Veille 2.1

15.000 hectare, of gemiddeld meer dan vijf hectare per dag: dat is het verschroeiende tempo waaraan Vlaanderen tussen 2013 en 2021 bleef verharden. Dat betekent dat er elk jaar een oppervlakte ter grootte van de stad Mechelen verhardt. Dat zijn de harde cijfers uit het Betonrapport 2024 van Breekijzer en Natuurpunt. Om de doelstellingen van de betonstop te kunnen halen, zullen we tot 2050 jaarlijks 1 m² per Vlaming moeten ontharden.

De brainstormsessies in de Europese middens bereiken een ongeziene creativiteit deze dagen. Opgejaagd door de boerenprotesten, krioelt het er van de ideeën om het Europese landbouwbeleid nóg wat minder groen te maken. Samen met meer dan 60 organisaties roepen Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt vandaag Europees commissievoorzitter Ursula Von der Leyen op om die plannen te laten varen en een echt antwoord te geven op de uitdagingen van de Europese landbouw.

De landbouwlobby en de daaraan verbonden politici richten het boerenprotest op de natuur. Ze spelen landbouw en natuur tegen elkaar uit. Daarmee laten ze én de bevolking én de boeren stikken. We hebben immers allemaal recht op een gezonde bodem, propere lucht en zuiver water. Natuurpunt komt op voor een sterk natuurnetwerk en een gezond milieu. Wie de milieumaatregelen probeert af te zwakken en de pijlen op de natuur richt, leidt de aandacht enkel af van de essentie: het falende landbouwbeleid waar vooral de boer de dupe van is. De natuur is niet de boosdoener …

De waterellende in de Westhoek confronteert ons opnieuw met de kwetsbaarheid van Vlaanderen. Als we échte oplossingen willen, moeten we het water meer ruimte geven via het vernatuurlijken van het landschap. Na de overstromingen in de Vesder hebben we voor Vlaanderen lessen getrokken, implementatie blijft uit. Geef water ruimte, anders slaat het terug, aldus Robin Verachtert van de Watercoalitie, een brede groep natuur- en milieuverenigingen die ijvert voor een ambitieuzer waterbeleid.

De zomercampagne ‘Niet meppen, wel appen’ heeft anderhalf miljoen waarnemingen van insecten in Vlaanderen opgeleverd. ‘Een massa insecten, maar toch zien we bij veel soorten een achteruitgang’, concludeert Natuurpunt.

We worden steeds vaker geconfronteerd met droogte en waterbommen, en dat hebben we voornamelijk aan onszelf te danken. Actie om het tij te keren lijkt ondanks pogingen zoals Weerbaar Waterland, het advies van het expertenpanel hoogwaterbeveiliging aan de Vlaamse Regering, niet te lukken. In deze aflevering deelt Robin Verachtert van Natuurpunt zijn inzichten.

In een gezamenlijke reactie verwerpen Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, WWF, Velt, de Klimaatcoalitie, Natuurpunt, PAN Europe, Canopea, Natagora en Bral de negatieve politieke positionering rond het Europese klimaat-, natuur-, en milieubeleid. De problemen gaan niet weg door de kop in het zand te steken. Het is aan onze overheden om krachtig beleid te voeren dat onze leefomgeving en gezondheid beschermt. De pauzeknop indrukken is schuldig verzuim. Hoe langer we wachten, hoe moeilijker en duurder de oplossingen.

Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt starten een procedure op om de vernietiging van de lozingsvergunning van Ineos Aromatics te vragen. Doordat het bedrijf nog zeker vier jaar te veel kobalt mag lozen in de Grote Nete, zal Vlaanderen haar Europese doelstellingen rond waterkwaliteit niet halen. De milieuorganisaties roepen de Vlaamse overheid op om onze ­waterkwaliteit au sérieux te nemen.

Een nieuw inzicht breekt door in de wetenschappelijke wereld en zoekt zijn weg naar het beleid: niet alleen herstel van bossen en andere koolstof vastleggende habitats is noodzakelijk om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5°C. Ook het herstel van wilde dierenpopulaties en hun functionele rol in het ecosysteem is noodzakelijk om dat te realiseren. Voor onze regio kunnen onder meer wolven, bevers en mariene vissen een belangrijke rol spelen in het opnemen en vastleggen van CO2 uit de lucht.

Het Grondwettelijk Hof vernietigt twee voorwaarden die het sinds kort moeilijk maakten om omgevingsvergunningen aan te vechten bij de rechtbank. Zo krijgen burgers die opkomen voor natuur en milieu opnieuw een échte stem. Een coalitie van elf natuur- en milieuorganisaties, gesteund door 25.000 handtekeningen, eiste de vernietiging van deze struikelblokken omdat het de natuur dus monddood maakte. “Vandaag zegevierde de redelijkheid. Dit is een hoogdag voor burgers die bezorgd zijn om het leefmilieu”, reageren ze opgelucht.

Samen met 207 andere natuurorganisaties roept Natuurpunt in een gezamenlijke verklaring de EU-lidstaten, het Europees Parlement en de Europese Commissie op om in 2023 dringend werk te maken van een sterke natuurherstelwet. Het is nú het moment om te handelen willen we de klimaat- en biodiversiteitscrisis een halt toeroepen. Nog langer talmen of het ambitieniveau van deze wet afzwakken, zal het aanpakken van de gevolgen enkel nog moeilijker en duurder maken.

De Vlaamse regering heeft eindelijk knopen doorgehakt in het stikstofdossier. Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Dryade en West-Vlaamse Milieufederatie reageren tevreden dat het akkoord de druk van landbouw op natuur erkent. Positief zijn de extra middelen voor natuurherstel en de afbouw van de varkensstapel. Maar blind optimisme in technologische oplossingen pakt de grondoorzaak van het stikstofprobleem niet aan en blijft een risicovol toekomstpad voor landbouwers.

Bond Beter Leefmilieu, Natuurpunt, WWF, Velt en Dryade dagvaarden de Vlaamse regering. In belang van onze burgers en natuur moeten er dringend omvangrijke bufferzones komen rond huizen, scholen, crèches, waterlopen en natuur- en waterwingebieden. Naar schatting wordt zo 35% van Vlaanderen pesticidenvrij. De organisaties gaven eind oktober de Vlaamse regering een maand om de Vlaamse regels in lijn te brengen met de Europese regelgeving, maar kregen hierop geen toereikende reactie.