Opvolging

Bernard Mazijn, oud-beleidsdirecteur duurzame ontwikkeling en sociale economie herinnert zich hoe moeilijk overheidsbeleid tot stand komt in ons gefederaliseerd land. Nu de Europese Unie de klimaatdoelstellingen bepaalt en geld aan de lidstaten geeft om die te realiseren, zal België dit keer wel beleid uitwerken voor de man en vrouw in de straat?

De groene transitie heeft een donkere keerzijde, schrijven Nancy Govaerts en Jennifer Van Driessche van WSM. ‘Terwijl Europa inzet op elektrische auto's en hernieuwbare energie, worden de benodigde grondstoffen gewonnen in mensonterende omstandigheden in DR Congo. Achter onze duurzame toekomst schuilt een schrijnende realiteit van uitbuiting, kinderarbeid en milieuvernietiging.’

In het mondiale Zuiden schieten hernieuwbare-energiebronnen als paddenstoelen uit de grond, maar in het Noorden wordt de vooruitgang geblokkeerd door gevestigde belangen en corrupte regeringen. Brits econoom Grace Blakely bespreekt wat we van Afrika en China kunnen leren.

De federale overheid slaagt er niet in haar gebouwen snel genoeg te renoveren en haalt zo de eigen klimaatdoelstellingen niet. Daarvoor waarschuwt de dienst Klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid. Vooral de Regie der Gebouwen schiet tekort, maar ook Defensie zit niet op schema. Wat is er aan de hand?

Voor het eerst is er wereldwijd meer elektriciteit geproduceerd uit wind en zon dan uit steenkool. Dat blijkt uit cijfers voor de eerste helft van dit jaar. Bovendien volstond hernieuwbare groei om de stijgende vraag naar elektriciteit te beantwoorden. De verdere uitrol van duurzame energie loopt wel klappen op door het beleid van de Amerikaanse regering-Trump.

Opnieuw dient België een nationaal energie- en klimaatplan in waarvan het weet dat het niet voldoet aan wat Europa vraagt. In 2030 zal ons land 42,7 procent minder CO2 uitstoten dan in 2005. Nochtans liet de Europese Commissie ons land anderhalf jaar geleden al weten dat dat niet volstaat. Toch vermijdt België wellicht boetes door enkele boekhoudkundige meevallers, met dank aan de corona- en energiecrisis.

Tienduizenden mensen komen 5 oktober de straat op voor een nieuwe klimaatmars. Hun boodschap is duidelijk: we hebben geen tijd meer voor halve maatregelen, de energietransitie moet nú écht gebeuren. Daarin kan waterstof een sleutelrol spelen, als we eindelijk durven breken met de logica van de markt.

Te lange en herhaalde beroepsprocedures belemmeren de uitrol van meer windenergie in België. Dat zegt het Europees Milieuagentschap in een nieuw rapport, waarin ook ons land wordt doorgelicht. Nochtans hebben we die extra windenergie nodig als we de Europese klimaatdoelen willen halen. En ons voedselsysteem, met intensieve en hoogtechnologische landbouw, botst dan weer op zijn grenzen, zowel voor het milieu als voor de boer.

China wil de uitstoot van broeikasgassen met 7 tot 10 procent verminderen tegen 2035. Dat heeft president Xi Jinping aangekondigd. Experts hadden op meer gehoopt, maar zeggen tegelijk dat China misschien wel iets beter zal doen dankzij de enorme groei van groene energie. Tegelijk is het de eerste keer dat China, nog altijd 's werelds grootste uitstoter, een concreet doel voor uitstootvermindering meegeeft voor de relatief korte termijn.

In naam van 125.000 Belgische burgers die zich inzetten voor lokale en hernieuwbare energie schreven 32 Belgische burgerenergiecoöperaties, verenigd in SeaCoop, een open brief aan de federale regering. Hun boodschap: laat burgers participeren aan het grootste offshore windenergieproject van ons land.

Het Belgisch deel van de Noordzee is bijna 3500 km² groot en herbergt 2100 soorten planten en dieren. Toch gaat het er niet goed met de biodiversiteit: monitoring toont dat ze achteruitgaat. Daar komt bij dat de Noordzee een toplocatie is voor offshore windenergie. ‘Het goede nieuws is dat we die windparken natuurinclusief kunnen bouwen’, onderstreept Sarah Vanden Eede, Ocean Policy Officer bij WWF.

De regering-Trump gaat Amerikaanse klimaatrapporten uit het verleden herbekijken en "updaten". Dat heeft de minister van Energie, Chris Wright, gezegd in een gesprek met de Amerikaanse zender CNN. Wright, die uit de sector van fossiele brandstoffen komt, krijgt veel kritiek uit de wetenschappelijke wereld. Klimaatwetenschapper Michael Mann vergelijkt de praktijken in The Guardian zelfs met die van Jozef Stalin,

Meer dan een jaar na de deadline, presenteert de Vlaamse regering vandaag haar finale energie- en klimaatplan. Bond Beter Leefmilieu reageert teleurgesteld. Enkele goede maatregelen, zoals de langverwachte taxshift van elektriciteit naar aardgas en bijkomend sociaal renovatiebeleid, nemen niet weg dat dit plan zwaar onder de lat duikt.

Egypte wil een exporthub van groene waterstof naar Europa worden. Maar experts waarschuwen voor groen kolonialisme, waarbij Egypte opdraait voor de kosten van Europa’s transitie naar groene energie.

De datacenters die ons AI-gebruik moeten trekken, gebruiken stroom die ergens vandaan moet komen – meer en meer uit kernenergie, volgens de bedrijven zelf – en heel veel water. Ook hebben ze grondstoffen nodig die zelden gerecycled worden. ‘Sommigen hopen dat AI zelf iets zal uitvinden dat ons hieruit haalt. Dat is mogelijk, maar er is geen bewijs voor.’