Intempéries

« J’étais effrayé », raconte un octogénaire, qui a dû quitter sa maison. Depuis le 5 juillet, de violents incendies touchent l’ouest des États-Unis, en particulier la Californie. Des dizaines de milliers de personnes ont été évacuées. Atlanta (États-Unis), correspondance Une douzaine de maisons détruites, plus de 29 000 personnes évacuées... Aux États-Unis, 1 533 hectares ont été détruits par l’incendie surnommé « Thompson Fire » entre le 2 et le 8 juillet, autour de la ville d’Oroville, dans le nord de la (...)

De temperatuur kan nog veel meer stijgen dan waar het klimaatpanel van de Verenigde Naties vandaag rekening mee houdt. Dat is de conclusie van onderzoek van miljoenen jaren oude zeebodemstalen door het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Zee (NIOZ) .

EDF, qui devait mettre au point pour 2030 environ un premier modèle de petit reacteur nucléaire (SMR) baptisé Nuward, a décidé de revoir ses plans pour travailler à un autre design, a-t-on appris auprès du groupe, confirmant une information de L'Informé.Ce projet en était à la phase d'"avant-projet détaillé", mais le groupe a décidé de renoncer à ce design devant "les enseignements des travaux d'ingénierie et les échanges avec les acteurs de marché".

Het Olympisch vuur, een symbool van hoop, vertrok op 16 april 2024. De priesteressen van Hera staken de olympische fakkel aan met een vuurpot. De fakkel zal door lopers naar Parijs worden gebracht.

OpenAI a annoncé l’adhésion de Paul Nakasone (général à la retraite de l'armée américaine et ancien directeur de la NSA) en tant que membre de son Conseil d’administration. Edward Snowden craint une tentative d’espionnage généralisé.

Carbon Brief provides an updated analysis of when the world will likely exceed the Paris 1.5C limit

Le «Wall Street Journal» a eu accès à la correspondance entre le chef du Hamas à Gaza et ses divers représentants à l’extérieur de l’enclave, dans le cadre des discussions pour arracher une trêve.

Migratie! Het afgronddiepe gat in de begroting! Staatshervorming! Dat is waarover de verkiezingen gaan. De opwarming van moeder aarde? Curieus, dat roept bijna niemand. De komende generaties Vlamingen erven een puinhoop, maar de begroting is in orde, schrijft MO*columnist Geert Van Istendael cynisch.

De voorbije maand mei was wereldwijd de warmste meimaand ooit gemeten. De maandrecords blijven zich daarmee opstapelen: we zitten nu aan een reeks van 12 recordmaanden, die gemiddeld 1,63 graden Celsius warmer verliepen dan het pre-industriële gemiddelde. "De planeet wil ons iets vertellen, maar we lijken niet te luisteren", zegt VN-baas António Guterres.

L’État du Vermont a fait passer une loi, le 30 mai, pour réclamer de l’argent aux entreprises d’énergies fossiles, responsables de catastrophes climatiques. Une loi historique, pas si simple à mettre en place. Atlanta (États-Unis), correspondance Les groupes d’énergies fossiles devront payer. Du moins c’est ce qu’espère l’État du Vermont, dans le nord-est des États-Unis. La loi « Climate Superfund Act », première de ce genre dans le pays, est entrée en vigueur le 30 mai — d’autres États comme celui de New (...)

“Timeless, masterful. . .A stomach-clenching, multi-perspective, ticking-clock, geopolitical thriller. Jacobsen expertly delivers a madman’s portrait of Armageddon, one made all the more impactful by the thought that it could literally occur at any moment. Almost novel-like in its presentation, Nuclear War: A Scenario represents the equivalent of an existential gut punch, a sickening and necessary reminder of how fragile every 21st century convenience becomes in the face of a blinding flash of light and near-instantaneous shockwave. Exhaustively researched and featuring interviews with professionals who truly understand just how close we continue to creep toward thermonuclear annihilation Nuclear War: A Scenario should be required reading for everyone alive today, especially for the politicians and policymakers who literally hold the precarious fate of our species in their hands.” — Forbes

Stijgende zeewatertemperaturen zijn goed nieuws voor kwallen, die zich steeds verder gaan kunnen verspreiden. Vooral in noordelijke wateren, zoals in de Noordelijke IJszee, kunnen ze stevig oprukken, melden onderzoekers van het Alfred Wegener Instituut in een nieuwe studie. Dat kan dan weer grote gevolgen hebben voor de hele voedselketen daar en voor de visbestanden, waarschuwen ze.

Terwijl wij smullen van avocado’s gaan steeds meer kleine boeren in Chili over de kop. De droogte mag dan hun land verdorren, het economische beleid maakt irrigeren onbetaalbaar. ‘De kern van het probleem is niet een gebrek aan water, maar de ongelijkheid.’

Vandaag, 22 mei, is het Internationale Dag van de Biodiversiteit. Hoe erg is het gesteld met onze biodiversiteit? Valt er iets te vieren of wordt het een wake-up call? Kunnen we het tij nog keren? En hoe helpt zo’n Dag van de Biodiversiteit daarbij?

Lundi 20 mai, Kharim Khan, le procureur de la Cour pénale internationale, a demandé que soient émis des mandats d’arrêt contre le Premier ministre israélien, son ministre de la Défense, le chef du Hamas à Gaza et deux autres responsables du mouvement palestinien. Un coup dur pour les dirigeants de l’État hébreu qui redoutaient cette décision et qui avaient tenté de s’y opposer, commente la presse internationale.

Global temperature (12-month mean) is still rising at 1.56°C relative to 1880-1920 in the GISS analysis through April (Fig. 1). [Robert Rohde reports that it is 1.65°C relative to 1850-1900 in the BerkeleyEarth analysis.[3]] Global temperature is likely to continue to rise a bit for at least a month, peak this summer, and then decline as the El Nino fades toward La Nina. Acceleration of global warming is now hard to deny. The GISS 12-month temperature is now 0.36°C above the 0.18°C/decade trend line, which is 3.6 times the standard deviation (0.1°C). Confidence in global warming acceleration thus exceeds 99%, but we need to see how far temperature falls with the next La Nina before evaluating the post-2010 global warming rate.

An intense heat wave gripping South and South-East Asia since late March comes as no surprise to leading meteorologists who have been warning of steadily rising temperatures in the Indian Ocean.

Het lijkt erop dat de temperatuurverschillen tussen zomers en winters in de toekomst zullen toenemen. Ook de kans op hittegolven gaat toenemen.

Tijdens het Plioceen, zo’n drie miljoen jaar geleden, was de aarde gemiddeld drie graden warmer dan in de pre-industriële periode. Even warm dus als de meest waarschijnlijke opwarmingsscenario’s voorspellen voor 2100. Fossiele schelpen uit de Noordzee tonen aan dat de zomers 4,3 graden warmer waren, en de winters ‘maar’ 2,5 graden.

Een enquête van de Britse krant The Guardian onder 380 vooraanstaande klimaatwetenschappers levert ontnuchterende resultaten op. Amper 1 op de 20 gelooft nog in het meest optimistische scenario. Toch moet de wereld blijven strijden tegen elke fractie opwarming.

Record-breaking temperatures were recorded across the globe in 2023. Without climate action, adverse climate-related health impacts are expected to worsen worldwide, affecting billions of people. Temperatures in Europe are warming at twice the rate of the global average, threatening the health of populations across the continent and leading to unnecessary loss of life. The Lancet Countdown in Europe was established in 2021, to assess the health profile of climate change aiming to stimulate European social and political will to implement rapid health-responsive climate mitigation and adaptation actions. In 2022, the collaboration published its indicator report, tracking progress on health and climate change via 33 indicators and across five domains.

April was de elfde maand op rij met de warmste temperaturen die ooit zijn gemeten voor de tijd van het jaar. Dat meldt de Europese klimaatdienst Copernicus.

Et pourtant, l’habitabilité de notre planète en dépend. Le 6e rapport du GIEC est clair sur ce point : “Une politique climatique efficace doit s’appuyer sur la sobriété et l’équité”.

La Commission européenne a autorisé vendredi une aide d'Etat française de 300 millions d'euros pour soutenir Nuward, une filiale d'EDF, dans la recherche et le développement de petits réacteurs nucléaires modulaires. "Ce projet contribuera à la décarbonation des systèmes énergétiques et à l'autonomie stratégique ouverte de l'UE, tout en limitant les éventuelles distorsions de concurrence", a déclaré la commissaire européenne à la Concurrence, Margrethe Vestager, dans un communiqué.

Als er te veel CO2 in de atmosfeer zit, waarom halen we die er dan niet gewoon uit? Bomen en planten kunnen dat, dus moet het toch ook mogelijk zijn met technologie? Het kan inderdaad met Direct Air Captioning (DAC). Critici menen dat er efficiëntere manieren zijn om het opwarmen van de aarde te beperken tot 1,5°C. Binnen de plannen van de EU is de techniek wel een middel om in 2050 netto nul uitstoot te bereiken.

Toendra’s ondergaan veranderingen door de opwarming van de aarde. De mos- en grasrijke gebieden zijn traditioneel een belangrijke koolstofput, maar ze veranderen mogelijk in een bron van CO2-uitstoot, waarschuwt nieuw onderzoek in het vakblad Nature.

Les projets agrivoltaïques se développent en Wallonie. Le principe est d’utiliser des terres agricoles pour y placer des centaines, voir des milliers de panneaux photovoltaïques. Certains agriculteurs décident d’eux-mêmes de faire cohabiter leur élevage avec des panneaux solaires. Mais depuis quelque temps, de nouveaux projets, plus importants, voient le jour et prévoient de ne pas cohabiter mais bien d’installer uniquement ces panneaux sur des champs.

De leefomstandigheden voor de Europese egel worden almaar slechter, daarom trekken de dieren steeds vaker naar steden. Maar zelfs daar hebben ze het lastig.

Maart 2024 was de warmste maart-maand sinds het begin van de metingen. Daarmee houdt de golf van maandrecords aan. Sinds juni vorig jaar was elke maand warmer dan ooit gemeten, goed voor intussen 10 maandrecords op rij.

Over the past year, there has been a vigorous debate among scientists – and more broadly – about whether global warming is “accelerating”.

Laaggelegen wijnregio’s in Spanje, Italien Californië zullen tegen het einde van deze eeuw niet meer leefbaar zijn, blijkt uit onderzoek van verschillende Franse instituten. Maar nieuwe regio’s worden geschikt, waaronder België, Nederland en zelfs Denemarken.

Les Etats-Unis ont mis en garde la Russie, au début du mois de mars, contre une attaque terroriste susceptible de viser de "grands rassemblements" à Moscou, a déclaré la Maison Blanche vendredi, quelques heures après l’attentat qui a fait plus de 115 morts dans une salle de concert près de la capitale.

De skisector in de VS alleen al heeft de afgelopen twintig jaar meer dan vijf miljard dollar misgelopen door de klimaatverandering. Het is voor het eerst dat een studie zich buigt over de economische schade van de opwarming van de aarde voor de ski-industrie.

Le Texas est ravagé par des feux de broussaille qui ont tué deux personnes et brûlé 400 000 hectares depuis une semaine. Un brasier permis par le dérèglement climatique et l’augmentation des températures.

De Europese verkoop van warmtepompen is vorig jaar licht gedaald na jaren van groei. De sector vraagt dat er snel een Europees actieplan komt. Zo niet komen niet alleen de klimaatdoelen in het gedrang, maar ook 3000 banen.

Dans l’enclave palestinienne menacée par la famine et pilonnée sans relâche, le bilan de la riposte israélienne ­à l’attaque terroriste du Hamas du 7 octobre a franchi la barre des 30 000 morts. En grande majorité des femmes et des enfants.

A post for the anniversary of the execution of Sophie Scholl by the German Nazis in 1943

The Amazon rainforest is facing a barrage of pressures that might tip it into large-scale ecosystem collapse as soon as 2050, according to new research Wednesday warning of dire consequences for the region and the world. The Amazon, which holds more than 10 percent of the world's biodiversity, helps stabilize the global climate by storing the equivalent of around two decades of emissions of planet-warming carbon dioxide.

Als de Golfstroom in de Atlantische Oceaan ooit stilvalt, kan dat erg snel gebeuren en zouden de gevolgen voor het noorden en westen van Europa rampzalig zijn. Dat hebben wetenschappers van de universiteit van Utrecht berekend. In België zou het gemiddeld 5 tot 10 graden kouder worden.

Peu connu, le Parti vert étasunien peine à rivaliser avec les deux poids lourds traditionnels du pays, les Démocrates et les Républicains. En cause notamment : une série d’obstacles institutionnels et médiatiques.

Voor het eerst is de opwarming van de aarde over een heel jaar boven de 1,5°C uitgekomen, zo meldden klimaatexperts. De wereld moet snel handelen, maar er zijn blijkbaar invloedrijke economische krachten die dat voorkomen.

Anthropogenic emissions drive global-scale warming yet the temperature increase relative to pre-industrial levels is uncertain. Using 300 years of ocean mixed-layer temperature records preserved in sclerosponge carbonate skeletons, we demonstrate that industrial-era warming began in the mid-1860s, more than 80 years earlier than instrumental sea surface temperature records. The Sr/Ca palaeothermometer was calibrated against ‘modern’ (post-1963) highly correlated (R2 = 0.91) instrumental records of global sea surface temperatures, with the pre-industrial defined by nearly constant (<±0.1 °C) temperatures from 1700 to the early 1860s. Increasing ocean and land-air temperatures overlap until the late twentieth century, when the land began warming at nearly twice the rate of the surface oceans. Hotter land temperatures, together with the earlier onset of industrial-era warming, indicate that global warming was already 1.7 ± 0.1 °C above pre-industrial levels by 2020. Our result is 0.5 °C higher than IPCC estim

Bomen in warmere en drogere klimaten hebben meer moeite om CO2 op te slaan. ‘Ze “hoesten” eerder dan ze ademen’, stellen Amerikaanse onderzoekers, en worden zo minder dienstbaar als oplossing voor het klimaatprobleem.

Dans l’enclave palestinienne, où les civils n’en finissent pas de payer les massacres commis par les terroristes du Hamas, Israël empêche tout accès aux médias, menant ainsi une guerre loin des regards.

Plus que jamais les territoires vont compter. Et avoir leur mot à dire. Quand on voit la facilité avec laquelle le gouvernement déclare vouloir s’affranchir des normes environnementales afin de satisfaire les agriculteurs en colère, il va y avoir besoin d’énergie, de convictions et de pédagogie sur le terrain pour donner un sens et mettre en pratique une écologie solidaire apte à mobiliser une société civile de plus en plus désabusée par le manque d’engagement, voire le désengagement du pouvoir politique. Car, quels que soient les aléas ponctuels, la tendance de fond est bel et bien là : nos modèles de société sont à bout de souffle, la crise des agriculteurs le montre bien, elle n’en est qu’un des nombreux symptômes, et ce n’est certainement pas par des retours en arrière intempestifs que l’on parviendra à lutter contre le phénomène.

Een nieuwe studie berekende hoe snel de gletsjers in de Alpen zullen smelten op korte termijn. Zelfs als de opwarming van de aarde volledig zou stoppen, is meer dan een derde van het ijs er tegen 2050 verdwenen. Die conclusie zou mensen meer kunnen aanzetten tot actie.

C’est une déclaration qui fait du bruit, vendredi soir, lors d’une conférence dans une université espagnole, Josep Borrel, le chef de la diplomatie européenne a accusé Israël d’avoir "créé" et "financé" le mouvement islamiste palestinien Hamas, au pouvoir à Gaza et à l’origine de l’attaque sans précédent du 7 octobre en sol israélien. "Le Hamas a été financé par le gouvernement israélien pour tenter d’affaiblir l’Autorité palestinienne du Fatah. Mais si nous n’intervenons pas fermement, la spirale de la haine et de la violence se poursuivra de génération en génération, de funérailles en funérailles", a-t-il déclaré. Mais est-ce la réalité ? Est-ce qu'historiquement, le Hamas a été soutenu par le gouvernement israélien? Nous avons posé la question à Michel Liégeois, professeur de Relations internationales à l’UCLouvain : "Le problème n’est pas tellement que ce que monsieur Borrell dit est inexact ou faux, mais c’est que ce n’est pas suffisamment contextualisé et détaillé", explique l’expert.

Een nieuwe golf van klimaatontkenning komt op, zo waarschuwt een onderzoek van het Center for Countering Digital Hate (CCDH). Ondanks de bredere erkenning dat de mens bijdraagt aan de wereldwijde opwarming, probeert deze 'nieuwe ontkenning' het vertrouwen in groene energieoplossingen te ondermijnen.

De klimaatverandering vormt een steeds grotere bedreiging voor het vermogen van bossen om CO2 uit de lucht te halen, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek.

Les Warming stripes sont déjà obsolètes. Alors que l'année 2023 est la plus chaude jamais enregistrée au niveau mondial, le créateur des bandes du changement climatique, Ed Hawkins, estime qu'il va falloir trouver une nouvelle couleur pour illustrer ce triste record.

Exclusive: First months of conflict produced more planet-warming gases than 20 climate-vulnerable nations do in a year, study shows

Door de klimaatverandering nemen de visbestanden verder af. Daardoor zullen arme landen minder toegang hebben tot vis, een relatief goedkope bron van gezonde voeding. Een hervorming van de visserij dringt zich op, schrijven biologen Stefanie Colombo en Aaron MacNeil.

Trois mois après le massacre du Hamas le 7 octobre, les dirigeants israéliens n’entendent pas mettre un terme aux opérations militaires à Gaza. Le conflit apparaît en effet comme une opportunité pour un Benyamin Nétanyahou ébranlé.

Avec la fuite en avant du gouvernement israélien, le mouvement islamiste semble en passer d’atteindre l’un de ses objectifs : étendre son influence en Cisjordanie et au Liban, quitte à sacrifier la population de Gaza.

Aux États-Unis, Monsanto a été condamnée à verser 857 millions de dollars à sept personnes ayant développé des problèmes de santé après leur exposition à des polluants éternels. Une nouvelle défaite pour le groupe Bayer.

Hét groene gidsland? Kenia, jawel. Want dat land is, met de hulp van stoom en warm water goed op weg om tegen 2030 alle energie uit hernieuwbare bronnen op te wekken.

De opwarming van de aarde is niet alleen een ecologische crisis, maar ook een gezondheidscrisis, schrijft Thibaut Verhaeghe, medewerker bij ngo Memisa. De klimaatverandering belemmert, vooral in het Globale Zuiden, de toegang tot de gezondheidszorg. Hoog tijd dus om dit klimaatonrecht te bestrijden.

Global warming is accelerating because the drive for warming, Earth’s energy imbalance, has doubled in the past decade. Measurement of the acceleration is hampered by unforced tropical (El Nino/La Nina) variability, but a good measuring stick is provided by warming between successive large El Ninos. Strengthening of the current (2023-24) El Nino has raised it to a level similar to the 1997-98 and 2015-16 El Ninos. The first six months of the current El Nino are 0.39°C warmer than the same six months of the 2015-16 El Nino, a global warming rate of 0.49°C/decade, consistent with expectation of a large acceleration of global warming. We expect the 12-month mean temperature by May 2024 to eliminate any doubt about global warming acceleration. Subsequent decline of the 12-month temperature below 1.5°C will likely be limited, confirming that the 1.5°C limit has already been passed.

In deze rubriek brengt veellezer Marc Vandepitte markante feiten, cijfers of quotes van over heel de wereld die in de andere media weinig of geen aandacht kregen, maar zeker het vermelden waard zijn om de chaotische wereld van vandaag te begrijpen. Deze keer richt hij zijn blik op de klimaattop in de Verenigde Arabische Emiraten en de blijvende uitdagingen ten aanzien van de klimaatopwarming.

Suffisamment ambigu pour satisfaire tout le monde, l’accord adopté mercredi à Dubaï sur la «transition hors des énergies fossiles» est le résultat de la diplomatie hors pair du président émirati de la COP 28. En réalité, tout reste à faire.

Hoopvol nieuws: er wordt steeds meer zonne- en windenergie geproduceerd. Maar het is nog lang niet genoeg om een dramatische opwarming van de aarde te voorkomen. Er liggen nog veel kansen om te investeren in het Globale Zuiden. Hoe en hoe snel nemen we de bocht naar een duurzame transitie?

Humanity faces ‘devastating domino effects’ including mass displacement and financial ruin as planet warms

Rarement depuis le début de ce siècle un territoire n’a subi tel déluge de bombes. L’objectif de Tsahal, anéantir le Hamas, est soutenu par des moyens colossaux, qui soumettent la population civile de l’enclave côtière à un cauchemar.

‘De luchtvaart kan de opwarming van de aarde nog meer doen toenemen.’ Tot deze conclusie komen Britse onderzoekers. Ze bekeken twee jaar lang het effect van andere uitstoot in de luchtvaart dan die van CO2.

20.000 klimaatbetogers hebben de sneeuw en vrieskou in Brussel getrotseerd voor een klimaatmars. De betogers eisen meer daadkracht tegen de klimaatverandering. Ze voeren niet toevallig nu actie, want er loopt momenteel een VN-klimaattop in Dubai.

Zondag 3 december gaat in Brussel-Noord om 13 uur de Klimaatmars door, terwijl in Dubai de COP28 van start gaat. Marc Alexander van de Climate Express stlt 12 minimale eisen die volledig moeten vervuld worden alvorens van een echt klimaatbeleid gesproken kan worden.

Veertig jaar geleden was de klimaatopwarming vooral voor insiders een kwestie. Sinds het Akkoord van Parijs is ze meer op het voorplan gekomen. ‘Eindelijk’, zegt bioloog en klimaatblogger Sara Vicca. Een interview over extreem weer, de window of opportunity, en werken aan oplossingen.

België schrijft geschiedenis. Het Brusselse Hof van Beroep heeft het vonnis uitgesproken dat ons land zijn deel moet doen van de wereldwijde inspanningen om de opwarming van de aarde onder de 1,5°C te houden. Concreet moet ons land de uitstoot van broeikasgassen ten laatste in 2030 met minstens 55 procent verminderd hebben tegenover het niveau in 1990. "Klimaatzaak wint! Jullie hebben GEWONNEN!! Wij hebben gewonnen, alle 70.536 samen!!", schrijft Sarah Tak van Klimaatzaak opgetogen in een open brief.

De politici, bedrijfsleiders en activisten op de klimaattop in Dubai zien één cruciaal aspect over het hoofd: meisjesrechten. Dat vindt Isabelle Verhaegen van Plan België. Want de negatieve impact van de klimaatverandering is het grootst voor meisjes en jonge vrouwen.

Depuis un mois et demi, l’ONG britannique travaille méthodiquement à l’identification des victimes civiles des frappes sur Gaza. Sur 60 «incidents» documentés pour l’heure, plus de 45 % des victimes sont des mineurs.

Ce jeudi 30 novembre aux Emirats arabes unis s’ouvre la 28e conférence climatique, présidée par… le patron de la compagnie pétrolière nationale. Convaincre tout ce beau monde de limiter les énergies fossiles va être un sacré défi.

La lutte pour préserver le climat ne doit pas faire oublier celle pour la biodiversité, les deux concepts marchant main dans la main.

De la couverture du livre de Greta Thunberg au maillot d’une équipe de foot de la Premier League, les warming stripes (ou bandes de réchauffement) sont partout. Alors que la science climatique est complexe et manque parfois de puissants vecteurs de communication, le popularité des warming stripes a en partie comblé cela, avec un succès tonitruant et plus d’un million de téléchargement la semaine de leur sortie en 2018. Retour dans cet article pour devenir incollable sur les warming stripes et aider à les faire connaitre.

Temperatuurrecords sneuvelen en de uitstoot van broeikasgassen bereikt nieuwe hoogten. Het Emissions Gap Report 2023 dat op maandag werd vrijgegeven klinkt bijzonder onheilspellend: de wereld stevent af op een temperatuurstijging van net geen 3 graden Celsius

De wereld stevent af op een opwarming met 2,5 tot 2,9 graden Celsius als we met zijn allen niet snel de klimaatinspanningen opschroeven en de uitstoot van broeikasgassen drastisch doen dalen. Wat we momenteel doen, is en blijft ruim onvoldoende. De tijd om nog dingen bij te sturen tegen 2030, wordt intussen steeds korter. Dat blijkt uit een belangrijk VN-klimaatrapport in de aanloop naar de klimaatconferentie COP28. VRT NWS sprak met de hoofdauteur, de Belg Joeri Rogelj.

Driekwart van de Belgen wil fossiele brandstoffen afbouwen en pleit voor meer investeringen in wind- en zonne-energie. Ook voor ambitieuze klimaatdoelen is er een grote meerderheid, blijkt uit een enquête in opdracht van 11.11.11 en Knack.

Le dossier PFAS ne cesse de rebondir. Le magazine #Investigation a proposé ce mercredi 8 novembre une enquête qui a révélé l’existence de PFAS (dit aussi "polluants éternels") dans l’eau potable de communes comme Chièvres ou Ath dans des proportions trop élevées par rapport aux normes recommandées.

Dans son nouveau roman, à paraître en janvier, l’auteur bordelais nous transporte dans un futur tragique que seules les femmes peuvent sauver.

Koraalriffen hebben er een nieuwe vijand bij: overal ter wereld rukken korstvormende algen snel op. De algen gedijen in het warmere water, overwoekeren de koralen en verstikken ze.

Pendant que le monde a les yeux rivés sur Gaza, la population palestinienne vit calfeutrée par crainte d’être prise pour cible. Il est urgent que les leaders occidentaux interviennent et réclament des comptes au Premier ministre israélien.

When Rishi Sunak granted 27 new North Sea licences this week, he wasn’t thinking about the survival of the living world, says Guardian columnist George Monbiot

Fervent soutien de Donald Trump, Mike Johnson a été élu le 25 octobre président de la Chambre des représentants. Proche de l’industrie pétrolière, il a nié par le passé le changement climatique.

luchtvaart,Code Rood,luchtvaartindustrie,klimaat,opwarming,CO2-uitstoot,cargovluchten,privéjets,passagiersvluchten,belastingvoordelen

De Europese Unie zal haar eigen energie- en klimaatdoelen niet halen op basis van de plannen die tot nog toe zijn ingediend. Dat blijkt uit een vernietigende doorlichting van Climate Action Network Europe, een koepel van milieuorganisaties.

the starkest warning yet that human activity is pushing Earth into a climate crisis that could threaten the lives of up to 6 billion people this century, stating candidly: “We are afraid of the uncharted territory that we have now entered.” Writing in the journal Biosciences, the coalition of 12 researchers, spanning North America, Europe and Asia, state in unusually stark language: “As scientists, we are increasingly being asked to tell the public the truth about the crises we face in simple and direct terms. The truth is that we are shocked by the ferocity of the extreme weather events in 2023.”

Pour venger les morts, laver l’affront de l’attaque du Hamas et «éradiquer» l’organisation terroriste, l’Etat hébreu s’apprête à entrer dans l’enclave palestinienne. Mettant en grave danger son armée et les populations civiles.

In Europa wordt steeds meer schaliegas gebruikt om onze huizen te verwarmen en dat is geen goed nieuws, schrijft Bart Dewaele van de ngo Join For Water. De schaliegaswinning leidt immers tot een ongeziene uitputting van onze watervoorraden.

Après une explosion meurtrière dans un hôpital de Gaza, les manifestations qui se sont multipliées dans plusieurs pays de la région font craindre une escalade du conflit. Il est urgent d’agir.

De hoeveelheid wolken is de laatste jaren flink afgenomen. Dat blijkt uit gegevens van het KMI in Ukkel. Dat zonnestralen ons land daardoor beter bereiken lijkt goed nieuws, maar het baart wetenschappers zorgen.

En échouant à protéger les Israéliens, le Premier ministre a failli à sa mission la plus essentielle. Son refus de reconnaître la moindre responsabilité signe sa faillite morale.

De Europese hopteelt krijgt het moeilijker in een opwarmend klimaat, stelt onderzoek in Nature. Niet alleen daalt de oogst, ook de typische smaak komt in het gedrang.

UK has led the way, with countries across the continent making mass arrests, passing draconian new laws and labelling activists as eco-terrorists

Volgens gegevens van de Europese klimaatdienst Copernicus was de afgelopen september de warmste maand ooit sinds de metingen. Het brengt 2023 weer wat dichter bij de twijfelachtige eer om warmste jaar ooit te worden.

Steeds meer mensen op de vlucht door droogte, overstromingen of mislukte oogsten - allemaal zaken die vaker voorkomen in een warmere wereld. Toch gnieten klimaatvluchtelingen tot vandaag geen enkele erkenning. Hoog tijd om die juridische leemte aan te pakken, schrijft Cristiano d’Orsi, hoogleraar Internationaal Recht aan de Universiteit van Johannesburg.

La suspension du conglomérat Evergrande à la bourse de Hongkong ce jeudi marque un pas de plus dans la crise économique que traverse le pays, signe de l’incapacité du régime à relancer la croissance et inspirer confiance à la population.

bosbranden,jongeren,Portugal,Europees Hof voor de Rechten van de Mens,proces,opwarming,Klimaatakkoord van Parijs,klimaatcrisis,Save the Children

In the past two years Les Soulèvements de la Terre, a network of ecological activists and groups, has used direct confrontations with polluters and developers to threaten industrial agriculture’s monopoly on the French countryside.

Une dizaine de foyers de loque européenne ont été identifiés en Wallonie, pour l’essentiel dans la province de Luxembourg. Il s’agit d’une maladie bactérienne très contagieuse qui s’attaque aux larves des abeilles. Conséquence : les apiculteurs concernés doivent détruire leurs colonies d’abeilles, et pas seulement celles qui sont effectivement touchées par cette maladie.

De Noorse toendra rekent op strenge winters en temperaturen die met gemak tientallen graden onder het vriespunt gaan. De temperatuurschommelingen van de laatste jaren blijken een groot probleem voor de rendierpopulaties in Noorwegen én voor de mensen die er afhankelijk van zijn. “We kunnen niet meer vertrouwen op de natuur”.

Face à l’urgence de la crise écologique, la capitale des Pays-Bas a lancé un plan de relance basé sur cette nouvelle pensée économique associant justice sociale et transition écologique. Un exemple à suivre.

Previously, anthropogenic ecological overshoot has been identified as a fundamental cause of the myriad symptoms we see around the globe today from biodiversity loss and ocean acidification to the disturbing rise in novel entities and climate change. In the present paper, we have examined this more deeply, and explore the behavioural drivers of overshoot, providing evidence that overshoot is itself a symptom of a deeper, more subversive modern crisis of human behaviour. We work to name and frame this crisis as ‘the Human Behavioural Crisis’ and propose the crisis be recognised globally as a critical intervention point for tackling ecological overshoot. We demonstrate how current interventions are largely physical, resource intensive, slow-moving and focused on addressing the symptoms of ecological overshoot (such as climate change) rather than the distal cause (maladaptive behaviours). We argue that even in the best-case scenarios, symptom-level interventions are unlikely to avoid catastrophe or achieve more

Human activity has caused species groups to go extinct 35 times faster than they have over the past 500 years

Driekwart van de Europese hommelsoorten kan in de komende halve eeuw bedreigd worden. Dat schrijven Belgische wetenschappers in het vakblad Nature.

Il ne s’agit plus seulement, pour les sociétés humaines, de transiter, mais de fonctionner autrement sans plus attendre, malgré les écueils en tout genre.

Ja, het was een kwakkelzomer. Maar weer mag je niet verwarren met klimaat. De fenomenen die we de afgelopen zomer zagen zijn meer dan alarmerend. In plaats van met combiplassers bezig te zijn zou het alle hens aan dek moeten zijn.

ibrio are bacteria that cause an estimated 80,000 illnesses each year in the United States. About a dozen species of Vibrio are pathogenic to humans. V. parahaemolyticus causes the most infections in the United States, accounting for about 40% of reported cases of vibriosis, followed by V. alginolyticus, which accounts for about 20%. Most people with Vibrio infection have diarrhea. Some people might also have stomach cramping, nausea, vomiting, fever, and chills. One species, V. vulnificus, is known to cause life-threatening infections. About 150–200 V. vulnificus infections are reported to CDC each year and about one in five people with this infection die—sometimes within 1–2 days of becoming ill.

De klimaatactivisten van Extinction Rebellion voerden maandag opnieuw vreedzame actie tegen de investeringen van PNB PARIBAS FORTIS in fossiele brandstoffen, omdat de bijhorende industrietak niet goed is voor de klimaatopwarming. Ze vragen hier aandacht voor door roerloos en met gesloten ogen voor de ingang te liggen, als een verwijzing naar de slachtoffers van de extreme weersomstandigheden die klimaatopwarming met zich meebrengt.

The UN Secretary-General’s Early Warnings for All Initiative (EW4All) is rapidly gaining ground. Action plans are being rolled out around the world to ensure that people know when dangerous weather is headed their way. Tajikistan has held a two-day national consultation, co-chaired by the Deputy Prime Minister and the UN Resident Coordinator in Tajikistan, and bringing together key stakeholders from state and international organizations, media and civil society. Ethiopia also held an inception workshop.

Kunstlicht verstoort de biologische klok van wilde dieren, en daardoor blijven ze ‘s nachts langer actief. Dat hebben biologen van de Universiteit Antwerpen aangetoond.

Population ecologist William Rees, with the University of British Columbia's School of Community and Regional Planning, is reminding denizens of Earth that the planet can only support so many people. In his paper published in the journal World, he points out that many models have been developed over the years that show that only a certain number of animals (such as rats) can live in a given environment—they all show that at some point, a population correction occurs.

Over de hele wereld verdwijnen gletsjers in een steeds sneller tempo als gevolg van klimaatopwarming. De terugtrekkende ijsmassa's laten land achter dat ruimte biedt aan nieuwe ecosystemen.

De klimaatverandering gaat in het arctisch gebied drie tot vier keer zo snel als elders in de wereld. Veranderende weerpatronen tasten in het noordwesten van Canada de kwetsbare natuur aan, de cultuur en voedselvoorziening van inheemse gemeenschappen. Hoe kunnen ze overleven en tegen welke prijs?

A l’heure où le dérèglement climatique entraîne des sécheresses à répétition, il est légitime de s’interroger sur l’augmentation du nombre de bassins dans les jardins, sans pour autant culpabiliser les propriétaires en quête de fraîcheur.

Human-caused climate disruption and El Niño push temperature in mountains to 37C

Antarctica’s sea ice levels are plummeting as extreme weather events happen faster than scientists predicted

Je zou het bijna worden als je de ontwikkelingen in vooral het kneuterige Vlaamse en het Belgische politieke landschap vergelijkt wat er in de echte wereld om ons heen aan het gebeuren is. Overal worden de warmterecords bijna dagelijks gebroken, behalve in het mooie Vlaamse land dan. Daar hebben we nog geluk. Ondanks dat dit jaar het warmste jaar ooit zal worden, zijn de weergoden ons gunstig gezind. Maar onze klimaatcrisis ontkennende politici breken voortdurend alle records door hun onverantwoordelijk gedrag en een volstrekt gebrek aan zorg voor de toekomstige generaties.

Dangereuses poches d’eau, avalanches… Dans le massif du Mont-Blanc, le réchauffement climatique menace les villages en contrebas. ­Il est urgent et vital de réduire au strict minimum nos émissions de gaz à effet de serre.

Extreem weer, de stijgende zeespiegel en milieuvervuiling maken dat hiv in de Aziatisch-Pacifische regio moeilijker valt in te dijken. ‘We weten dat de klimaatverandering de menselijke gezondheid beïnvloedt.’

The role of health professionals In January 2023, the science and security board of the Bulletin of the Atomic Scientists moved the hands of the doomsday clock forward to 90 seconds before midnight, reflecting the growing risk of nuclear war.1 In August 2022, the UN secretary general, António Guterres, warned that the world is now in “a time of nuclear danger not seen since the height of the Cold War.”2 The danger has been underlined by growing tensions between many nuclear armed states.13 As editors of health and medical journals worldwide, we call on health professionals to alert the public and our leaders to this major danger to public health and the essential life support systems of the planet—and urge action to prevent it. Current nuclear arms control and non-proliferation efforts are inadequate to protect the world’s population against the threat of nuclear war by design, error, or miscalculation. The Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (NPT) commits each of the 190 participating nations

De eerste drie weken van juli waren de warmste periode van drie weken die ooit is gemeten wereldwijd. Juli is goed op weg om de warmste maand uit de moderne geschiedenis te worden. Momenteel flirten we al met een globale opwarming van anderhalve graad, zij het nog niet structureel. De nieuwe voorzitter van het VN-klimaatpanel, Jim Skea, zegt dat we het klimaatakkoord van Parijs niet meer zullen halen. VN-baas Antonio Guterres spreekt klare taal.

The Atlantic meridional overturning circulation (AMOC) is a major tipping element in the climate system and a future collapse would have severe impacts on the climate in the North Atlantic region. In recent years weakening in circulation has been reported, but assessments by the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), based on the Climate Model Intercomparison Project (CMIP) model simulations suggest that a full collapse is unlikely within the 21st century. Tipping to an undesired state in the climate is, however, a growing concern with increasing greenhouse gas concentrations. Predictions based on observations rely on detecting early-warning signals, primarily an increase in variance (loss of resilience) and increased autocorrelation (critical slowing down), which have recently been reported for the AMOC. Here we provide statistical significance and data-driven estimators for the time of tipping. We estimate a collapse of the AMOC to occur around mid-century under the current scenario of future emi

After hottest day ever, researchers say global heating may mean future of crop failures on land and ‘silent dying’ in the oceans

James Hansen, who testified to Congress on global heating in 1988, says world is approaching a ‘new climate frontier’

Seizoensvoorspellingen zijn al maanden voor de zomer een signaal van wat ons te wachten staat. Tussen maart en mei bleek met toenemende waarschijnlijkheid, dat we een bovennormaal warme zomer zullen krijgen.

Les incendies de forêt qui font rage dans la province du Québec, au sud-est du Canada, sont sans précédent. Un printemps chaud et sec a permis au petit bois de s’accumuler et les orages du début du mois de juin ont allumé l’allumette, intensifiant de manière spectaculaire la saison des incendies de 2023. En se propageant vers le sud, la fumée a engendré un ciel apocalyptique dans le nord-est des États-Unis et a placé plus de 100 millions de personnes en état d’alerte concernant la qualité de l’air, plaçant la ville de New York en tête du classement mondial des villes dont l’air est le plus pollué.

The world just had the hottest June on record, with unprecedented sea surface temperatures and record low Antarctic sea ice extent, according to a new report.

De gevolgen van de klimaatcrisis dringen steeds regelmatiger ons leven binnen. Toch komen we niet in actie. We zijn net zo verlamd als de beschavingen in het verleden die geconfronteerd werden met catastrofale vernietiging.

The populist right has made hay with social tensions climate change is likely to exacerbate.

Dit najaar, vanaf 14 september tot 6 oktober, is de klimaatzaak geagendeerd in het Brusselse hof van beroep. Wat werd alweer geoordeeld in eerste aanleg? Waarom ging men in beroep en waarop is dit gebaseerd? Welke zou de impact kunnen zijn van een positieve uitspraak?

Top oil and gas companies have made little progress in turning away from hydrocarbons and towards the goals of the 2015 Paris climate deal, multinational nonprofit platform CDP said on Thursday.

Alors que l’urgence climatique se fait plus que jamais ressentir, Emmanuel Macron se trompe de combat en sanctionnant le collectif écologiste avec les armes de la lutte anti-terroriste.

Europa warmt tweemaal sneller op dan als het globaal gemiddelde, de zomer van 2022 was de warmste ooit gemeten en de extreme temperaturen hebben meer dan 16.000 dodelijke slachtoffers geëist. Ziedaar de toestand van het klimaat in Europa vorig jaar.

De eerste elf dagen van deze maand waren de heetste ooit gemeten voor deze tijd van het jaar. Dat zegt Copernicus, het aardobservatieprogramma van de Europese Unie.

Een internationaal team van wetenschappers werkt aan een systeem dat de achtjaarlijkse rapporten van het VN-klimaatpanel aanvult met een actuele stand van zaken per jaar. Klimaatexpert Piers Forster van de Universiteit van Leeds legt uit waarom dat zo belangrijk is, en wat de laatste bevindingen zijn.

Almost every country in the world has signed up to the Paris Agreement’s goal of keeping warming well-below 2C and pursuing efforts to limit it to 1.5C.

Welvarende landen zijn iets minder dan 180.000 miljard euro verschuldigd aan ontwikkelingslanden, stelt een studie in Nature. Ze zijn immers verantwoordelijk voor een disproportioneel hoge CO2-uitstoot, terwijl arme landen het zwaarst worden getroffen door de gevolgen daarvan.

I'm an independent healthcare analyst with more than 24 years of experience analyzing healthcare and pharmaceuticals. Specifically, I analyze the value (costs and benefits) of biologics and pharmaceuticals, patient access to prescription drugs, the regulatory framework for drug development and reimbursement, and ethics with respect to the distribution of healthcare resources. I have approximately 110 publications in peer-reviewed journals, in addition to hundreds of articles in newspapers and periodicals. I have also presented my work at numerous trade, industry, and academic conferences. From 1999 to 2017 I was a research associate professor at the Tufts Center for the Study of Drug Development. Prior to my Tufts appointment, I was a post-doctoral fellow at the University of Pennsylvania, and I completed my PhD in economics at the University of Amsterdam. Before pursuing my PhD I was a management consultant at Accenture in The Hague, Netherlands. Currently, and for the past 6 years, I work on a freelance ba

Improved knowledge of glacial-to-interglacial global temperature change implies that fastfeedback equilibrium climate sensitivity (ECS) is 1.2 ± 0.3°C (2σ) per W/m2 . Consistent analysis of temperature over the full Cenozoic era – including “slow” feedbacks by ice sheets and trace gases – supports this ECS and implies that CO2 was about 300 ppm in the Pliocene and 400 ppm at transition to a nearly ice-free planet, thus exposing unrealistic lethargy of ice sheet models. Equilibrium global warming including slow feedbacks for today’s human-made greenhouse gas (GHG) climate forcing (4.1 W/m2) is 10°C, reduced to 8°C by today’s aerosols. Decline of aerosol emissions since 2010 should increase the 1970-2010 global warming rate of 0.18°C per decade to a post-2010 rate of at least 0.27°C per decade. Under the current geopolitical approach to GHG emissions, global warming will likely pierce the 1.5°C ceiling in the 2020s and 2°C before 2050. Impacts on people and nature will accelerate as global warming pumps up hydr

Een beperkte hittegolf in vochtige gebieden kan veel meer schade aanrichten dan veel hogere temperaturen in een drogere regio. Klimatologen Alan Thomas Kennedy-Asser, Dann Mitchell en Eunice Lo leggen uit hoe dat komt.

De permanent bevroren bodem in het Hoge Noorden werd altijd beschouwd als een ideaal gebied voor industriële activiteiten. De opwarming van de aarde legt nu een explosieve erfenis bloot.

Door de opwarming van de oceanen verschuiven de leefgebieden van vissen naar het noorden. Op sommige plaatsen zijn bepaalde vissoorten zelfs al helemaal verdwenen, blijkt uit nieuw Schots onderzoek.

Deze lente vielen er in Vlaanderen vreemde vogels op te merken. Het gaat om zwarte ibissen en steltkluten, allebei soorten die zich normaal gezien ophouden in natte gebieden in het zuiden van Europa. Door de extreme droogte in Spanje en Italië trokken ze noodgedwongen noordwaarts.

..on a higher-resolution illustration of World3’s ‘runaway global warming’ scenario (∼8–12 °C+). Our simulation indicates rapid decline in food production and unequal distribution of ∼6 billion deaths due to starvation by 2100. ..

Alors que la planète et les humains crèvent de ce matériau omniprésent, il en va de la responsabilité des délégués d’Etat, réunis à Paris à partir de lundi 29 mai, d’aboutir à un accord contraignant et ambitieux pour mettre fin à ce fléau.

Flash drought, characterized by unusually rapid drying, can have substantial impact on many socioeconomic sectors, particularly agriculture. However, potential changes to flash drought risk in a warming climate remain unknown. In this study, projected changes in flash drought frequency and cropland risk from flash drought are quantified using global climate model simulations. We find that flash drought occurrence is expected to increase globally among all scenarios, with the sharpest increases seen in scenarios with higher radiative forcing and greater fossil fuel usage. Flash drought risk over cropland is expected to increase globally, with the largest increases projected across North America (change in annual risk from 32% in 2015 to 49% in 2100) and Europe (32% to 53%) in the most extreme emissions scenario. Following low-end and medium scenarios compared to high-end scenarios indicates a notable reduction in annual flash drought risk over cropland. Flash droughts are projected to become more frequent unde

Current climate policies will leave more than a fifth of humanity exposed to dangerously hot temperatures by 2100, new research suggests. The paper, published in the journal Nature Sustainability, is entitled "Quantifying the Human Cost of Global Warming."

Since the late 1990s, I’ve covered energy, beginning with the rise and fall of Enron — first as a magazine writer before becoming a columnist and editor. For more than 11 years, I’ve been a columnist for Forbes. My focus has shifted from the ‘old energy economy’ to the ‘green energy economy.’ My stories, which cover the globe, have appeared in, and have been cited by, dozens of publications and broadcasts. I’m also the editor-at-large for Environment+Energy Leader and the Coalition for Rainforest Nations, which represents 53 rainforest countries worldwide. My job is to research and write about these countries, helping them get to net zero to fulfill their Paris pledges. My features and my columns have won several national awards. Twitter: @Ken_Silverstein. Email: ken@silversteineditorial.com

Met de opwarming van het oceaanwater neemt ook het aantal gevallen van piraterij toe, blijkt uit Amerikaans onderzoek. Krimpende visbestanden duwen vissers sneller richting criminaliteit.

Ondanks alle IPCC-rapporten over de klimaatcrisis stevenen we tegen 2100 nog steeds af op een opwarming van de aarde van 3 graden Celsius. Volgens de degrowth-beweging kan alleen een ander economisch model het tij keren. Ng Sauw Tjhoi praat hierover met economen Irma Emmery en Jonas Van der Slycken.

Liggen burgers aan de andere kant van de wereld net als wij ook wel eens wakker van het klimaat, van plasticvervuiling, van het mentaal welzijn van hun kinderen of van economische ongelijkheid? In welke mate zijn stedelingen op andere continenten begaan met de voedselzekerheid voor een groeiende wereldbevolking of de invloed van sociale media en fake news? IPS-correspondenten in verschillende wereldsteden in het zuiden trokken de straat op en gingen op zoek naar antwoorden. Waar liggen onze medewereldburgers wakker van? 

Hoewel er geen oorzakelijk verband is vastgesteld tussen klimaatverandering en tuberculose (tbc), wijzen steeds meer studies erop dat het de verspreiding van de ziekte in de hand werkt. ‘We moeten ons voorbereiden op een potentiële pandemie van door de klimaatverandering veroorzaakte tbc.’

Een nieuw inzicht breekt door in de wetenschappelijke wereld en zoekt zijn weg naar het beleid: niet alleen herstel van bossen en andere koolstof vastleggende habitats is noodzakelijk om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5°C. Ook het herstel van wilde dierenpopulaties en hun functionele rol in het ecosysteem is noodzakelijk om dat te realiseren. Voor onze regio kunnen onder meer wolven, bevers en mariene vissen een belangrijke rol spelen in het opnemen en vastleggen van CO2 uit de lucht.

Une équipe de chercheurs américains a transformé des araignées mortes en pinces robotiques très délicates. Une approche, baptisée nécrobotique, qui pourrait être utilisée pour créer des robots...

De Franse ngo Le Relais des Jeunes organiseert een fietstocht l’enRJtour van 1443 km van Brussel tot Toulouse als protest tegen de aanleg van een oliepijpleiding in Oeganda en Tanzania door TotalEnergies. Ziehier het indrukwekkende traject dat die dappere jongeren willen afleggen.

In steden over de hele wereld hebben steeds minder mensen toegang tot water. Volgens nieuw onderzoek is deze watercrisis eerder gelinkt aan sociale ongelijkheid dan aan de opwarming van de aarde. ‘Rijke mensen verkwisten water voor hun zwembaden, arme mensen hebben niet eens een kraantje.’

Several nations plan to build new coal power plants, with China alone approving nearly 100 gigawatts. Each gigawatt is the equivalent of installing more than 3 million solar panels.

Dat wij mensen onze ondergang tegemoet zullen gaan, lijdt geen twijfel. De vraag is wanneer en hoe dat zal gebeuren.

C’est une lettre ouverte signée par un groupe d’experts dans le secteur de l’intelligence artificielle. Elon Musk et des centaines d’experts mondiaux ont signé un appel à une pause de six mois dans la recherche sur les intelligences artificielles plus puissantes que ChatGPT 4, le modèle d’OpenAI lancé mi-mars.

In 2020 en 2021 zagen wereldwijd bijna 500 klimaatzaken het licht, het summum van een aanhoudende stijging in de afgelopen tien jaar. Steeds meer burgers maken zich ongerust over het klimaat en willen hun grondrechten via de rechter doen beschermen.

Pesticiden hebben een invloed op het gedrag van bijen, en volgens een nieuwe studie is de omgevingstemperatuur daarbij een extra bepalende factor. Met een veranderend klimaat wil dat zeggen dat we het toekomstige gedrag van bijen – inclusief hun bestuivingsdiensten- moeilijk kunnen inschatten.