Flux continu

Hoewel er meer dan 6000 rivieren door het Nepalese landschap kronkelen, is het steeds moeilijker voor de Nepalezen om toegang te krijgen tot water. Er is steeds minder water, er is de klimaatverandering en de systemen om water te beheren zijn ook nog eens complex. Water was lange tijd een gedeeld en publiek goed in Nepal, maar die solidariteit maakt geleidelijk aan plaats voor conflict.

In enkele weken tijd heeft zowat de helft van de inwoners van het eilandstaatje Tuvalu in de Stille Oceaan zich aangemeld om een visum te krijgen voor Australië. Ze maken gebruik van een speciaal visumprogramma dat is ingesteld omdat het eiland ernstig bedreigd wordt door de klimaatverandering, met een stijgende zeespiegel en grotere kans op extreem stormweer. Het gaat om het eerste structurele programma voor klimaatvluchtelingen in zijn soort.

In een zomerreeks met vier bijzondere denkers mocht De Denker der Nederlanden natuurlijk niet ontbreken. Restaurant Samenloop dekte de tafel, en David Van Reybrouck vulde de borden, de glazen en de uren met zijn driegangenmenu van wereld en aarde, de mens en al het levende, macht en tegenkracht.

"De klimaatverandering staat gewoon niet meer op de agenda en de groep die erover spreekt, wordt steeds kleiner." Dat zegt klimaatexperte Jill Peeters, naar aanleiding van het extreme weer dat de komende dagen over het land trekt. Toch blijft ze het klimaatprobleem op tafel leggen. "Ook vennootschappen zijn vragende partij om meer in te zetten op duurzaamheid."

Jules Vertriest (30) is de eerste arts die in opdracht van het Vlaams Departement Zorg is aangesteld om zich bezig te houden met de gezondheidseffecten van de klimaatverandering in Vlaanderen. Na een kurkdroge lente kreeg de kersverse klimaatarts er bij het begin van de zomer al meteen een eerste hittegolf bovenop. ‘Laat hitte, droogte en UV-schade nu net de grootste gezondheidsrisico’s zijn die de klimaatverandering met zich meebrengt, maar er zijn oplossingen en het is mijn taak om die naar voren te schuiven.’

In landen waar de gemiddelde temperatuur snel stijgt, krijgen steeds meer vrouwen te maken met kanker. Dat blijkt uit metingen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Voor elke graad Celsius temperatuurstijging neemt het aantal kankergevallen onder vrouwen toe en blijkt de ziekte dodelijker. Kunnen we van een direct verband spreken?

Als we willen dat iedereen zich kan aanpassen aan klimaatverandering, zijn technische ‘ingenieursoplossingen’ alleen niet voldoende. Daarvoor is ook een sterke sociale infrastructuur nodig. Juist nu de overheid het maatschappelijke middenveld onder druk zet, verschijnt er een studie van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) die hier dieper op ingaat.

Alle wijngebieden ter wereld zijn getroffen door de klimaatverandering, blijkt uit een studie door de Universiteit van British Columbia. Maar de impact is sterk verschillend en Europa zit in het oog van de storm.

Vlaanderen heeft sinds kort zijn eerste klimaatarts. Jules Vertriest zal zich buigen over de gezondheidsproblemen die de klimaatverandering met zich meebrengt, zoals beroerten, pollenallergieën en tropische ziekten. Maar de klimaatarts pleit ook voor meer groen, schaduw en water in het straatbeeld.

Na een succesvolle Klimaatzaak waarin de rechtbank oordeelde dat België haar uitstoot aanzienlijk moet verlagen is het tijd voor een nieuw hoofdstuk in de klimaatrechtspraak: hoe gaan we ons aan de gevolgen van de klimaatverandering aanpassen? In Brussel ging vorige week de eerste Belgische klimaatadaptatierechtszaak van start. Doctoraatsstudente milieurecht Matilde Meertens legt uit waarover dit gaat.