Opvolging

"Wat hier beslist wordt, is heel belangrijk. Het zal de bescherming van onze oceanen in een bepalende plooi leggen." Aan het woord is een Vlaming die voor België deelneemt aan een conferentie over diepzeemijnbouw op Jamaica. Komt er een strikt kader, en wanneer dan? De klok tikt, want bepaalde spelers staan te trappelen om aan de ontginning te beginnen. Biologen vrezen voor een impact op het (nog grotendeels onbekende) diepzeeleven.

De EU wil wegwerpplastic zoveel mogelijk bannen, maar kiest voor een nieuwe meetmethode voor gerecycleerde plastics, die de vervuilende chemische recyclagesector bevoordeelt. Dat baart de mechanische recyclagesector zorgen.

Voor het eerst sinds het pre-industriële tijdperk (1850-1900) is de beroemde drempel van +1,5°C bereikt of bijna bereikt (+1,48°C gerapporteerd door Copernicus (*) op wereldschaal, waardoor het vorige record (2017) van +0,17°C is verbrijzeld. Sinds juli 2023 breken de temperaturen bijna elke dag vorige dagrecords, met anomalieën op wereldschaal die in de afgelopen maanden soms +2°C bereikten. Tot slot heeft de stijging van de zeespiegel in 2023 een ‘sprong voorwaarts’ gemaakt, met een stijging van bijna een factor twee ten opzichte van voorgaande jaren. Deze versnelling van de zeespiegelstijging is niet te wijten aan het plotselinge smelten van de poolkappen, maar aan de thermische uitzetting van de oceanen, die in 2023 ‘plotseling’ opwarmden. In de Noord-Atlantische Oceaan steeg de oppervlaktetemperatuur bijvoorbeeld met +0,4°C ten opzichte van 2022, terwijl die in de periode 2020-2022 nauwelijks was veranderd. Maar waarom is de temperatuur van de oceanen zo sterk gestegen, meer bepaald in de noordelijke Atl

Als we ons gebruik van herbruikbare flesjes en bekers met tien procentpunt opkrikken tegen 2030, elimineren we duizend miljard plastic drankverpakkingen. En minstens 153 miljard van die plastics komen dan niet langer in oceanen en rivieren terecht, beweert milieugroep Oceana in een nieuw rapport.

Door de opwarming van de oceanen verschuiven de leefgebieden van vissen naar het noorden. Op sommige plaatsen zijn bepaalde vissoorten zelfs al helemaal verdwenen, blijkt uit nieuw Schots onderzoek.

Zonder radicale transformatie zullen de ecosystemen van de oceanen dit decennium instorten.

De diepzeestromingen rond het Antarctische continent tonen tekenen van vertraging, stelt onderzoek in Nature. Een totale ineenstorting zou wereldwijde gevolgen hebben voor de oceanen en het klimaat.

Wereldleiders tekenden na jaren onderhandelen een wereldwijd oceanenverdrag: een historische overwinning voor de natuur. Met dit verdrag kunnen grote delen van de oceanen straks beschermd worden als zeereservaat, na jaren van overbevissing, vervuiling en vernietiging.

Maandag begonnen in New York onderhandelingen tussen afgevaardigden van 193 lidstaten van de Verenigde Naties. Ze hopen een akkoord te bereiken over een langverwacht verdrag om de wereldzeeën te beschermen tegen overbevissing, vervuiling en andere bedreigingen.

Plasticvervuiling is alomtegenwoordig: in onze huizen en werkplekken, tot in de diepste uithoeken van de planeet. Er sijpelen zelfs microplastics tot in ons bloed. De vervuiling van ons eten en drinken verdient daarom minstens evenveel aandacht als de vervuiling van de oceanen, vinden experts.

Pakjes van Amazon kwamen in 2021 met 320 miljoen kilogram plastic, een toename van 18 procent op een jaar tijd. ‘Amazon negeert de vraag van klanten en aandeelhouders om daar iets aan te doen’, zegt Oceana, de milieugroep die de cijfers uitbracht.

Op de klimaattop in Egypte staan de wereldleiders voor een opdracht van mythische omvang, zegt de IJslandse auteur Andri Snaer Magnason. Maar de mensheid ontbeert de taal om de enormiteit van de crisis te begrijpen. ‘De klimaatcrisis functioneert als een zwart gat voor onze taal en ons spreken. “Enorm” volstaat niet om de enormiteit van de crisis te verwoorden.’

Elk jaar worden enorme hoeveelheden vistuig in de oceanen gedumpt, met langdurige gevolgen, blijkt uit wereldwijd onderzoek. Netten, vislijnen en haken kunnen nog tientallen jaren een vernietigend effect hebben op het zeeleven.

Gezonde ecosystemen met een rijke biodiversiteit zijn de basis voor ons leven. Dit wetenschappelijk feit vindt gelukkig steeds meer weerklank in de maatschappij. Meer en meer burgers ondernemen acties voor meer biodiversiteit in eigen tuin of als vrijwilliger bij Natuurpunt of andere verenigingen. Jammer genoeg blijft het moeilijk voor beleidsmakers om dit ecosysteemdenken als leidraad te gebruiken bij beslissingen, zeker op zee. Op zee is er weinig tot geen publiek protest tegen de soms grootschalige uitbreiding van commerciële activiteiten. Bovendien lijkt er nog enorm veel vrije ruimte op zee doordat er (voorlopig) weinig vaste infrastructuur is. De Noordzee dreigt de spreekwoordelijke vuilbak te worden voor activiteiten die op land moeilijker uit te rollen zijn. Daarom kan de afbakening van een marien reservaat niet langer wachten.

Een wereld waarin het plastic sneeuwt op Antarctica en in de oceanen is meer dan zorgelijk, schrijft MO*columniste Tine Hens. Het is moeilijk zinvolle argumenten bij elkaar te schrapen om te verantwoorden dat je toch nog een nieuwe plasticfabriek nodig hebt in een wereld die stikt in sporen van plastic.