Le capitalisme face aux limites de l’anthropocène

OA - Liste

Face à des constats environnementaux alarmants, de nombreux militants et chercheurs appellent à une transformation radicale de notre système économique pour créer un monde non seulement habitable, mais aussi plus juste. Notre sélection d’articles met en évidence la nécessité de remettre en question la capacité du capitalisme à s’adapter aux défis climatiques et environnementaux.

mars 2025

Bijna één op de vijf grootste steden ter wereld heeft te maken met een ‘climate whiplash’: een combinatie van zowel droogte als toenemende neerslag.
Meisjes en jonge vrouwen hebben het meest te lijden onder de klimaatcrisis die de Sahel momenteel treft, toont onderzoek door de ngo Plan International. De voedselonzekerheid neemt er toe, net als de schooluitval, en tienermeisjes zijn vaker slachtoffer van seksueel geweld.
Trekvogels in Azië hebben tot 180 keer meer PFAS in de lever dan vroeger. Wetenschappers ontdekten dit aan de hand van betere detectiemethoden, en dat is op zich goed nieuws.

février 2025

De Europese Unie kan haar doelstellingen voor luchtkwaliteit tegen 2030 halen zonder dat er uitstel dient te worden gevraagd, zegt een rapport in opdracht van het Europees Milieubureau (EEB). Meer nog: de doelstellingen leveren ‘een drievoudig voordeel’ op: voor de volksgezondheid, het milieu en het klimaat.
Zeeschildpadden keren elk jaar vroeger terug naar hun nestplaatsen om de stijgende temperatuur te compenseren.
De herintroductie van de wolf in Schotland zou de enorme bossen van weleer kunnen doen terugkeren, stelt nieuw onderzoek. En die bossen kunnen jaarlijks een miljoen ton CO2 opslaan.
De Afrikaanse kleinschalige visserij levert een grote bijdrage aan de voedselzekerheid op het continent en daarbuiten. Daarnaast is het een bron van inkomsten en een sector die vaak vrouwen tewerkstelt. ‘Enkel het beleid volgt niet echt’, concludeert een analyse in Nature.
De wereldwijde CO2-uitstoot door de luchtvaart is in 2023 met 1% gestegen. De reden: de langere routes die vliegtuigen moesten nemen om het Russische luchtruim te vermijden.
De Nederlandse ngo Milieudefensie gaat in cassatie in de klimaatzaak tegen oliebedrijf Shell.
Amerikaans onderzoek heeft een veel hogere concentratie microplastics aangetroffen in de hersenen dan in andere organen. En die concentratie stijgt snel: met de helft in amper acht jaar tijd.
De Groenlandse ijskap vertoont steeds meer en grotere barsten en dat kan leiden tot een domino-effect. ‘De klimaatverandering is de oorzaak’, stelt nieuw grootschalig onderzoek.

janvier 2025

Extreem weer heeft in 2024 meer dan 240 miljoen leerlingen en studenten minstens tijdelijk zonder onderwijs gezet. Hittegolven, cyclonen en overstromingen troffen kinderen op alle continenten.
Vorig jaar was zonne-energie goed voor 11% van de Europese stroomproductie. Daarmee steekt het voor het eerst steenkool voorbij, dat onder de 10% is gezakt. Fossiele brandstoffen boeren achteruit.
Vorig jaar was zonne-energie goed voor 11% van de Europese stroomproductie. Daarmee steekt het voor het eerst steenkool voorbij, dat onder de 10% is gezakt. Fossiele brandstoffen boeren achteruit.
De laatste update van de Rode Lijst met bedreigde diersoorten komt met een kras cijfer: maar liefst een kwart van de vissen, zoetwaterschaaldieren en waterinsecten zoals libellen is met uitsterven bedreigd.
Plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel zijn niet alleen goed voor het milieu en het klimaat, maar ook voor het microbioom in de darmen, blijkt uit onderzoek in Nature. Zelfs kleine verschuivingen kunnen al een impact hebben.
De voedselprijzen worden stevig opgedreven door maatregelen die de landbouw schoner moeten maken en moeten aanpassen aan een warmere wereld. Vooral arme landen zijn daarvan de dupe, blijkt uit nieuw onderzoek in Nature.
De tien grootste klimaatrampen afgelopen jaar hebben samen meer dan 230 miljard dollar aan schade veroorzaakt. En dat zijn enkel de verzekerde verliezen: de werkelijke tol aan schade en mensenlevens ligt nog veel hoger.

décembre 2024

Steeds grotere delen van onze bodem blijken aangetast door verzilting. Meer dan een tiende van het totale landoppervlak op aarde is al te zout, en nog veel meer land is in gevaar, blijkt uit cijfers van de VN.
Bomen kunnen steden aanzienlijk verkoelen, maar nieuw onderzoek stelt nu dat boomkruinen ook warmte kunnen vasthouden om die 's nachts weer af te geven. De onderzoekers willen hiermee stadsplanners helpen bij het kiezen van de meeste geschikte bomen om hittestress tegen te gaan.