Quelques propositions de lectures pour cet hiver ?
Pour voir notre liste de livres, cliquez ICI
Un Observatoire en hiver
Nous y voilà. On parle de froidures, de gelées.
C’est l’époque des mangeoires pour aider les oiseaux à passer l’hiver.
L’Observatoire de l’Anthropocène sollicite également quelques graines.
Aidez-nous cet hiver pour que nous puissions grandir au printemps.
Quelques euros suffisent pour nous permettre d’honorer nos frais annuels courants.
D’avance merci.
Le compte bancaire de l’association de fait est
L’Observatoire de l’Anthropocène
Numéro de compte : BE82 1030 7636 8168
BIC : NICA BE BB
Libérons l’eau
A l’initiative du réseau international de l’Agora des Habitants de la Terre et du politologue Riccardo Petrella.
CME Group, premier groupe financier mondial pour les contrats dérivés et qui gère la Bourse de Chicago, a lancé il y a un an les premiers contrats à terme sur le prix de l’eau, dépendant du Nasdaq Veles California Water Index, un indicateur du prix de l’eau lancé en 2018 dans l’État fédéral américain., avec un marché actuel d’environ 1,2 milliard de dollars.
Aux côtés du CME Group opère le fonds d’investissement privé le plus puissant du monde, Black Rock, qui gère aujourd’hui 9,5 trillions de dollars et qui est en fait la troisième puissance financière mondiale après les États-Unis et la Chine. La société Black Rock détient des participations actionnaires dans 18 mille entreprises à travers le monde. En France est présente dans le capital, entre 5 et 7%, de 22 sociétés du CAC40 ! En 2020, Black Rock a produit un rapport sur les risques représentés par la raréfaction croissante de l’eau pour le business des entreprises actives ou étroitement dépendantes de l’eau. Le conseil donné : « sauvez votre business en mettant l’eau (.son prix).. La Bourse de Chicago a suivi.
La décision, donc, a été prise par deux sujets privés financiers, américains USA, d’envergure mondiale, indépendamment de tout contact connu avec les autorités publiques, notamment les parlements. Par ailleurs, pourquoi les autorités publiques sont restées sans réagir ? Pourtant…..les conséquences seront très dévastatrices.
Une décision inacceptable
Soumettre l’eau à la spéculation financière, alors que 2,2 milliards de personnes n’ont toujours pas accès à l’eau potable, que 3 milliards de personnes ne disposent pas d’installations de base pour se laver les mains avec de l’eau et du savon, et que deux millions de décès y sont liés chaque année, ouvre des scénarios encore pires. Cela conduira inévitablement à la marginalisation des territoires, des populations, des petits agriculteurs et des petites entreprises, dans le cadre d’une crise globale des écosystèmes, du climat, de l’économie, de la société et de la santé.
L’eau est la mère de tous les droits, mais sa cotation en bourse rendra en fait inutile la résolution fondamentale de l’Assemblée générale des Nations unies de 2010 sur le droit universel à l’eau.
Le but de la mobilisation internationale des 7-9 décembre
À l’occasion de l’anniversaire de cette triste date, une grande mobilisation mondiale, de Bruxelles à Milan, en passant par Rome, Rio de Janeiro, Rosario, l’Argentine, la Patagonie chilienne, Paris et le Canada, luttera pour la libération de l’eau de la bourse.
Dans certaines villes, comme à Milan, Montréal, Paris, Rio de Janeiro, les manifestations publiques concerneront principalement es groupes économiques et financiers qui ont décidé de mettre l’’eau en bourse et qui font partie, dès lors, des prédateurs de la vie.
On exigera la sortie immédiate et définitive de l’eau de la Bourse.
Dans d’autres, comme Bruxelles, Rome, Rosario, les manifestation s’adresseront, surtout aux institutions publiques, en particulier aux parlements responsables, à ce jour, partout, de leur silence et absence. Pourquoi ne sont-ils pas intervenus pour empêcher la mise en bourse de l’eau ? Sont-ils complices des décisions prises par des entités privées, au mépris des droits à la vie (des humains e des autres espèces vivantes). ?
Au Parlement Européen , au Parlement italien, à la Camera fédéral brésilienne, à la Camera de l’État de Santa Fé en Argentine, ….. nous remettrons une lettre publique aux représentants élus des citoyens pour dénoncer le silence inacceptable des pouvoirs publics et leur incapacité à défendre ce bien commun vital qu’est l’eau et le droit à la vie de tous les habitants et êtres vivants sur Terre.
Nous exigeons :
– L’interdiction des transactions financières sur l’eau. Oui à la vie et non au profit ;
– L’interdiction de la cotation en bourse des entreprises du secteur de l’eau : zéro bourse pour l’eau, un bien commun et un service public mondial ;
– le rejet de la monétisation de la nature et la reconnaissance du droit des rivières, des mers, des lacs, des glaciers et de leurs systèmes écologiques à exister en tant que tels ;
– la substitution du principe « pollueur payeur » par le principe « polluer est interdit ».
– Des actions en justice contre les États qui ne préservent pas et ne garantissent pas la régénération de l’eau et de la vie, et qui laissent la protection du monde naturel à la monétisation de la nature.
– La fin du capitalisme prédateur des terres et des autres ressources de la planète ;
– La création d’un Conseil mondial des citoyens pour la sécurité commune de l’eau de la Terre et l’établissement de l’Assemblée mondiale de l’eau ;
Écrivez avec nous aux élus et aux représentants gouvernements qui doivent prendre des mesures immédiates et définitives pour sortir l’eau des marchés financiers, et éviter de devenir complices d’un crime écologique, social, sanitaire et économique sans précédent
Contact : riseforclimatebelgium@gmail.com
0499.43.93.50
Mes commentaires sur les résultats de la COP26
Pr Jean-Pascal van Ypersele
La COP26 a accouché d’un ensemble de décisions qui vont aider à la mise en œuvre de l’Accord de Paris. C’est un pas dans la bonne direction, c’est bien plus que du bla-bla, mais c’est très insuffisant.
Parmi les points positifs, je vois :
1) une reconnaissance encore plus nette de l’urgence de l’action, couplée à un accueil favorable du dernier rapport du GIEC ;
2) une reconnaissance de l’énorme fossé entre les plans actuels et ce qui serait nécessaire, et un appel à accroître le niveau d’ambition de ces plans annuellement, et pas seulement tous les 5 ans ;
3) la finalisation des règles de mises en œuvre de l’Accord de Paris, notamment pour ce qui concerne les marchés du carbone, qui respecte largement l’intégrité environnementale ;
4) un appel à réduire l’usage du charbon et des subsides aux énergies fossiles ;
5) un début de réponse à la demande des pays vulnérables que les dommages qu’ils subissent suite au dérèglement du climat soient compensés par les pays qui en sont responsables ;
6) des promesses d’augmentation des budgets consacrés au financement des actions climatiques des pays en développement, avec une augmentation de la part consacrée à l’adaptation à la partie des changements climatiques devenue inévitable.
Je voudrais saluer à cet égard le geste symbolique important fait par le gouvernement de Wallonie au dernier jour de la COP26, en promettant de contribuer à raison d’un million d’euros à un fond de financement des pertes et préjudices des pays en développement.
L’ensemble des textes adoptés à Glasgow ne diminue évidemment pas immédiatement les émissions de gaz à effet de serre, mais crée un cadre et des signaux de plus en plus clairs vers la décarbonation pour tous les gouvernements, tous les acteurs économiques et tous les citoyens. Maintenant, au boulot !
Pr Jean-Pascal van Ypersele (UCLouvain), conseiller scientifique dans la délégation belge à la COP26, ancien Vice-président du GIEC
Pour en savoir plus
Klimaatjongeren dienen petitie in bij VN om ‘systeemwijde klimaatnoodtoestand’ af te kondigen
Exclusief: Greta Thunberg is een van de jongeren die een rechtszaak aanspannen om de klimaatcrisis uit te roepen tot wereldwijde noodsituatie van niveau 3
Vertaling : Josette – origineel artikel van Miranda Bryant : https://www.theguardian.com/environment/2021/nov/10/youth-activists-petition-un-to-declare-systemwide-climate-emergency
Greta Thunberg en jonge klimaatactivisten van over de hele wereld dienden een petitie in bij de secretaris-generaal van de VN om een « systeemwijde klimaatnoodtoestand » af te kondigen.
Terwijl Cop26 zijn laatste dagen ingaat, zouden klimaatactivisten woensdag een juridisch document indienen waarin ze António Guterres oproepen om noodbevoegdheden te gebruiken om het niveau van de reactie op de coronaviruspandemie te evenaren door de klimaatcrisis uit te roepen tot een wereldwijde noodsituatie van niveau 3 – de hoogste categorie van de VN.
Naast de Zweedse klimaatactiviste – die de Cop26 vrijdag een « mislukking » en een « greenwashing festival » noemde toen ze zich tot betogers in Glasgow richtte en opriep tot drastische jaarlijkse emissiereducties – bestaat de groep van 14 uit Ranton Anjain en Litokne Kabua van de Marshalleilanden, Ridhima Pandey uit India, Alexandria Villaseñor uit de VS en Ayakha Melithafa uit Zuid-Afrika.
Zij hopen dat een noodverklaring ertoe zal leiden dat middelen en technische deskundigheid met spoed naar landen worden gezonden die door de opwarming van de aarde het meest worden bedreigd, met name kleine eilandstaten en ontwikkelingslanden. Op die manier kunnen de aanpassing aan de klimaatverandering, de analyse van de klimaatwetenschap en de reacties op het gebied van de volksgezondheid worden ondersteund.
Naar verluidt heeft de VN al een ontwerp van de petitie kunnen inkijken en wordt er gesproken over een noodsituatie van niveau 3, maar een woordvoerder van het bureau van de secretaris-generaal weigerde commentaar te geven op de vraag of de petitie ten uitvoer kan worden gelegd.
In een voorontwerp van de petitie, dat de Guardian heeft kunnen raadplegen, roepen de activisten de secretaris-generaal en andere VN-agentschappen op om « een alomvattende VN-respons op de klimaatnoodtoestand in te zetten ». Ze dringen er ook op aan om een crisismanagementteam te benoemen dat « toezicht zal houden op onmiddellijke en alomvattende wereldwijde actie voor het klimaat ».
Verwijzend naar de maatregelen die Guterres en het Inter-Agency Standing Committee (IASC), het humanitair coördinatieforum van de VN, hebben genomen in reactie op Covid-19, stellen zij het volgende: « De klimaatnoodtoestand – die elke persoon op aarde in de nabije toekomst bedreigt – is een minstens even ernstige bedreiging als een wereldwijde pandemie en vereist evenzeer dringende internationale actie. »
Scott Gilmore, mensenrechtenadvocaat bij advocatenkantoor Hausfeld en hoofdadvocaat in deze zaak, zei dat een noodverklaring zou kunnen leiden tot de oprichting van een speciaal orgaan, of een « klimaattsaar », om de inspanningen van de verschillende VN-agentschappen te coördineren.
Hij verklaarde ook nog het volgende: « Dat is een van de grote lessen die we hebben geleerd van de Covid-reactie. De Wereldgezondheidsorganisatie werd belast met de leiding van de reactie maar kreeg de organisatorische steun en een infrastructuur binnen de Verenigde Naties.
De secretaris-generaal heeft de afgelopen jaren echt het voortouw genomen om staten aan te sporen nationale klimaatnoodtoestanden af te kondigen, » voegde hij eraan toe. « De VN heeft die stap nog niet gezet. Het standpunt van de indieners van de petitie in deze zaak is dat het nu tijd is. »
De petitie komt nadat een mijlpaalzaak van dezelfde groep, waarin zij verklaarden dat landen die de klimaatcrisis bestendigen hun mensenrechten schenden, vorige maand werd afgewezen door het VN-kinderrechtencomité.
In hun nieuwste rechtszaak stellen zij dat een alomvattende VN-respons nodig is omdat « klimaatactie niet mag stoppen bij staatsgrenzen » en om de « fundamentele ongelijkheden van klimaatverandering » aan te pakken.
Ze vinden het ook nodig om aan de jongeren van de wereld te laten zien dat de VN « ons niet aan een grimmige toekomst heeft overgelaten ».
Actievoerster Alexandria Villaseñor, 16, die op 13-jarige leeftijd begon te spijbelen voor het klimaat voor het VN-hoofdkwartier in New York, riep op tot onmiddellijke actie.
Ze verklaarde het volgende: « De VN heeft laten zien dat ze in staat is om te mobiliseren tegen onmiddellijke wereldwijde bedreigingen. De klimaatcrisis is de grootste wereldwijde bedreiging die de mensheid ooit heeft gekend … Er rest ons weinig tijd om kinderen en toekomstige generaties te beschermen. We eisen dan ook dat de volwassenen nu in actie komen en een kritisch wereldwijd antwoord op de klimaatcrisis formuleren. »
Stéphane Dujarric, de woordvoerder van de secretaris-generaal, zei: « De secretaris-generaal heeft als voorzitter van de CEB (de Coördinatieraad van de Chief Executives van het VN-systeem) duidelijk gemaakt dat de hele organisatie gemobiliseerd is om aan te dringen op meer en controleerbare klimaatmaatregelen vanwege de lidstaten en de particuliere sector, en om ongelijkheden, desinformatie en gebrek aan solidariteit aan te pakken. »
Des jeunes militants demandent à l’ONU de déclarer « l’urgence climatique à l’échelle du système ».
Exclusif : Greta Thunberg fait partie des jeunes qui intentent une action en justice pour que la crise climatique soit déclarée urgence mondiale de niveau 3.
Traduction Josette – article original de Miranda Bryant : Youth activists petition UN to declare ‘systemwide climate emergency’
Greta Thunberg s’est exprimée lors d’un rassemblement sur le climat à Glasgow vendredi, au cours duquel elle a qualifié la Cop26 d’ « échec » et de « festival de greenwashing ».
Greta Thunberg et de jeunes militants pour le climat du monde entier ont déposé une pétition juridique auprès du secrétaire général des Nations Unies, lui demandant de déclarer une « urgence climatique à l’échelle du système ».
Alors que la Cop26 entre dans ses derniers jours, les défenseurs du climat devaient déposer mercredi un document juridique demandant à António Guterres d’utiliser les pouvoirs d’urgence pour égaler le niveau de réponse adopté pour la pandémie de coronavirus en déclarant la crise climatique comme une urgence mondiale de niveau 3 – la catégorie la plus élevée des Nations Unies.
Outre la militante suédoise pour le climat, qui a déclaré vendredi que la Cop26 était un « échec » et un « festival de greenwashing » alors qu’elle appelait à des réductions annuelles drastiques des émissions en s’adressant aux manifestants à Glasgow, le groupe de 14 personnes comprend Ranton Anjain et Litokne Kabua des îles Marshall, Ridhima Pandey d’Inde, Alexandria Villaseñor des États-Unis et Ayakha Melithafa d’Afrique du Sud.
Ils espèrent qu’une déclaration d’urgence permettra d’envoyer rapidement des ressources et des compétences techniques aux pays les plus menacés par le réchauffement de la planète, en particulier les petits États insulaires et les pays en développement, afin de soutenir l’adaptation au changement climatique, l’analyse de la climatologie et les mesures de santé publique.
Il semblerait que l’ONU ait déjà vu une ébauche de la pétition et qu’une urgence de niveau 3 soit en cours de discussion, mais un porte-parole du bureau du secrétaire général a refusé de commenter l’éventualité de sa mise en œuvre.
Dans un avant-projet de la pétition, que le Guardian a pu consulter, les militants demandent au secrétaire général et aux autres agences des Nations Unies de « mobiliser une réponse globale des Nations Unies à l’urgence climatique ». Ils les exhortent également à nommer une équipe de gestion de crise pour « superviser une action mondiale immédiate et complète sur le climat ».
Citant les mesures prises par M. Guterres et le Comité permanent interorganisations (IASC), le forum de coordination humanitaire des Nations Unies, en réponse à la Covid-19, ils affirment : « L’urgence climatique – qui menace chaque personne sur la planète dans un avenir prévisible – est une menace au moins aussi grave qu’une pandémie mondiale et nécessite de la même manière une action internationale urgente.«
Scott Gilmore, avocat spécialisé dans les droits de l’homme au sein du cabinet Hausfeld et principal conseiller dans cette affaire, a déclaré qu’une déclaration d’urgence pourrait conduire à la création d’un organe spécial, ou d’un « tsar du climat », chargé de coordonner les efforts entre les agences des Nations Unies.
Il a déclaré : « C’est l’une des grandes leçons que l’on a tirées de la réponse à la Covid. L’Organisation mondiale de la santé a été chargée de diriger la réponse, mais elle a reçu le soutien organisationnel et l’infrastructure nécessaires au sein des Nations Unies. Ces dernières années, le secrétaire général a vraiment pris l’initiative de pousser les États à déclarer des urgences climatiques nationales« , a-t-il ajouté. « Les Nations Unies n’ont pas encore franchi cette étape. Le point de vue des pétitionnaires dans cette affaire est que le moment est venu.«
Cette action intervient après que le même groupe ait vu son action, dans laquelle il affirmait que les pays qui perpétuent la crise climatique violent leurs droits de l’homme, rejetée par le Comité des droits de l’enfant des Nations Unies le mois dernier.
Dans leur dernière action en justice, ils affirment qu’une réponse globale des Nations Unies est nécessaire parce que « l’action climatique ne doit pas s’arrêter aux frontières des États » et pour s’attaquer aux « inégalités fondamentales du changement climatique« .
Ils affirment également que cette réponse est nécessaire pour montrer aux jeunes du monde entier que l’ONU « ne nous a pas abandonnés à un avenir sombre« .
La militante Alexandria Villaseñor, 16 ans, qui a commencé à faire grève à l’âge de 13 ans devant le siège de l’ONU à New York, a appelé à une action immédiate.
Elle a déclaré : « L’ONU nous a montré qu’elle était capable de se mobiliser contre des menaces mondiales imminentes, et la crise climatique est la plus grande menace mondiale jamais connue par l’humanité… Nous n’avons plus beaucoup de temps pour protéger les enfants et les générations futures, et nous demandons aux adultes de se mobiliser dès maintenant pour apporter une réponse mondiale critique à la crise climatique. »
Stéphane Dujarric, porte-parole du secrétaire général, a déclaré : « Le secrétaire général, en tant que président du CCS [le Conseil des chefs de secrétariat des organismes des Nations Unies pour la coordination], a clairement indiqué que l’ensemble de l’organisation est mobilisé pour faire pression en faveur d’une action climatique plus importante et vérifiable de la part des États membres et du secteur privé, ainsi que pour faire pression sur les inégalités, la désinformation et le manque de solidarité.«
L’Énergie du déni
Comment la transition énergétique va augmenter les émissions de CO2
Vincent Mignerot
Pour qui ne connaitrait pas encore Vincent Mignerot, ce sont la concision de l’écriture, la richesse des références et l’implacable rigueur des raisonnements qui attireront certainement en premier l’attention.
L’auteur commence par questionner ce phénomène appelé « énergie ». Cette réalité, inexpliquée à ce jour, qui nous permet de déplacer des montagnes pour leur en arracher du minerais. Ou vivre tout simplement.
Rien de ce qui fait la vie n’y échappe. Sans Énergie, la planète Terre serait un astre mort. Le constat vaut bien de s’intéresser aux principes physiques liés à l’usage des ressources énergétiques.
En à peine une centaine de pages, lectrices et lecteurs seront confrontés aux questionnements fondamentaux de la transition énergétique. Sans concession, démonstrations rationnelles à l’appui, le déni des contraintes est analysé. Démonté.
« Sous une communication massive autour de la transition énergétique se cache la triste réalité d’un monde énergivore à une cadence pathologique que dénonce Vincent Mignerot,… » écrit Cédric Lépine dans Médiapart dans un article à lire ici.
Publié chez l’éditeur Rue de l’échiquier le livre se commande en Belgique dans toutes les excellentes librairies à un prix modique de 10 euros.
pour en savoir plus sur l’auteur : https://obsant.eu/vincent-mignerot/
Nous demandons justice pour le climat
Tribune parue dans Le Monde du 31 octobre 2021
Olivier de Schutter
Rapporteur spécial de l’ONU sur l’extrême pauvreté et les droits de l’homme
Alice Mogwe
Présidente de la Fédération internationale pour les droits humains (FIDH), militante et avocate
L’urgence climatique appelle une autre urgence : celle de mettre un terme à l’impunité des entreprises responsables des émissions de gaz à effet de serre, estiment, dans une tribune au « Monde », Alice Mogwe, présidente de la Fédération internationale pour les droits humains, et Olivier de Schutter, rapporteur spécial de l’ONU sur l’extrême pauvreté et les droits de l’homme.
Inondations en Allemagne, en Belgique et en Chine ; mégafeux en Californie (Etats-Unis), en Grèce, en Turquie ou en Sibérie (Russie) ; records de température dans le nord-ouest du continent américain : chronique de l’urgence climatique au fil de l’été. Les populations, et parmi elles les groupes les plus vulnérables, sont en première ligne. Qui en sera tenu responsable ?
Les États ne sont pas à la hauteur, leurs engagements trop modestes. Au regard de l’objectif fixé par la communauté internationale, qui est de demeurer en deçà de la limite de 2 °C d’élévation de la température, le compte n’y est pas. Le Groupe d’experts intergouvernemental sur l’évolution du climat (GIEC) estime, dans son sixième rapport, que les contributions annoncées dans le cadre de l’accord de Paris de 2015 nous placent sur une trajectoire de 2,7 °C d’ici à la fin du siècle. En outre, même peu ambitieuses, ces promesses ne sont pas tenues. Les émissions de gaz à effet de serre continuent de croître, au même rythme où se succèdent les sommets et les tribunes des scientifiques.
Devant les tribunaux
Or, il est frappant de constater qu’une poignée d’entreprises est responsable, pour une part significative, de la machine infernale mise en route. Les géants du pétrole, du gaz, du charbon et du ciment – soit environ 100 entreprises – sont à eux seuls responsables de plus de la moitié des émissions de gaz à effet de serre depuis le début de l’ère industrielle.
Plusieurs d’entre eux placent leur influence au service du statu quo, certains allant jusqu’à financer des « semeurs de doute », qui propagent les thèses du négationnisme climatique. En 2013, environ 900 millions de dollars (environ 773 millions d’euros) étaient consacrés à nier la réalité du changement climatique. La responsabilité de ces acteurs est considérable, mais leur impunité au regard du changement climatique demeure presque complète : c’est un angle mort des politiques environnementales.
Les juges peuvent y contribuer. L’incapacité des gouvernements à l’action décisive explique que, depuis quelques années déjà, les tribunaux entrent en scène : depuis 1986 dans le monde, plus de 1 800 contentieux judiciaires portant sur le climat ont été intentés.
Il y a peu encore, ces procès visaient principalement les États. A l’image de l’« L’Affaire du siècle » en France, de l’affaire Urgenda aux Pays-Bas, ou de l’« Affaire climat » en Belgique, des citoyens ordinaires et des associations dénoncent devant les tribunaux le manque d’ambition des mesures des gouvernants face au changement climatique, compte tenu notamment des impacts considérables du changement climatique sur les droits humains.
Inverser la logique
Un nouveau front s’ouvre à présent, qui vise désormais la responsabilité des pollueurs. Au début de l’année 2020, quatorze collectivités territoriales se joignaient à plusieurs associations, pour dénoncer l’« inaction climatique » de Total. Dans une décision historique du 26 mai, le tribunal de La Haye condamnait la pétrolière Shell à réduire les émissions de CO2 résultant non seulement de ses activités, mais aussi de ses chaînes d’approvisionnement, de manière à atteindre une réduction de 45 % en 2030, par rapport à 2019.
Il est temps d’accélérer. Le changement climatique est, par excellence, un sujet que les mécanismes politiques traditionnels sont mal outillés pour gérer. Le système politique, qui opère souvent sur le temps court en fonction des préoccupations immédiates de l’électorat, n’est pas en mesure de relever le défi qui consiste à prendre des décisions courageuses ayant des effets à moyen voire long terme. Il est temps d’inverser la logique, et de permettre aux communautés affectées par la crise environnementale de saisir la justice, partout où c’est possible, afin de responsabiliser les entreprises pour leur contribution au changement climatique.
En lançant la campagne #SeeYouInCourt, la Fédération internationale pour les droits humains (FIDH), ses organisations membres et les communautés affectées au Chili, au Pérou, en Colombie et ailleurs, écrivent un nouveau chapitre de ce mouvement. Elles lancent une série d’actions judiciaires visant à demander des comptes aux entreprises.
En mettant les populations affectées au centre de ces actions, et en privilégiant une approche axée sur le respect des droits humains, cette campagne vise à rappeler que le changement climatique n’est pas un concept abstrait, qui ne concernerait que les générations futures : elle est une urgence pour les populations vulnérables, qui sont sur la ligne de front.
6 900 milliards de dollars nécessaires
Le droit international peut encore progresser afin d’élargir la gamme des réponses à la menace que constituent les ruptures climatiques, et les acteurs économiques qui s’en font les complices. Le Conseil des droits de l’homme des Nations unies débat ces jours-ci de la reconnaissance du droit à un environnement sain en tant que droit humain internationalement reconnu, comme c’est déjà le cas dans plusieurs constitutions nationales.
Ce dimanche 31 octobre s’ouvre au Royaume-Uni la Conférence des Nations unies sur les changements climatiques COP 26. Elle doit porter, notamment, sur la mobilisation du secteur financier, alors que 6 900 milliards de dollars d’investissement et de financements sont nécessaires pour atteindre les objectifs de l’accord de Paris.
En lançant la campagne #SeeYouInCourt, nous affirmons que l’on ne peut plus attendre. Déjà, de Madagascar au « corridor sec » d’Amérique centrale, les sécheresses causent de l’insécurité alimentaire, et la montée des eaux et des inondations à répétition forcent des migrations de masse. Nous demandons justice pour le climat, et que les entreprises qui sont les premières responsables des ruptures climatiques, enfin, rendent des comptes.
Lire aussi les articles (réservés aux abonnés) :
Responsabilité sociale des entreprises : « Le phénomène d’autocontrôle explique le durcissement progressif de la loi »
Jean-Luc Mélenchon : « La France peut être le fer de lance d’une diplomatie du peuple humain »
Un groupe d’experts élabore une définition internationale du crime d’écocide
Les cinq couleurs du Gaz
Paul Blume
Qu’on se le dise, les gaz à effet de serre sont des gaz à effet de serre. Pas des citrouilles d’Halloween.
D’abord, d’abord, … il y a le Noir.
La couleur du charbon, du pétrole brut.
Des paysages d’Alberta où l’on extrait le gaz de schiste. Des sables bitumineux.
Celle des marées destructrices de paysages côtiers, d’oiseaux englués, des pollutions impayables et non payées par leurs pollueurs.
Celle des percées dramatiques dans les poumons de la Terre. De l’Amazonie ravagée.
Le noir, couleur de climato-sceptiques célèbres. L’un était Président. Un autre l’est encore. D’autres jouent la comédie…
Et puis, il y a l’autre… le Bleu.
La couleur de l’Europe, du Libéralisme, de l’innovation technologique, des fables consuméristes.
Pâle comme le peu de crédibilité d’une croissance économique décarbonée.
Foncé, lisse comme les costumes des communicants spécialisés en Greenwashing.
Bleu comme la promesse d’un nouveau gaz, sans gaz à effet de serre.
Un gaz sécurisant, abondant comme celui de Gazprom …
Bleu comme les océans qui se meurent.
Et puis, il y a les autres … dont le Rouge
A la fibre solidaire, prompt à la révolte sociale, la révolution mondiale.
International dans ses solidarités, aveugle des contraintes environnementales.
Le gaz des sans fins de mois, des démunis, des retraités. L’indispensable gaz de chauffage. Celui de l’électricité pour les déplacements, du fonctionnement des hôpitaux « bien sûr », des aérogares pour la croissance « à partager ».
Le rouge du sang des mammifères disparus.
Des incendies, de la colère des sinistrés.
Sans oublier … le Vert.
Celui du déni, de la trahison. Le vert de la colère des penseurs d’une écologie scientifique.
Vert comme le feu vert donné par deux femmes ministres belges à l’utilisation du gaz … Bleu.
Le vert des environnements qui disparaissent, mais aussi des zones que l’on protège enfin.
Le vert de la collaboration à la croissance mortifère, mais aussi des expériences dites de transition.
Et puis, et puis… il y a le blanc
Le blanc du deuil des autres autres couleurs. Le blanc comme somme des autres couleurs.
Le blanc des abstentions qui préviennent.
Le blanc de la lumière qui viendra, qui vient.
Le blanc violent des soleils trop présents.
Le blanc du drapeau à lever dans cette guerre que nous menons contre la vie.
2024
Hoeveel broeikasgassen stoot de staalindustrie werkelijk uit? Tot voor kort was het vooral vertrouwen op de data van de industrie zelf. Duitse onderzoekers hebben nu een manier ontwikkeld om die uitstoot te meten via satellieten. Dat maakt voor het eerst een onafhankelijke beoordeling van de emissies mogelijk.
Google stoot 48 procent meer CO2 uit dan 5 jaar geleden. Dat komt onder meer door het fors toegenomen energieverbruik van datacentra die gebruikt worden voor artificiële intelligentie. Ondanks die tegenvaller houdt het technologiebedrijf vast aan zijn klimaatambities.
Een grote overwinning in de strijd tegen klimaatverandering. Voor het eerst moeten grote fossiele brandstofbedrijven betalen voor de klimaatschade die ze aanrichten. In de Amerikaanse staat Vermont is een wet goedgekeurd die olie- en gasbedrijven financieel verantwoordelijk houdt voor hun deel van de broeikasuitstoot in de regio en hen opdraagt te betalen voor de veroorzaakte klimaatkosten.
Duizenden gevallen van hoge bloeddruk, diabetes en dementie kunnen gelinkt worden aan de vervuiling rond luchthavens. Dat zegt onderzoek van CE Delft. Ook rond Brussels Airport is de milieu-impact groot.
Het wereldwijde gebruik van fossiele brandstoffen bereikte in 2023 een nieuw record. Dat blijkt uit een rapport van het Energy Institute, de Britse beroepsorganisatie voor werknemers in de energie-industrie. Ook de uitstoot van de energie-industrie was nog nooit zo hoog.
De minister van Leefmilieu heeft gedurende twee jaar de gelegenheid gehad om de uitstoot van PFAS via de lucht te reguleren. Tot op heden is echter bekend dat er PFAS in de lucht terechtkomen zonder dat hiervoor vergunningen zijn verleend, en we kennen nog steeds niet volledig de impact van deze uitstoot op het milieu en de omgeving. "Dit is onverantwoord", zo schrijft Climaxi, en komt samen met buurtbewoners in actie.
Meer batterijproductie in Europa in plaats van in China zou tot 60 procent minder uitstoot van broeikasgassen betekenen. Dat blijkt uit een analyse van de ngo Transport & Environment.
De voedselsystemen in de wereld bieden enorme kansen om de uitstoot te verminderen, besluit de Wereldbank in een lijvig rapport. Zelfs met bestaande technologieën kan de uitstoot van broeikasgassen met bijna een derde naar beneden, en dit zonder hoge kosten.
Vliegen is slecht voor het milieu, maar hoe groot de schade per land precies is, is bijzonder moeilijk te berekenen. Tenzij je er big data bij neemt, dachten Noorse wetenschappers.
Als er te veel CO2 in de atmosfeer zit, waarom halen we die er dan niet gewoon uit? Bomen en planten kunnen dat, dus moet het toch ook mogelijk zijn met technologie? Het kan inderdaad met Direct Air Captioning (DAC). Critici menen dat er efficiëntere manieren zijn om het opwarmen van de aarde te beperken tot 1,5°C. Binnen de plannen van de EU is de techniek wel een middel om in 2050 netto nul uitstoot te bereiken.
Toendra’s ondergaan veranderingen door de opwarming van de aarde. De mos- en grasrijke gebieden zijn traditioneel een belangrijke koolstofput, maar ze veranderen mogelijk in een bron van CO2-uitstoot, waarschuwt nieuw onderzoek in het vakblad Nature.
De transportsector vergroent veel trager dan de rest van de Europese economie. Zonder ingrepen kan de sector tegen 2030 zelfs verantwoordelijk zijn voor bijna de helft van de hele Europese uitstoot. ‘Europa moet zijn transportprobleem ernstig nemen.’
De Europese verkoop van warmtepompen is vorig jaar licht gedaald na jaren van groei. De sector vraagt dat er snel een Europees actieplan komt. Zo niet komen niet alleen de klimaatdoelen in het gedrang, maar ook 3000 banen.
Tegen het einde van deze eeuw kan er door verdwijnende mangrovebossen maar liefst 50.000 procent meer CO2 vrijkomen in de atmosfeer. Dat voorspelt een nieuwe Amerikaanse studie.
Shell betaalt geen cent voor zijn CO2-uitstoot, zo blijkt uit onderzoek van _De Groene Amsterdammer_. De grote opwarmer ontsnapt aan de tucht van het Europese klimaatbeleid door slim te speculeren met ETS-rechten.
Het Europese gas- en steenkoolverbruik kende vorig jaar een nooit eerder geziene daling. Dat heeft ook de uitstoot van de energiesector doen dalen, met bijna een vijfde. Energie uit wind en zon tekenen recordcijfers op.
De Nederlandse luchthaven van Schiphol, een van de vijf grootste in Europa, heeft laten onderzoeken hoe de CO2-uitstoot in de luchtvaart kan worden teruggedrongen. Het rapport, dat maatregelen voorstelt zoals een wereldwijde tax op kerosine, is gepubliceerd op de website van de luchthaven.
Stel je eens voor, een toekomst waarin je laptop of smartphone opgeladen wordt met mierenzuur, gemaakt van gerecycleerde CO2. Het klinkt waarschijnlijk als iets uit een sciencefiction film. Toch wordt in deze opwindende tijd, vol wetenschappelijke vooruitgang, ijverig onderzoek gevoerd naar verschillende manieren om CO2 te hergebruiken en niet zomaar uit te stoten in onze atmosfeer.
De populairste sport ter wereld, voetbal, wordt steeds groter. Kan de sector blijven groeien en tegelijkertijd zijn CO2-uitstoot naar beneden halen om te voldoen aan de internationale klimaatdoelstellingen?
2023
Een CO2-reductie met 55 procent tegen 2030 is nog veraf, volgens de jongste cijfers. Maar wie de energietransitie kostenefficiënt wil houden, moet ambitieuzer zijn.
De wereldwijde CO2-uitstoot uit fossiele brandstoffen is dit jaar opnieuw gestegen tot een ongezien niveau, zo blijkt uit een explosief rapport dat vandaag wordt voorgesteld op de klimaattop in Dubai. Dat kan betekenen dat het koolstofbudget om onder de 1,5 graad Celsius te blijven al binnen zeven jaar opgesoupeerd is.
China wil zijn uitstoot van methaan, het tweede broeikasgas na CO2, verminderen. Dat is geen onbelangrijk voornemen, want het land is de grootste uitstoter van methaan ter wereld.
‘De luchtvaart kan de opwarming van de aarde nog meer doen toenemen.’ Tot deze conclusie komen Britse onderzoekers. Ze bekeken twee jaar lang het effect van andere uitstoot in de luchtvaart dan die van CO2.
Het stikstofakkoord richt zich hoofdzakelijk op de nefaste effecten op natuurgebieden van de uitstoot van de landbouw. Maar is er ook voldoende aandacht voor dierenwelzijn? MO* sprak met mensen op en naast het veld.
De jaarlijkse alarmklok 'Broken Records' van het VN-Milieuprogramma UNEP in 2023 bevestigt de klimaatrapporten, sinds het jaar 1990: “De blijvende stijging van de uitstoot van broeikasgassen is de meest zekere weg naar onomkeerbare klimaatverandering en de eruit volgende verwoesting van natuurlijke en menselijke leefgebieden”.
De rijkste 1 procent in de wereld stoot evenveel uit als de 5 miljard armste mensen op aarde, stelt Oxfam in een nieuw rapport. De ngo pleit voor een belasting op extreme rijkdom.
Temperatuurrecords sneuvelen en de uitstoot van broeikasgassen bereikt nieuwe hoogten. Het Emissions Gap Report 2023 dat op maandag werd vrijgegeven klinkt bijzonder onheilspellend: de wereld stevent af op een temperatuurstijging van net geen 3 graden Celsius
De wereld stevent af op een opwarming met 2,5 tot 2,9 graden Celsius als we met zijn allen niet snel de klimaatinspanningen opschroeven en de uitstoot van broeikasgassen drastisch doen dalen. Wat we momenteel doen, is en blijft ruim onvoldoende. De tijd om nog dingen bij te sturen tegen 2030, wordt intussen steeds korter. Dat blijkt uit een belangrijk VN-klimaatrapport in de aanloop naar de klimaatconferentie COP28. VRT NWS sprak met de hoofdauteur, de Belg Joeri Rogelj.
De productie, het transport, het verpakken en de opslag van voedsel leidt samen tot een uitstoot van 4,6 gigaton CO2 per jaar. Dat is een hap van 15 procent van het jaarlijkse wereldwijde verbruik van fossiele brandstoffen.
luchtvaart,Code Rood,luchtvaartindustrie,klimaat,opwarming,CO2-uitstoot,cargovluchten,privéjets,passagiersvluchten,belastingvoordelen
De wereld moet een flinke inhaalbeweging maken als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen, blijkt uit cijfers van consultancybedrijf PwC. Vanaf nu moet de uitstoot elk jaar 17,2% dalen – of zeven keer sneller dan het huidige tempo.
De wereld moet een flinke inhaalbeweging maken als we de klimaatdoelen van Parijs willen halen, blijkt uit cijfers van consultancybedrijf PwC. Vanaf nu moet de uitstoot elk jaar 17,2 procent dalen - of zeven keer sneller dan het huidige tempo.
De Europese Unie gebruikt heffingen op CO2-uitstoot om een gaspijplijn in Roemenië te financieren. Brussel beweert dat het project de uitstoot zal verminderen in vergelijking met steenkool, maar critici veroordelen de beslissing.
Wereldwijd de helft van onze vlees- en melkproducten vervangen door plantaardige alternatieven levert enorme klimaat- en milieuwinsten op, zegt een nieuwe studie in Nature. De CO2-uitstoot zou met 31 procent dalen en de aantasting van bossen en natuurgebied zou grotendeels gestopt kunnen worden.
De wereldwijde vraag naar fossiele brandstoffen zal nog voor 2030 beginnen te dalen. Dat zegt Fatih Birol, topman van het Internationaal Energieagentschap (IEA). ‘Elektriciteit en brandstoffen met een lage uitstoot staan steeds meer in voor de stijgende energiebehoeften van de wereld.’
Rijke landen reduceren geleidelijk hun CO²-uitstoot, maar dat is bij lange na niet genoeg om klimaatrampen te stoppen, zoals de hittegolven, extreme regenval en bosbranden die de planeet deze zomer teisterden. De staat moet drastische maatregelen nemen om onze economieën snel CO²-neutraal te maken.
Wereldwijd worden steeds grotere hoeveelheden N2O uitgestoten, ook bekend als lachgas. De emissie van dit broeikasgas – vele malen krachtiger dan CO2 – is de voorbije eeuw verdrievoudigd. Vooral stuwmeren vormen het probleem.
Volgens nieuw onderzoek van de Universiteit van Cambridge en de Vrije Universiteit Amsterdam overdrijven de meeste CO2-compensatieprogramma’s in hoeverre ze bomen planten of ontbossing voorkomen. Dat zet het systeem van de populaire koolstofkredieten zwaar onder druk.
In de Verenigde Staten hebben zestien jongeren gelijk gekregen in een rechtszaak tegen de staat Montana. De jongeren vochten een regel aan die verbood om de impact van wetten op het klimaat te bestuderen. De staat moet voortaan rekening houden met de CO₂-uitstoot en de gevolgen ervan op droogte, bosbranden en andere klimaatrisico’s. Het was de eerste Amerikaanse klimaatzaak die het tot in de rechtbank schopte.
De internationale scheepvaartsector heeft na dagen van onderhandelen in Londen een akkoord bereikt over het inperken van de uitstoot van vrachtschepen. Die zijn verantwoordelijk voor ongeveer 3 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Tegen 2030 moet de uitstoot met minstens 20 procent naar omlaag, om "tegen of rond" 2050 een nuluitstoot te bereiken. Milieuorganisaties reageren kritisch.
De gemiddelde koolstofvoetafdruk van de grote BEL20 bedrijven bedraagt 20,84 miljoen ton CO2 per jaar. Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van de armste 34% in België, d.w.z. 3,87 miljoen mensen, zo toont Oxfam aan in een nieuw rapport die onlangs uitkwam. Vier bedrijven overtreffen dit gemiddelde: KBC, AB INBEV, Umicore en Solvay. Toch zijn er manieren om de investeringen te financieren die nodig zijn om een ambitieuze vermindering van de CO2-uitstoot te realiseren. Tussen 2016 en 2021 betaalden de BEL20-bedrijven immers meer dan €47,5 miljard aan dividenden uit aan hun aandeelhouders, of 70% van hun winst.
De gemiddelde CO2-voetafdruk van veertien Bel20-bedrijven is gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van de armste 34 procent van de bevolking, blijkt uit een rapport van Oxfam. Er zijn mogelijkheden om de CO2-impact van de bedrijven te verkleinen, zegt Oxfam, maar die worden niet benut.
Schimmels zijn veel belangrijker voor het klimaat dan gedacht, blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek. Ze slaan een derde van de jaarlijkse wereldwijde CO2-uitstoot op en verdienen daardoor veel meer aandacht, zeggen wetenschappers.
Was het een naïef besluit van MO*columniste Tine Hens in 1989 om geen vlees meer te eten? ‘Als ik nu naar mijn 15-jarige zelf kijk, voel ik een barst in mijn hart. Maar ik denk ook: liever naïef dan gewetenloos.’
Rijke landen zijn bijna 180.000 miljard euro verschuldigd aan ontwikkelingslanden, stelt een studie in Nature. Ze zijn immers verantwoordelijk voor een in verhouding hogere CO2-uitstoot, terwijl arme landen het zwaarst worden getroffen door de gevolgen daarvan.
Een internationaal team van wetenschappers werkt aan een systeem dat de achtjaarlijkse rapporten van het VN-klimaatpanel aanvult met een actuele stand van zaken per jaar. Klimaatexpert Piers Forster van de Universiteit van Leeds legt uit waarom dat zo belangrijk is, en wat de laatste bevindingen zijn.
Welvarende landen zijn iets minder dan 180.000 miljard euro verschuldigd aan ontwikkelingslanden, stelt een studie in Nature. Ze zijn immers verantwoordelijk voor een disproportioneel hoge CO2-uitstoot, terwijl arme landen het zwaarst worden getroffen door de gevolgen daarvan.
De tien grootste uitstoters in het Europese emissiehandelssysteem zijn allemaal kolencentrales, blijkt uit een analyse van energiedenktank Ember. Vooral Duitsland en Polen geraken maar niet af van de vervuilende brandstof.
De scheepvaart ligt steeds meer onder vuur vanwege de grote klimaatafdruk. Europa legt strengere regels op, en ook de Internationale Maritieme Organisatie zal dat waarschijnlijk doen. We vroegen Don Maier van de Universiteit van Tennessee of de industrie die strengere doelstellingen kan halen.
Twee grote bosbranden teisteren delen van Canada en Midden- en Oost-Rusland. De branden zijn deels normaal voor deze tijd van het jaar, maar experts uiten toch hun bezorgdheid omdat droogte het vuur extra aanwakkert. Op 8 mei kende de CO2-uitstoot uit deze branden de hoogste piek sinds 2019.
Europese steden hebben het moeilijk om klimaatdoelstellingen vast te leggen die zowel ambitieus als haalbaar zijn. Zo miste Oslo - nochtans een gidsstad op vlak van klimaatbeleid - een belangrijke doelstelling om de uitstoot te halveren tegen 2020, en de Noorse hoofdstad is niet alleen.
Ruim 80% van de Belgen is voorstander van een Europese zorgplichtwet, die bedrijven verplicht om hun CO₂-uitstoot te verminderen. Dat blijkt uit een nieuwe enquête die 11.11.11 op dinsdag vrijgaf.
Het aantal vluchten met privéjets is vorig jaar in Europa met 64% gestegen. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van Greenpeace. De totale CO2-uitstoot van de vluchten is meer dan verdubbeld.
Het aantal privéjetvluchten in Europa is vorig jaar met 64 procent gestegen, blijkt uit onderzoek in opdracht van Greenpeace. De totale CO2-uitstoot van de vluchten is meer dan verdubbeld.
De broeikasuitstoot moet nu meteen drastisch naar beneden, schrijven wetenschappers in een nieuw rapport van het VN-klimaatpanel. ‘Alle landen gaan akkoord’, zegt co-hoofdauteur Detlef van Vuuren.
Maar liefst 77 procent van de dieselmodellen toont in officiële tests “verdachte” stikstofniveaus. Dat wijst volgens ICCT, de ngo die in 2015 het oorspronkelijke dieselschandaal aan het licht bracht, op “waarschijnlijk” gesjoemel.
China heeft vorig jaar versneld plannen doorgevoerd voor nieuwe steenkoolcentrales om de energiezekerheid te garanderen. Maar daardoor zal de impact van de Aziatische grootmacht op de wereldwijde uitstoot nog sneller toenemen, vrezen waarnemers.
Onlangs stelde weerman Frank Deboosere zijn radioluisteraars gerust wat de zogenaamde ‘chemtrails’ betrof, maar hij dacht er toen niet aan om erop te wijzen dat de condensatiesporen of ‘contrails’ ons zouden moeten verontrusten. In de burgerluchtvaart gaat de meeste aandacht naar de uitstoot van CO2 en NOx, maar in de praktijk blijken contrails een veel grotere klimaatimpact te hebben. Ondertussen blijkt dat een aanpassing van de vliegtuigbrandstof dergelijke condensatiesporen sterk kan doen verminderen. Maar toch zijn alle problemen hiermee niet van de baan.
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) waarschuwt dat groene subsidies landen doen “afglijden naar protectionisme”. Dat maakt het extra moeilijk voor arme landen om toegang te krijgen tot groene technologie en zo hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Vorig jaar stootte de energiesector wereldwijd 135 miljoen ton van het broeikasgas methaan uit. Dat is bijna evenveel als het record uit 2019. Nochtans zou 3 procent van de omzet die de energiesector vorig jaar draaide, volstaan om 75 procent van die uitstoot terug te dringen, zegt het Internationaal Energieagentschap.
Dr. Sultan Ahmed Al Jabar, groot geworden in de nationale olie-industrie, is door de Verenigde Arabische Emiraten benoemd als voorzitter van COP28 in Dubai. De klimaatbeweging is in rep en roer omdat deze benoeming een signaal van de fossiele industrie kan zijn dat men probeert het roer van de VN-klimaatconferenties over te nemen. Dat is onaanvaardbaar omdat de olie-en gasindustrie in de afgelopen halve eeuw de wereld bewust naar een klimaatcrisis heeft geleid. Big Oil koos voor puur winstbejag ten koste van de toekomst van de wereldbevolking. Hierdoor hebben ze een historische schuld en verantwoordelijkheid opgebouwd, net zoals landen met een historische CO2-uitstoot, zoals België. Die schuld moet worden ingelost.
Vierentwintig grote multinationals die claimen dat ze klimaatleiders zijn omdat ze actief inzetten op netto nul-uitstoot blijken in werkelijkheid amper te doen wat ze beloven. Dat concludeert de non-profit Carbon Market Watch.
Kunstmatige intelligentie levert nieuw bewijs dat onze planeet meer dan 1,5 graad zal opwarmen in de komende vijftien jaar. Zelfs indien we een pak minder gaan uitstoten, is het “zeer waarschijnlijk” dat ook de drempel van 2 graden overschreden wordt.
Enkel minder transport kan de CO2-uitstoot van de transportsector drastisch naar beneden halen. Dat stelt nieuw onderzoek van de Universiteit van Valladolid in Spanje vast.
2022
Van enorme overstromingen in Pakistan en extreme droogte in Europa, tot doorbraken op het vlak van milieubescherming en plastic: de wereld beleefde opnieuw een goed gevuld klimaatjaar in 2022. De impact van de Russische invasie in Oekraïne liet zich op zowat alle domeinen voelen.
De internationale scheepvaart bleef lang buiten schot bij klimaatakkoorden. Maar nu groeit ook voor die sector de internationale steun, ook van verschillende opkomende economieën, voor strengere klimaatdoelen. Maar er blijven zorgen over de kosten.
Pakistan produceert minder dan 1 procent van de mondiale uitstaat van broeikasgassen maar wordt frontaal getroffen door de klimaatcrisis, schrijft Tanupriya Singh. Hij vindt het hoog tijd dat het Globale Noorden zijn verantwoordelijkheid neemt en mee betaalt voor de enorme schade die Pakistan lijdt.
Het aantal meren op aarde is de afgelopen decennia sterk toegenomen, en dat heeft belangrijke gevolgen, zeggen Deense wetenschappers. De veelal kleine meren zijn vaak echte ‘broeikasgasfabrieken’.
België deed het goed: geen Fossil of the Day award dit keer. Maar dat is dan ook bijna alles.
De industriële tomatensector is één van de sectoren waarin mens en milieu uitgebuit worden. Veilige en gezonde arbeidsomstandigheden zijn in deze sector veelal gebrekkig of afwezig terwijl arbeiders onderbetaald worden. Veel vluchtelingen werken in de sector als arbeidskracht zonder enig statuut. De impact van deze industrie reikt ver. Door een gebrek aan keten-transparantie is er eveneens sprake van labelfraude op mondiale schaal. Chinees geproduceerde tomatenpuree wordt zo bijvoorbeeld vaak verkocht onder een Italiaanse merknaam. Dit voedt de illusie van ‘lokale’ producten uit Europa terwijl de tomaten veelal een lange en weinig traceerbare afstand afgelegd hebben, met de bijhorende CO2-uistoot terzake.
Ook in 2022 heeft het Global Carbon Budget, de wereldwijde CO2-begroting, geen goed nieuws. De globale uitstoot van broeikasgassen blijft stijgen. Peter Landschützer over de rol van de oceaan in het klimaat: ‘Het is aan ons om de stress die we de oceaan bezorgen, te stoppen.’
De wereld telt vandaag 8 miljard mensen, maar wordt geconfronteerd met grote uitdagingen en sterke verdeeldheid. VN-secretaris-generaal António Guterres roept de wereldleiders op om dringend werk te maken van oplossingen die de verdeeldheid overbruggen en het vertrouwen herstellen. ‘We stevenen regelrecht af op een klimaatcatastrofe, terwijl de uitstoot en de temperaturen blijven stijgen.’
De projecten voor de productie van vloeibaar aardgas (LNG) die al gepland zijn tot 2050, kunnen volgens een nieuw rapport de uitstoot tegen 2030 met 1,9 gigaton CO2-equivalent per jaar doen toenemen. Dat is ver boven de emissieniveaus die het Internationaal Energie-agentschap (IEA) voorschrijft om de opwarming van de aarde binnen de perken te houden.
1,5°C opwarming is een harde planetaire grens, zo waarschuwt internationaal gerenommeerd wetenschapper Johan Rockström in een wereldwijd druk bijgewoonde webinar vorige week. Overschrijden we die grens, dan treden grote zichzelf versterkende mechanismen in werking die het klimaat op hol kunnen doen slaan. We moeten dus snel en drastisch onze uitstoot reduceren en natuurherstel kan daar een belangrijke rol in spelen, aldus nog de wetenschapper. We moeten er dus alles aan doen om de ambitieuze doelen van de Europese Commissie voor natuurherstel te steunen.
Elektrische vrachtwagens worden in de komende jaren snel goedkoper dan dieselvarianten, terwijl ze even ver rijden en evenveel vervoeren. Dat blijkt uit een studie door het Nederlandse onderzoekscentrum TNO.
Alternatieve methodes om afval te verwerken - zoals composteren en recycleren - kunnen de uitstoot van de afvalsector met 84 procent terugdringen, volgens een rapport van de internationale afvalwaakhond Gaia. Toch krijgen die methodes nauwelijks aandacht in nationale klimaatplannen.
Een mechanisme dat een prijs plakt op CO2-uitstoot en die inkomsten doelgericht teruggeeft aan wie het meest lijdt onder die prijsstijgingen: het is zowel effectief als sociaal rechtvaardig, stelt een nieuwe studie in het Journal of Environmental Economics and Management (JEEM). "Politieke angst staat een eerlijke verhoging van CO2-prijzen echter in de weg".
De Europese Unie kan al in 2040 netto-nuluitstoot bereiken - tien jaar eerder dan gepland, zegt een nieuw rapport van onderzoeksbureau Climate Analytics.
De enorme hittegolf die afgelopen maanden Pakistan en India teisterde, toont opnieuw hoe ernstig de klimaatcrisis nu al is. De toekomst oogt nog grimmiger als we de CO2-uitstoot niet drastisch inperken. Maar wie moet de meeste verantwoordelijkheid opnemen?, vraagt milieuwetenschapper Aaron Van Poecke zich af.
14 mei 2022, Jacobabad, Pakistan. De thermometer toont een temperatuur van 51.0◦C. 'Tijd om onze historische verantwoordelijkheid recht in de ogen te kijken en ernaar te handelen', schrijft Aaron Van Poecke. Hij zet klaarhelder uiteen hoe het Globale Noorden de verpletterende verantwoordelijkheid draagt van de dodelijke hittegolf in India en Pakistan. 'Het laatste rapport van het IPCC vertelt ons dat elk moment waarop we niet drastisch ingrijpen een gemiste kans is.'
De plannen van BP, Royal Dutch Shell en Equinor om minder CO2 uit te stoten zijn onverenigbaar met de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs voor een veilige en bewoonbare planeet. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van denktank Climate Analytics.
Tien grote financiële spelers hebben samen energiebedrijven in handen die goed zijn voor de helft van alle uitstoot uit steenkool, olie en gas, blijkt uit nieuw onderzoek. Ze kunnen zo een cruciale rol spelen in de transitie naar een groene economie.
De CO2-uitstoot van grote vervuilers als de VS en China heeft de planeet zodanig opgewarmd dat economieën van andere landen honderden miljarden verliezen. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek met behulp van supercomputers.
De CO2-uitstoot van van grote vervuilers als de VS en China heeft de planeet zodanig opgewarmd dat economieën van andere landen honderden miljarden verliezen. Dat blijkt uit Amerikaans onderzoek met behulp van supercomputers.
Uit nieuw onderzoek blijkt dat het zwaartepunt van de uitstoot van ’s werelds voedselproductie bij het transport ervan ligt, nog veel meer dan eerder werd aangenomen. Vooral de consumptie van exotische niet-seizoensgebonden etenswaren weegt door.
Een vijfde van alle CO2-uitstoot gelinkt aan de productie van voeding is te wijten aan transport. Die impact ligt beduidend hoger dan tot nu toe werd aangenomen. Dat is de conclusie van een nieuwe studie die alle transport in de productieketen in kaart bracht.
Naarmate de uitstoot van fossiele brandstoffen blijft stijgen en de planeet warmer wordt, worden hittegolven frequenter, langer en dodelijker. In delen van India en Pakistan werd in mei een ondraaglijke 50 graden Celsius bereikt, een piek die volgens wetenschappers dertig keer waarschijnlijker was door de klimaatverandering.
De uitstoot van het Amerikaanse leger is dezelfde als die van een middelgroot land. ‘En dat is waarschijnlijk een onderschatting’, stellen onderzoekers Patrick Bigger en Neta C. Crawford. ‘Het Pentagon neemt de klimaatcrisis ernstig, maar is blind voor de eigen bijdrage.’
Cambio, Poppy, Bolides, DriveNow… Wie in een stad woont, weet het: autodelen is in. Volgens het laatste jaarrapport (met cijfers tot en met 2021) van Autodelen.net is er sprake van een verzevenvoudiging van het aantal autodelers in Vlaanderen in de afgelopen 5 jaar. Maar als we onze uitstoot naar beneden willen krijgen, moet het platteland ook mee.
De uitstoot van CO2 verminderen is niet voldoende om een catastrofale klimaatverandering te vermijden. Ook de uitstoot van methaan en andere stoffen moet flink naar beneden om de klimaatcrisis te stoppen, stelt Amerikaans onderzoek.
Plannen van de Europese Commissie om gas en nucleaire energie op te nemen in de lijst van duurzame investeringen botsen op kritiek. Meer CO2-uitstoot en slecht voor de klimaatdoelstellingen, klinkt het bij tegenstanders. Bovendien zou de maatregel ook in het voordeel kunnen werken van Rusland.
Het Zweedse parlement wil op consumptie gebaseerde uitstootdoelstellingen opnemen in de nationale klimaatdoelen. Het is hiermee het eerste land ter wereld dat wetgeving opstelt rond de uitstoot van consumptiegoederen.
De tien meest vervuilende luchtvaartmaatschappijen in Europa ontvingen vorig jaar voor 683 miljoen euro aan gratis uitstootrechten. Dat blijkt uit openbaar beschikbare gegevens die de mobiliteitsdenktank Transport & Environment analyseerde.
In een nieuw groot klimaatrapport heeft het VN-klimaatpanel (IPCC) voor het eerst een prijs geplakt op het verminderen van het aantal broeikasgassen in de atmosfeer. Het gaat om ongeveer 20 tot 100 dollar (18 tot 90 euro) voor een ton CO₂-equivalent als we tegen 2030 onze uitstoot willen halveren. "Dit is heel belangrijk, want zolang er geen prijs was, bleef het abstract", vertelt een van de hoofdauteurs, Inge Jonckheere aan VRT NWS. Het IPCC blijft de hoogdringendheid onderstrepen: "Het is nu of nooit. Maar het kan nog."
Inspanningen om de uitstoot terug te dringen hebben op lange termijn geen negatief effect op de groei van de wereldeconomie. Dat blijkt uit een studie van Britse economen.
De nieuwe generatie 60-plussers heeft een erg zware ecologische voetafdruk. In 2005 waren senioren nog verantwoordelijk voor 25 procent van de uitstoot van broeikasgassen. Tien jaar later, in 2015, was dat al bijna 33 procent, zo blijkt uit onderzoek.
De methaanuitstoot van de olie-, gas- en steenkoolsector ligt 70 procent hoger dan de officiële cijfers doen vermoeden. Uit de laatste cijfers van het Internationaal Energieagentschap blijkt bovendien dat de uitstoot van het krachtige broeikasgas weer stijgt.
De klimaatimpact van reclames voor auto’s en vliegtuigreizen in de Europese Unie is vergelijkbaar met de totale uitstoot van België, stelt een studie door Greenpeace en het New Weather Institute. De organisaties pleiten voor een Europees verbod zoals dat bestaat voor tabaksreclame.
Om een realistisch pad naar een duurzame toekomst uit te tekenen is een bredere waaier aan kennis nodig dan nu het geval is. Dat is de conclusie van een consortium van Britse universiteiten dat zich buigt over de vraag: hoe bereiken we netto-nuluitstoot op een inclusieve manier?
De beloften van 25 megabedrijven om klimaatneutraal te worden, blijken bij nader onderzoek niet met daden bezegeld. Alles bij elkaar geteld komen de beloftes van de topbedrijven - van Amazon tot Google - in het beste geval neer op een gemiddelde vermindering van 40 procent van de uitstoot, zeggen onderzoekers.
Rotterdam en Antwerpen hebben de grootste CO2-uitstoot van alle havens in Europa. Nochtans is het potentieel groot om die klimaatafdruk te verminderen.
Om een realistisch pad naar een duurzame toekomst uit te tekenen is een bredere waaier aan kennis nodig dan nu het geval is. Dat is de conclusie van een consortium van Britse universiteiten dat zich buigt over de vraag: hoe bereiken we netto-nuluitstoot op een inclusieve manier?
Een grote meerderheid van de Europeanen is voorstander van strengere uitstootnormen voor autobouwers, blijkt uit een enquête door YouGov. Bijna tweederde is zelfs bereid daar meer voor te betalen.
De snel groeiende cocktail van chemische stoffen bedreigt de stabiliteit van de ecosystemen waar de mensheid van afhangt, waarschuwen onderzoekers. De jaarlijkse productie en uitstoot van de door mensen gemaakte stoffen stijgt sneller dan wereldwijd beleid kan bijhouden.
Als rijke landen overschakelen op een meer plantaardig dieet, daalt niet alleen de uitstoot van broeikasgassen, maar wordt er ook 100 miljard ton extra CO2 uit de atmosfeer gehaald. Dat komt omdat er veel ruimte vrijkomt voor natuur, stelt een studie in Nature.
2021
Zorgvuldig gecontroleerde natuurbranden kunnen helpen om onze CO2-uitstoot te compenseren, stelt nieuw onderzoek in Nature. Ze vermijden grotere branden en kunnen meer CO2 opslaan in de bodem.
Duurzame vliegtuigbrandstoffen kunnen de CO2-uitstoot maar met 4 tot 23 procent verminderen tegen 2050, hebben Amerikaanse onderzoekers aangetoond. Om een uitstootvrije luchtvaart te bereiken, is dus heel wat meer nodig, stellen de wetenschappers.
Nigeria is het eerste grote ontwikkelingsland dat een jaarlijks CO2-budget gaat vastleggen. Zo wil het olieproducerende land tegen 2060 de uitstoot tot nul terugbrengen. Een nationale raad moet toezicht houden op de uitvoering van de klimaatplannen.
De klimaattop in Glasgow was een mislukking, een zoveelste gemiste kans. Vage beloftes, compromissen, niet-bindende afspraken, gefoefel in de marge. En dat terwijl de werkelijke CO2 uitstoot wereldwijd een stuk hoger is dan wat de officiële cijfers ons vertellen. COP26, op zich al een veeg teken: al zesentwintig jaar lopen de wereldleiders achter de feiten aan.
De klimaattop in Glasgow was een mislukking, een zoveelste gemiste kans. Vage beloftes, compromissen, niet-bindende afspraken, gefoefel in de marge. En dat terwijl de werkelijke CO2 uitstoot wereldwijd een stuk hoger is dan wat de officiële cijfers ons vertellen. COP26, op zich al een veeg teken: al zesentwintig jaar lopen de wereldleiders achter de feiten aan.
De mooie beloftes over netto-nul-uitstoot die overheden en grote bedrijven in het kader van de klimaattop maken, dienen slechts als afleidingsmanoeuvre, schrijven Maureen Santos en Linda Schneider van de Heinrich-Böll-Stiftung. ‘Deze schijnbaar ambitieuze doelstellingen komen neer op de zoveelste ronde van “greenwashing” omdat netto nul niet echt nul is.’
De politieke wereldleiders zijn in Glasgow om tot een klimaatakkoord te komen. Over één aspect wordt hardnekkig gezwegen: het militaire. Wist je dat het leger VS meer CO2 uitstoot dan een land als Zweden? Daarnaast is er een gevaarlijk nucleair opbod bezig in het Midden Oosten.
Afrika is verantwoordelijk voor amper 4 procent van de wereldwijde uitstoot van CO2, maar incasseert zo’n 80 procent van de impact van de klimaatverandering. Dat blijkt uit cijfers van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) in aanloop naar de klimaattop in Glasgow.
Overheden moeten minstens drie keer meer investeren in duurzame energie, stelt het Internationaal Energieagentschap (IEA). Alleen zo maken ze een kans om de doelstellingen in het Klimaatakkoord van Parijs te bereiken.
Een nooit gezien Europees plan, “Fit for 55”, moet de uitstoot van broeikasgassen écht terugdringen. Het begin van een krachtig klimaatbeleid én van een sociaal klimaatbeleid, stelt MO*journalist John Vandaele vast. En voor het eerst komen er nu ook structurele inkomsten voor zo’n sociaal klimaatbeleid: een klimaatbonus van zo’n 160 euro per Belgisch gezin. ‘Zonder die klimaatmarsen van de jongeren hadden we de European Green Deal er nooit op enkele maanden door gekregen.’
In het kader van de Europese Green Deal wil België zijn klimaatdoelstellingen voor transport bijstellen. Dit najaar buigt de ministerraad zich over een wet die het percentage biobrandstoffen in diesel en benzine zal vastleggen. Ngo’s luiden de alarmbel, want een toename van biobrandstoffen zou onder meer leiden tot landroof, een hogere CO2-uitstoot en schendingen tegen de mensenrechten.
Al jaren daalt de uitstoot in Vlaanderen amper tot niet. De Vlaamse regering slaagt er zelfs niet in om te springen over de lage klimaatlat die ze voor zichzelf gelegd heeft, schrijft Tine Hens. In zijn Septemberverklaring wekt minister-president Jan Jambon enkel de schijn dat men ermee bezig is.
De wereldwijde voedselproductie is goed voor een derde van de totale menselijke uitstoot, blijkt uit een grootschalige nieuwe studie in Nature. Vlees en zuivel zijn dubbel zo vervuilend als plantaardige producten.
De handel in emissierechten moest de CO2-uitstoot tegengaan, maar blijkt een winstgevende business waar juist de grootste vervuilers grote sommen geld aan verdienen. ‘Shell verkocht zijn gratis rechten voor ruim 600 miljoen.’
Gemiddeld produceren 3,5 inwoners van de Verenigde Staten genoeg CO2-uitstoot om een overlijden te veroorzaken. Dat blijkt uit een nieuwe Amerikaanse studie naar de ‘mortaliteitskosten van CO2’ in Nature.
Slechts 5% van de elektriciteitscentrales zijn verantwoordelijk voor 73% van de globale CO2-uitstoot van de sector. Die supervervuilers aanpakken zou een grote stap voorwaarts betekenen in de strijd tegen de opwarming van de aarde, stelt nieuw onderzoek.
