op, zo ook bij een nieuw lithiumproject in de Tsjechische regio Ústí nad Labem. Hoewel het bedrijf benadrukt dat er geen gevaar is, hebben de activisten die tegen de ontginning protesteren hun twijfels. Is Europa klaar voor lithiumontginning?

Europa zag in 2023 bijna elke maand boven gemiddelde temperaturen, met daarbij een recordhitte in september. De noodzaak voor een standvastig klimaatbeleid lijkt echter steeds minder aandacht te krijgen. Zal Europa onder de grens van 1.5C kunnen blijven, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs of geven we toe aan klimaatpragmatisme?

Volgens nieuw onderzoek van Greenpeace Midden- en Oost-Europa zijn Europese steden nog steeds veel beter verbonden via de lucht dan via het spoor. Hierdoor worden mensen aangemoedigd om te vliegen in plaats van de trein te nemen, ondanks de schadelijke gevolgen van de luchtvaart voor de planeet. Ook België scoort slecht in het onderzoek: rechtstreekse treinen brengen je vanuit onze hoofdstad naar slechts 11 van de 44 andere onderzochte steden, terwijl maar liefst 41 steden bereikbaar zijn met een rechtstreekse vlucht.

Duizenden gevallen van hoge bloeddruk, diabetes en dementie kunnen gelinkt worden aan de vervuiling rond luchthavens. Dat zegt onderzoek van CE Delft. Ook rond Brussels Airport is de milieu-impact groot.

Niet alleen brachten we op zondag 9 juni onze stem uit voor ons eigen land, maar ook kozen we voor het Europees Parlement. En ook hier zien we extreemrechts groeien. Hoewel ze moeite hebben om zichzelf te verenigen, mogen we ze niet onderschatten. "Onder de streep hebben alle uiterst rechtse partijen bij elkaar nog nooit zo veel zetels behaald in het Europees Parlement."

De Europese kiezer heeft de politieke kaarten grondig dooreengeschud bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. De fameuze Green Deal - een pakket ingrijpende milieu- en klimaatregels - komt daarmee in het vizier van enkele winnende partijen. Milieuorganisaties waarschuwen nu al voor de impact van versoepelingen.