Qu’on se le dise, les gaz à effet de serre sont des gaz à effet de serre. Pas des citrouilles d’Halloween.
D’abord, d’abord, … il y a le Noir.
La couleur du charbon, du pétrole brut.
Des paysages d’Alberta où l’on extrait le gaz de schiste. Des sables bitumineux.
Celle des marées destructrices de paysages côtiers, d’oiseaux englués, des pollutions impayables et non payées par leurs pollueurs.
Celle des percées dramatiques dans les poumons de la Terre. De l’Amazonie ravagée.
Le noir, couleur de climato-sceptiques célèbres. L’un était Président. Un autre l’est encore. D’autres jouent la comédie…
Et puis, il y a l’autre… le Bleu.
La couleur de l’Europe, du Libéralisme, de l’innovation technologique, des fables consuméristes.
Pâle comme le peu de crédibilité d’une croissance économique décarbonée.
Foncé, lisse comme les costumes des communicants spécialisés en Greenwashing.
Bleu comme la promesse d’un nouveau gaz, sans gaz à effet de serre.
Un gaz sécurisant, abondant comme celui de Gazprom …
Bleu comme les océans qui se meurent.
Et puis, il y a les autres … dont le Rouge
A la fibre solidaire, prompt à la révolte sociale, la révolution mondiale.
International dans ses solidarités, aveugle des contraintes environnementales.
Le gaz des sans fins de mois, des démunis, des retraités. L’indispensable gaz de chauffage. Celui de l’électricité pour les déplacements, du fonctionnement des hôpitaux « bien sûr », des aérogares pour la croissance « à partager ».
Le rouge du sang des mammifères disparus.
Des incendies, de la colère des sinistrés.
Sans oublier … le Vert.
Celui du déni, de la trahison. Le vert de la colère des penseurs d’une écologie scientifique.
Vert comme le feu vert donné par deux femmes ministres belges à l’utilisation du gaz … Bleu.
Le vert des environnements qui disparaissent, mais aussi des zones que l’on protège enfin.
Le vert de la collaboration à la croissance mortifère, mais aussi des expériences dites de transition.
Et puis, et puis… il y a le blanc
Le blanc du deuil des autres autres couleurs. Le blanc comme somme des autres couleurs.
Le blanc des abstentions qui préviennent.
Le blanc de la lumière qui viendra, qui vient.
Le blanc violent des soleils trop présents.
Le blanc du drapeau à lever dans cette guerre que nous menons contre la vie.
Ondanks de ruk naar rechts tijdens de Europese verkiezingen lijken de fundamenten van het Europees klimaatbeleid overeind te zullen blijven. De tijd van nieuwe, hoge doelstellingen is voorlopig wel voorbij. En het zal nog gaan spannen om enkele symbooldossiers zoals de natuurherstelwet en het verbod op benzinewagens.
De voorbije maand mei was wereldwijd de warmste meimaand ooit gemeten. De maandrecords blijven zich daarmee opstapelen: we zitten nu aan een reeks van 12 recordmaanden, die gemiddeld 1,63 graden Celsius warmer verliepen dan het pre-industriële gemiddelde. "De planeet wil ons iets vertellen, maar we lijken niet te luisteren", zegt VN-baas António Guterres.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt voor de "serieuze impact" die de klimaatverandering zal hebben (en al heeft) op de gezondheid van kinderen, ouderen en zwangere vrouwen. De risico's worden "zwaar onderschat", klinkt het. Zo piekt tijdens hittegolven het aantal vroeggeboortes, ook in België waar het cijfer kan oplopen tot 15 procent extra. Dat kan dan weer gevolgen hebben voor het latere leven.
Stijgende zeewatertemperaturen zijn goed nieuws voor kwallen, die zich steeds verder gaan kunnen verspreiden. Vooral in noordelijke wateren, zoals in de Noordelijke IJszee, kunnen ze stevig oprukken, melden onderzoekers van het Alfred Wegener Instituut in een nieuwe studie. Dat kan dan weer grote gevolgen hebben voor de hele voedselketen daar en voor de visbestanden, waarschuwen ze.
Op IJsland is de grootste installatie ter wereld in gebruik genomen om CO₂ weer uit de atmosfeer te plukken. De machine, die de naam 'Mammoth' meekreeg, moet per jaar 36.000 ton CO₂ uit de lucht halen met een soort gigantisch dampkapsysteem. Hoe werkt het, hoeveel is het klimaat hierbij gebaat en wat zijn de addertjes onder het gras?
Een bioboer uit Henegouwen daagt energiereus TotalEnergies voor de rechter. Het is de eerste Belgische klimaatzaak tegen een bedrijf, en de eerste keer dat een boer een bedrijf aanklaagt voor geleden klimaatschade. Eerder werd in Nederland energiereus Shell veroordeeld in een vergelijkbare zaak.
De Europese Commissie heeft het Belgisch klimaatplan voor 2030 nu ook officieel gewikt en gewogen - en grotendeels te licht bevonden. Europa ziet enkele goede zaken, maar vooral toch veel werkpunten. Op het vlak van het aandeel hernieuwbare energie in de energiemix bijvoorbeeld: "België blijft er duidelijk onder de doelstelling". Tegen juni moet er een nieuw en beter plan op tafel liggen, maar of dat gaat lukken, blijft onduidelijk.
De wereld stevent af op een opwarming met 2,5 tot 2,9 graden Celsius als we met zijn allen niet snel de klimaatinspanningen opschroeven en de uitstoot van broeikasgassen drastisch doen dalen. Wat we momenteel doen, is en blijft ruim onvoldoende. De tijd om nog dingen bij te sturen tegen 2030, wordt intussen steeds korter. Dat blijkt uit een belangrijk VN-klimaatrapport in de aanloop naar de klimaatconferentie COP28. VRT NWS sprak met de hoofdauteur, de Belg Joeri Rogelj.
De eerste drie weken van juli waren de warmste periode van drie weken die ooit is gemeten wereldwijd. Juli is goed op weg om de warmste maand uit de moderne geschiedenis te worden. Momenteel flirten we al met een globale opwarming van anderhalve graad, zij het nog niet structureel. De nieuwe voorzitter van het VN-klimaatpanel, Jim Skea, zegt dat we het klimaatakkoord van Parijs niet meer zullen halen. VN-baas Antonio Guterres spreekt klare taal.
De internationale scheepvaartsector heeft na dagen van onderhandelen in Londen een akkoord bereikt over het inperken van de uitstoot van vrachtschepen. Die zijn verantwoordelijk voor ongeveer 3 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Tegen 2030 moet de uitstoot met minstens 20 procent naar omlaag, om "tegen of rond" 2050 een nuluitstoot te bereiken. Milieuorganisaties reageren kritisch.
Klimaatactivisten en klimaatjongeren zijn niet te spreken over de toespraak van premier Alexander De Croo op de klimaatconferentie. De jonge klimaatactivist Benjamin Van Bunderen Robberechts van "Justice for Rosa" zei dat de premier "vijf minuten verkwist heeft". Zanna Vanrentherghem van de Klimaatcoalitie zit op dezelfde lijn: "Vijf minuten, nul inhoud." Greenpeace vindt de toespraak dan weer "leeg en teleurstellend".
Met de huidige klimaatbeloftes stevenen we af op een opwarming van de planeet met 2,5 graden Celsius. Daarvoor waarschuwen de Verenigde Naties in een nieuw rapport, anderhalve week voor de start van de klimaatconferentie in Egypte. Officieel is en blijft het doel om de opwarming te beperken tot "ruim onder 2 graden, en te streven naar een opwarming van maximaal 1,5 graad", zoals het klimaatakkoord van Parijs voorschrijft.
De concentraties van methaan, na CO₂ het belangrijkste broeikasgas in onze atmosfeer, zijn nog nooit zo snel gestegen als vorig jaar. Dat meldt de internationale meteorologische organisatie (WMO) in een nieuw rapport. Wetenschappers kunnen dit maar deels verklaren. Tegelijk zijn de concentraties van CO₂ en methaan in de atmosfeer verder naar recordhoogtes geklommen. De WMO wil met het rapport de beleidsmakers wakker schudden aan de vooravond van de klimaatconferentie (COP) in Sharm-el-Sheikh. Eerder vandaag was er ook al een ander alarmerend VN-rapport.
In een nieuw groot klimaatrapport heeft het VN-klimaatpanel (IPCC) voor het eerst een prijs geplakt op het verminderen van het aantal broeikasgassen in de atmosfeer. Het gaat om ongeveer 20 tot 100 dollar (18 tot 90 euro) voor een ton CO₂-equivalent als we tegen 2030 onze uitstoot willen halveren. "Dit is heel belangrijk, want zolang er geen prijs was, bleef het abstract", vertelt een van de hoofdauteurs, Inge Jonckheere aan VRT NWS. Het IPCC blijft de hoogdringendheid onderstrepen: "Het is nu of nooit. Maar het kan nog."
Het alarmerende VN-klimaatrapport weekt heel wat reacties los. Van VN-baas Antonio Guterres over Boris Johnson tot federaal klimaatminister Zakia Khattabi (Ecolo), Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) en EU-vicepresident Frans Timmermans: een overzicht. "Niets doen zou misdadig zijn." De Klimaatcoalitie vraagt intussen een "Green New Deal" van de Belgische beleidsmakers.
