Opvolging

Het afbouwen van de uitstoot, geld aan arme landen en tropische bossen. Daarover gaan zowat 200 landen het hebben op de jaarlijkse VN-klimaatconferentie in Belém, Brazilië. Makkelijk worden de onderhandelingen niet. Wordt dit de "COP van de actie", zoals gastheer Brazilië hoopt?

Met de klimaatconferentie in Belém in zicht bereikte de EU eindelijk een akkoord over haar uitstootdoel voor 2040. Maar België onthield zich opnieuw. Joanna Wils en Caroline Herman, VN-jongerenvertegenwoordigers voor duurzame ontwikkeling bij de Vlaamse Jeugdraad, vragen zich af waarom ons land halsstarrig afzijdig blijft in een tijd waarin klimaatactie dringender is dan ooit.

Om de opwarming van de aarde af te remmen zullen we actief CO2 uit de atmosfeer moeten halen, naast de inspanningen die we al leveren om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Een nieuwe studie onder leiding van de Universiteit van Cambridge toont dat de combinatie van goedkope, op natuur gebaseerde oplossingen en duurdere technologie de beste kansen biedt.

Wat hadden de wereldleiders weer beloofd in 2015 in de Franse hoofdstad? Ze zouden de opwarming van de aarde veroorzaakt door onze uitstoot van broeikasgassen beperken. Tot twee graden en liefst tot anderhalve graad. Daarvoor moesten ze doortastende én rechtvaardige maatregelen nemen. Ze hebben dat niet gedaan. Dat zien we op onze tv-schermen. De bosbranden, overstromingen en hittegolven worden talrijker en heviger. Met veel menselijke slachtoffers en schade voor alle leven op de planeet.

Nog maar 2 jaar geleden keurden de Europese lidstaten en het Europees Parlement de wet goed die autofabrikanten feitelijk verplicht om vanaf 2035 alleen nog nieuwe auto's op de markt te brengen die geen CO2 uitstoten. Maar vorige week kondigde Duitse bondskanselier Friedrich Merz aan dat hij er alles aan zal doen om zo'n "hard einde" voor de benzine- en dieselauto's te voorkomen. Ook vanuit de Europese auto-industrie groeit de druk op de Europese Commissie om de wet, een belangrijk onderdeel van de Green Deal, bij te sturen.

China wil de uitstoot van broeikasgassen met 7 tot 10 procent verminderen tegen 2035. Dat heeft president Xi Jinping aangekondigd. Experts hadden op meer gehoopt, maar zeggen tegelijk dat China misschien wel iets beter zal doen dankzij de enorme groei van groene energie. Tegelijk is het de eerste keer dat China, nog altijd 's werelds grootste uitstoter, een concreet doel voor uitstootvermindering meegeeft voor de relatief korte termijn.

De Europese milieuministers komen vandaag samen in Brussel om over de Europese klimaatambities te praten. Ze zullen er niet de Europese doelstelling van 90 procent minder uitstoot tegen 2040 goedkeuren, want Europa is nog te verdeeld over de kwestie. Het zal wél gaan over de doelstelling voor 2035 die de EU binnenkort aan de VN moet voorleggen voor de belangrijke VN-klimaattop. Het zal wellicht een bescheidener doel worden dan voorzien. Of hoe de EU zijn internationale voortrekkersrol voor het klimaat zelf verzwakt ziet.

De Belgische industrie kan minstens 90 procent van zijn CO2-uitstoot terugdringen tegen 2050. Dat kan bovendien met technologieën die nu al bestaan, of ten laatste tegen 2040 uitgerold kunnen worden, zoals industriële warmtepompen en CO2-opslag. Maar dan moet elektriciteit wel goedkoper worden voor grootverbruikers, en moet er dringend meer werk gemaakt worden van groenestroomcapaciteit. De volgende 5 jaar worden cruciaal.

180 grote fossiele en cementbedrijven zijn door hun uitstoot van broeikasgassen verantwoordelijk voor de helft van de toename van hittegolven, blijkt uit nieuw onderzoek waar ook Belgische wetenschappers aan hebben meegewerkt. Vooral Amerikaanse en Chinese bedrijven hebben een buitengewoon grote impact. De bevindingen kunnen mogelijk een verschil maken bij toekomstige klimaatzaken.

Een baanbrekende studie in Nature linkt de toename van extreme hittegolven aan de uitstoot van ’s werelds grootste producenten van fossiele brandstoffen. Onderzoekers van de VUB spreken van ‘nieuw en direct wetenschappelijk bewijs van de verantwoordelijkheid van individuele bedrijven.’

Zoals we nu leven, consumeren en uitstoten, zal de aarde bijna 40% van haar gletsjerijs verliezen. ‘We kunnen dat niet meer stoppen, maar kunnen wel nog erger voorkomen’, zegt onderzoek in Science.

Tijdens de mariene hittegolven van 2023 heeft de wereldoceaan zo'n 10 procent minder CO2 opgenomen - bijna een miljard ton - dan normaal gezien te verwachten was, bijna de helft van de jaarlijkse uitstoot van de hele Europese Unie. Het is geen goed nieuws in tijden van een opwarmende planeet en opwarmend zeewater, maar er is een lichtpuntje: de daling is kleiner dan gevreesd, zo blijkt uit een nieuwe internationale studie waaraan ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) meewerkte.

Er is dit jaar al 407.000 hectare Europese natuur afgebrand door natuurbranden. Dat is bijna dubbel zoveel als gemiddeld in deze periode van het jaar. Die branden veroorzaakten evenveel CO2 als de jaarlijkse uitstoot van Estland.

De regering-Trump wil 2 belangrijke CO2-meetstations in de ruimte uitzetten. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft alvast de opdracht gekregen om zich daarop voor te bereiden. Dat meldt de Amerikaanse publieke omroep NPR. Daardoor dreigt de wereld een minder goed zicht te krijgen op de uitstoot van CO2. Ook populaire weerapps zoals Buienradar zouden er gevolgen van ondervinden.

Gas wordt duurder, elektriciteit goedkoper. Dat zijn enkele van de maatregelen in het klimaatplan dat de Vlaamse regering heeft voorgesteld. Doel is om de CO2-uitstoot tegen 2030 te verlagen met 40 procent. Wat staat er nog allemaal in dat klimaatplan? We sommen de belangrijkste maatregelen op.