La veille

Het zeewater rond Antarctica werd het afgelopen decennium steeds zouter, blijkt uit een nieuwe studie. Hoe dat kan, kunnen de onderzoekers nog niet verklaren. Wat betekent dit voor het klimaatprobleem?

De oceaan komt versterkt uit de VN-Oceaanconferentie in Nice. Met meer landen die een verbod op diepzeemijnbouw steunen, meer beschermde gebieden in de oceaan en meer beloften van actie tegen vervuiling. Vraag is nu of landen de daad ook bij het woord zullen voegen. Want de oceaanbeweging staat tegenover een kamp van machtige belangen.

België heeft op de Oceaanconferentie van de Verenigde Naties officieel het internationale VN-Oceaanverdrag bekrachtigd. Minister van de Noordzee Annelies Verlinden gaat er ook pleiten om het internationale secretariaat voor het verdrag naar België te halen. Wereldleiders bespreken in Nice de hele week hoe ze de oceaan beter kunnen beschermen, wat is nodig om de diensten die ze levert te vrijwaren. Die diensten lopen van zuurstof en CO2-opslag over warmteregulatie voor de planeet tot nieuwe geneesmiddelen.

Volgende week komen staatshoofden, wetenschappers, ngo’s en bedrijfsleiders samen in het Franse Nice om er de ineenstorting van de oceanen te stoppen. Een unieke kans, want de diepzee is onbekend, maar misschien wel het meest vitale ecosysteem op aarde, schrijven experten Diva Amon en Lissette Victorero.

De oceaan bepaalt hoe snel klimaatverandering plaatsvindt. Blijkt nu uit nieuw internationaal onderzoek dat ook de diepere waterlagen jaar na jaar opwarmen. Meer dan verontrustend.

De wereldwijde uitstoot van CO2 is dit jaar opnieuw gestegen met 0,8%. Tegelijk verliest de oceaan aan capaciteit om een deel van die uitstoot weer op te nemen. Dat blijkt uit internationaal onderzoek waar ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) aan heeft meegewerkt.

In de komende dertig jaar zal de zeespiegel bij Fiji, Kiribati en andere eilanden in de Stille Oceaan minstens 15 centimeter stijgen. Een team van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA is formeel: deze stijging zal sowieso plaatsvinden, of we de uitstoot van broeikasgassen nu nog kunnen beperken in de komende jaren of niet.

Voor het eerst hebben Vlaamse wetenschappers uit verschillende vakgebieden hun krachten gebundeld om de cruciale link tussen de gezondheid van de oceaan en die van de mens in kaart te brengen. Deze zogenaamde 'Ostend Working Group on Ocean and Human Health' vat hun bevindingen en praktische aanbevelingen voor beleidsmakers nu samen in een nieuw rapport.

Op 10 jaar tijd is het aantal bultrugwalvissen in de noordelijke Stille Oceaan met een vijfde afgenomen. Dat blijkt uit een langdurige studie van de bultrugwalvispopulaties in de noordelijke Stille Oceaan, waaraan marien bioloog Joëlle De Weerdt van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) heeft meegewerkt. De mariene hittegolf van 2014 tot 2016, de sterkste ooit geregistreerd, heeft het herstel van de soort belemmerd.

Als de temperatuur van het zeewater te hoog wordt, verbleekt het koraal. En dat heeft ernstige gevolgen, schrijft oceanograaf Jan Stel.

Recent onderzoek van CSIRO, het nationale wetenschapsagentschap van Australië, en de Universiteit van Toronto in Canada schat dat tot 11 miljoen ton plastic afval op de bodem van de oceaan ligt.

De hele mensheid profiteert van Antarctica en de oceaan die het continent omringt, schrijven Natalie Stoeckl en Rachel Baird, hoogleraren aan de Universiteit van Tasmanië. Een schatting van de economische waarde kan volgens hen een goede motivatie zijn voor de bescherming van dit unieke ecosysteem.

Als de Golfstroom in de Atlantische Oceaan ooit stilvalt, kan dat erg snel gebeuren en zouden de gevolgen voor het noorden en westen van Europa rampzalig zijn. Dat hebben wetenschappers van de universiteit van Utrecht berekend. In België zou het gemiddeld 5 tot 10 graden kouder worden.

Een investering van meer dan 10 miljard dollar, die moet resulteren in de productie van 216.000 vaten ruwe olie per dag. Dat is de bedoeling van de geplande Oost-Afrikaanse pijplijn (EACOP). Die moet lopen van de oevers van het Albertmeer in Oeganda tot aan de Indische Oceaan in Tanzania.

Australië heeft een verdrag getekend met het eilandstaatje Tuvalu om klimaatvluchtelingen op te vangen. Dat is een mijlpaal, schrijft Jane McAdam, aan de Universiteit van Oxford. Het kan een begin zijn van bredere akkoorden in de regio.