Opvolging

Note préparatoire pour la conférence « Les limites planétaires en Belgique », 17 décembre 2025.

De manier waarop we voedsel produceren en fossiele brandstoffen gebruiken veroorzaakt zoveel schade aan het milieu dat de impact op de wereldeconomie torenhoog is, blijkt uit een omvangrijk rapport van het VN-milieuagentschap UNEP. Het milieu en het klimaat beschermen kan die economie duizenden miljarden opleveren en miljoenen levens sparen.

Minstens dertien Oost-Europese daklozen stierven het afgelopen jaar in Antwerpen. De meesten van hen waren Polen. Hoe komt dat? ‘Zolang we alleen een groep Poolse daklozen zien en geen individuen, zullen er ook geen oplossingen komen.’

Met haar onderhandelingspositie over het terugkeerbeleid volgt de Europese Raad het Amerikaanse voorbeeld en kiest het voor een de facto deportatieregime. Dat zeggen onder meer Human Rights Watch, Dokters van de Wereld en Amnesty International. Ze spreken van ‘keiharde beleidsmaatregelen die een totale minachting voor het internationaal recht en de menselijke waardigheid tonen.’

Het burgercollectief DARKWATER3M verdedigt de belangen van buurtbewoners rond de vervuilende 3M-fabriek in Zwijndrecht. Het collectief trekt politiek aan de alarmbel. De kern van hun boodschap is eenvoudig: wie vervuiling veroorzaakt, mag zich niet kunnen verschuilen achter juridische achterpoortjes en politieke traagheid.

Naar aanleiding van het maatschappelijk debat over de begroting wordt er veel gesproken over een contract dat verbroken is, merkt MO*columnist Jan Mertens rondom zich. Dat gevoel is een goede verklaring voor de grote onrust bij velen. Tegelijk is het nodig om rustig na te denken over de vraag of de inhoud van dat contract wel is aangepast aan een wereld die moet navigeren in tijden van klimaatontwrichting.

In alledaagse graanproducten zoals brood en speculaas is PFAS teruggevonden. Steekproeven door de Bond Beter Leefmilieu en PAN Europe vinden hoge concentraties trifluorazijnzuur (TFA), een afbraakproduct van pesticiden.

Chili kampt al vijftien jaar met een megadroogte die de gletsjers in het land onder zware druk zet. Wetenschappers adviseren de overheid om werk te maken van beter waterbeheer.

De helft van de hiv-diagnoses en -behandelingen in Europa komen te laat. ‘Dit brengt de strijd tegen aids in gevaar’, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Van zeldzaam optimisme naar collectieve teleurstelling, zo vat MO*columnist Benjamin Van Bunderen Robberechts de klimaattop in Belém samen. ‘De teleurstelling na deze COP was harder dan de drie vorige. We zien hoe de wereld opnieuw buigt voor de fossiele industrie.’

De wereld heeft in de afgelopen dertig jaar een enorme vooruitgang geboekt in de strijd tegen extreme armoede. Maar vandaag ziet het er naar uit dat daaraan een einde komt, zegt data-analyse.

De eerste koude nachten zijn gevallen. In sommige straten worden dekens uitgedeeld aan mensen die nergens terechtkunnen, terwijl achter de ramen van regeringsgebouwen het licht nog brandt. Binnen wordt onderhandeld over cijfers, budgetten en opvangcapaciteit, maar zelden gaat het over de mensen zelf, vindt de Syrische Belg en opiniemaker Alaa Jbour.

De wereld schuift, en Washington slaat om zich heen: van sancties tot proxy-oorlogen, van Venezuela tot Iran, van Oekraïne tot Taiwan. Dit is geen reeks losse crisissen, maar één grote strijd om macht, winst en wereldorde. Dit is de clash van de 21ste eeuw.

‘Het waarderen en beschermen van eeuwenoude kennis is de sleutel tot het veerkrachtig voedselsysteem van de toekomst’, stellen Anthony Denayer van Dierenartsen Zonder Grenzen en etnobotanicus Emiel De Meyer. Maar multinationals en overheden dreigen dat voedselsysteem te verstoren door van zaden handelswaar te maken.

Bernard Mazijn, oud-beleidsdirecteur duurzame ontwikkeling en sociale economie herinnert zich hoe moeilijk overheidsbeleid tot stand komt in ons gefederaliseerd land. Nu de Europese Unie de klimaatdoelstellingen bepaalt en geld aan de lidstaten geeft om die te realiseren, zal België dit keer wel beleid uitwerken voor de man en vrouw in de straat?