No collapswashing

Lithium ontginnen in Europa is mogelijk en kan ons helpen in de transitie naar groene energie. Maar het ontginningsproces zelf roept meer vragen op, zo ook bij een nieuw lithiumproject in de Tsjechische regio Ústí nad Labem. Hoewel het bedrijf benadrukt dat er geen gevaar is, hebben de activisten die tegen de ontginning protesteren hun twijfels. Is Europa klaar voor lithiumontginning?

Artisanale mijnbouw heeft doorgaans geen al te beste reputatie. Maar soms is dat het enige wat mogelijk is. Vraag dat maar aan de kazabuleurs, ofwel mineraalduikers, in het door geweld geteisterde Oost-Congo.

De energietransitie jaagt de vraag naar grondstoffen de hoogte in. Dat schept heel wat kansen en uitdagingen. Maar grijpen we die ook? En zo ja, wie dan?

Hoe kunnen ontwikkelingslanden de strijd tegen de klimaatverandering adequaat aangaan? Onderzoekers Ishac Diwan en Vera Songwe pleiten voor een verlichting van hun schulden, zodat ze kunnen investeren in de noodzakelijke groene transitie.

De leiders van de G20 komen op 9 en 10 september bijeen in New Delhi. Daar zullen ze onder meer maatregelen bespreken om de klimaatverandering aan te pakken en schone energie te stimuleren. Verschillende experts vinden dat de G20-landen een deadline moeten vastleggen voor het afschaffen van subsidies. Enkel zo kunnen fossiele brandstoffen uitgefaseerd worden.

De energietransitie zit allesbehalve op schema. Volgens deskundigen moet er jaarlijks zo’n 1000 miljard euro aan fossiele investeringen herleid worden naar hernieuwbare projecten om bij te benen. Dat is jaarlijks drie keer meer dan nu.

Omdat de zon niet altijd schijnt en er niet steeds wind is, is een van de belangrijkste vraagstukken voor de komende energietransitie het kunnen bufferen van opgewekte groene energie. Zopas is op dat vlak een doorbraak gerealiseerd in China door de productie van waterstof uit zeewater.

In de volgende vijf jaren wordt evenveel geïnvesteerd in hernieuwbare energie als in de voorbije twintig jaar. Het Internationaal Energieagentschap noemt de wereldwijde energiecrisis hét kantelpunt in de transitie.

Tien grote financiële spelers hebben samen energiebedrijven in handen die goed zijn voor de helft van alle uitstoot uit steenkool, olie en gas, blijkt uit nieuw onderzoek. Ze kunnen zo een cruciale rol spelen in de transitie naar een groene economie.

De ngo Fairfin klaagt de financiering van nieuwe plasticproductie aan, nu chemiereus Ineos groen licht kreeg van de Vlaamse minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) om een ethaankraker te bouwen in de Antwerpse haven. ‘Elke euro die naar de uitbreiding van plasticproductie gaat, is een euro die niet naar de groene transitie gaat.’

De Indiase regering heeft grote haast om hernieuwbare energieprojecten uit te rollen, maar stuit op confrontaties met milieuactivisten en lokale bevolking. Zij vinden dat de energietransitie niet ten koste mag gaan van de biodiversiteit, bossen en lokale gemeenschappen.

Europa verkeert in crisis. Net nu de regio een koude periode doormaakt, rijzen de gasprijzen de pan uit. Dit euvel maakt duidelijk dat de transitie naar groene energie in geen enkel deel van de wereld een makkelijke klus belooft te worden. Indisch wetenschapper Prabir Purkavastha trekt er enkele lessen uit over hoe India de energietransitie niet mag aanpakken.

Een officiële studie berekent dat China in de volgende 30 jaar liefst 75.000 miljard dollar zal uitgeven op weg om in 2060 koolstofneutraal te worden. Die enorme investeringen zullen niet alleen op het klimaat maar ook op de economie een positieve invloed hebben.