Jean-Marc Jancovici

De staatssteun die België geeft aan fossiele brandstoffen is "economisch inefficiënt", verlengt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, helpt niet om de energiearmoede aan te pakken en brengt de Belgische klimaatdoelstellingen niet dichterbij. Dat zegt de Europese Commissie. Die raadt België aan om te snoeien in die staatssteun.

De afgelopen 3 lentemaanden waren veel droger dan gemiddeld. Er viel slechts 54,4 mm neerslag in Ukkel, veruit de laagste neerslaghoeveelheid voor dit seizoen voor de huidige referentieperiode. Alleen in 1893 viel er minder neerslag sinds het begin van de waarnemingen in 1833, meldt het KMI in een algemeen klimatologisch overzicht.

De wereld dreigt veel meer gletsjers te verliezen door de klimaatopwarming dan tot nu toe werd aangenomen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat de gevolgen van die opwarming op een langere termijn bekijkt. Dat zal onder andere gevolgen hebben voor de drinkwatervoorziening en de stijging van de zeespiegel. Maar met gericht klimaatbeleid kan het verlies nog ingeperkt worden, benadrukken de wetenschappers.

De Europese Unie zal tegen 2030 54 procent minder broeikasgassen uitstoten, vergeleken met 1990, en komt zo net uit onder de doelstelling van 55 procent. Dat heeft de Europese Commissie berekend op basis van de klimaatplannen van de meeste lidstaten.

Deze eeuw ging er nog nooit zo veel bos verloren als vorig jaar. Bosbranden die aangevuurd worden door de toegenomen droogte en hitte, zijn daar de belangrijkste oorzaak van. Dat is nieuw, want tot vorig jaar was de landbouw de belangrijkste oorzaak van wereldwijde ontbossing. "We staan voor een keerpunt", zegt professor Bosecologie Bart Muys.

Bijna een derde van onze honingbijen heeft vorig jaar niet overleefd. Dat blijkt uit de jaarlijkse monitoring van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). De belangrijkste oorzaken van de hoge sterfte zijn de varroamijt en de Aziatische hoornaar. "Iedereen kan een steentje bijdragen om de bijen zoveel mogelijk in stand te houden", zegt Hélène Bonte van het FAVV.

Elke euro die wordt geïnvesteerd in natuurherstel, levert op de langere termijn een veelvoud in euro's aan baten op. Dat blijkt uit een nieuwe becijfering door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de universiteit van Luik, op vraag van Natuurpunt en het Wereldnatuurfonds. Voor een concrete studie over het Kastanjebos in Herent komen ze zelfs uit op 51 euro aan baten voor elke geïnvesteerde euro, over een periode van 100 jaar. Minstens even belangrijk is de terugverdientijd, die er op 7 jaar ligt.

Vlaanderen heeft sinds kort zijn eerste klimaatarts. Jules Vertriest zal zich buigen over de gezondheidsproblemen die de klimaatverandering met zich meebrengt, zoals beroerten, pollenallergieën en tropische ziekten. Maar de klimaatarts pleit ook voor meer groen, schaduw en water in het straatbeeld.

IJs- en gletsjerexperten luiden de alarmbel omdat een belangrijke Amerikaanse databank met gegevens over het Noordpoolijs op een laag pitje wordt gezet. De overheidsdienst die daarvoor verantwoordelijk is, ziet door de besparingen van de regering-Trump geen andere mogelijkheid. "Een belangrijk verlies", zo oordelen Belgische glaciologen.

Belgische kinderen die geboren zijn in 2020, zullen in de loop van hun leven 6 keer meer extreme hittegolven meemaken dan hun landgenoten uit het geboortejaar 1960. Dat blijkt uit een nieuwe studie van de VUB. Wereldwijd zijn vooral de 20 procent armste kinderen het kwetsbaarst. Meer klimaatambitie kan de tol van die opwarming voor de jongere generaties wel milderen.

In Nederland is opschudding ontstaan nu blijkt dat een fabriek in de stad Helmond minstens 15 jaar lang de giftige chemische stof PFOA in het riool loosde. Dat is een type van de forever chemical PFAS. De gemeente Helmond eist nu een schadevergoeding van minstens 10 miljoen euro en hoopt dat er zo snel mogelijk een bloedonderzoek kan worden georganiseerd voor de omwonenden.

België zal ook op 12 mei geen nationaal klimaatplan indienen bij de Europese Commissie. Nochtans loopt dan het uitstel af dat ons land had verkregen van de Commissie. Federaal minister van Klimaat Jean-Luc Crucke (Les Engagés) maakt zich sterk dat er deze zomer wel een klimaatplan zal zijn.

Nederlanders zouden geen eieren van hobbykippen meer mogen eten. Dat is een advies van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Uit onderzoek blijkt dat de eieren PFAS kunnen bevatten, en dat is mogelijk schadelijk voor de gezondheid. Het instituut raadt aan om eieren in de winkel of op de markt te kopen. In ons land blijft het bestaande advies van kracht om maximaal 2 eieren van eigen kippen per week te eten.

Bedrijven die kleine plastic korrels produceren of vervoeren, zullen extra maatregelen moeten aannemen om hun (onbedoelde) vervuiling zoveel mogelijk te verminderen. Dat heeft het Europees Parlement samen met de lidstaten beslist. De nieuwe maatregelen houden rekening met zowel het belang van de industrie als dat van het milieu.

Er is in de Vlaamse landbouw nog veel winst te maken voor het klimaat door meer koolstof op te slaan in de bodem. 'Carbon farming' of koolstoflandbouw kan voor landbouwers extra zakgeld betekenen, terwijl de bodem van hun akkers er beter van wordt. Minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) wil er deze legislatuur verder op inzetten, met 25 miljoen euro rechtstreekse steun per jaar. Hoe werkt het systeem? En wat is het potentieel?

Hoe welvarender een land, hoe meer het klimaat voor maatschappelijke verdeeldheid zorgt. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. In rijke landen is de traditionele kloof tussen links en rechts rond het thema het grootst. Dat geldt trouwens niet alleen als je landen met elkaar vergelijkt. De kloof blijkt ook te groeien als een land in de loop der jaren rijker wordt.

Sinds het aantreden van Donald Trump is al een tiende van het personeel van het Amerikaanse Oceanografisch en Klimatologisch Agentschap NOAA ontslagen of vrijwillig opgestapt. Nog eens 1.000 nieuwe ontslagen dreigen. Dat is een klap voor de klimaatwetenschap, want wereldwijd hangen onderzoekers af van de gegevens die het agentschap verzamelt. VRT NWS sprak met meteoroloog Tom Di Liberto, een van de ontslagen onderzoekers.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Vandaag zet de Nederlandse milieuorganisatie Milieudefensie de eerste grote stap in haar rechtzaak tegen ING. Milieudefensie dagvaardt de grootbank omdat die projecten en sectoren zou blijven financieren die de klimaatcrisis verergeren.