Flux continu

Wat hadden de wereldleiders weer beloofd in 2015 in de Franse hoofdstad? Ze zouden de opwarming van de aarde veroorzaakt door onze uitstoot van broeikasgassen beperken. Tot twee graden en liefst tot anderhalve graad. Daarvoor moesten ze doortastende én rechtvaardige maatregelen nemen. Ze hebben dat niet gedaan. Dat zien we op onze tv-schermen. De bosbranden, overstromingen en hittegolven worden talrijker en heviger. Met veel menselijke slachtoffers en schade voor alle leven op de planeet.

David Van Reybrouck is archeoloog, filosoof, schrijver en sinds februari, de eerste Denker der Nederlanden. Dat is een breuk met zijn zeven voorgangers. Zij waren allemaal Denker des Vaderlands, een wat oubollig begrip en Nederlands initiatief. Van Reybrouck ziet zichzelf liever als Vérdenker der Nederlanden. Vérdenken is naar het heden kijken vanuit het verre verleden en vanuit de verre toekomst. In zijn zeer lezenswaardig essay ligt het accent op de moderne ongeveer 400 jaar oude diplomatie die faalt bij het oplossen van de klimaatcrisis. Er is een andere aanpak nodig.

Anuna De Wever werd bekend als initiatiefneemster van de scholierenactie “Spijbelen voor het klimaat” en de jongerenklimaatmarsen in 2019 en als woordvoerster van “Youth for Climate”. Daarmee volgde ze samen met Kyra Gantois en de Waalse Adelaïde Charlier het voorbeeld van de internationale bewegingen “School Strikes 4 Climate” en “Fridays for Future”, in gang gezet door de Zweedse activiste Greta Thunberg.

Anuna De Wever werd bekend als initiatiefneemster van de scholierenactie “Spijbelen voor het klimaat” en de jongerenklimaatmarsen in 2019 en als woordvoerster van “Youth for Climate”. Daarmee volgde ze samen met Kyra Gantois en de Waalse Adelaïde Charlier het voorbeeld van de internationale bewegingen “School Strikes 4 Climate” en “Fridays for Future”, in gang gezet door de Zweedse activiste Greta Thunberg.

Een van ‘s werelds grootste herverzekeraars berekende dat natuurrampen in 2024 wereldwijd voor 310 miljard schade hebben aangericht. Daarmee komt 2024 in het lijstje van jaren waarin natuurrampen de grootste schade veroorzaakten. Op het moment dat deze jaarcijfers gepubliceerd werden, bestreden brandweerkorpsen in Los Angeles met man en macht branden die grote gebieden rondom de metropool in de as legden. De ontembaarheid van het vuur werd veroorzaakt door de combinatie van een maandenlange droogte en sterke seizoenswinden. De klimaatverandering doet economische en sociale risico’s stijgen. En de modellen die verzekeringsmaatschappijen gebruiken om die risico’s vooraf in te schatten, blijken niet opgewassen tegen de onvoorspelbaarheid van de effecten van de klimaatcrisis. Een Amerikaanse krant vatte de situatie onverbloemd samen als: “De wereld wordt onverzekerbaar.”

Hoe bouwen we aan een veerkrachtige samenleving, die ecologisch en sociaal sterk staat? Cultuurcentra, bibliotheken en middenveld organisaties verenigden zich rond die vraag. Ze vroegen een aantal kunstenaars om een brief, lied of gedicht te schrijven met een dringende oproep aan the powers that be om werk te maken van een doordacht en vooral doortastend klimaatbeleid.

Om de tiende verjaardag van het klimaat­akkoord van Parijs (° 2015) te “vieren” bedacht Groot­ouders voor het Klimaat de campagne Klimaat­samen­spraak: “klimaat” omdat de klimaat­crisis een majeure bedreiging is voor het welzijn van onze nakome­lingen; “spraak” omdat er, hoewel (bijna) iedereen het probleem erkent, veel te weinig over gesproken wordt, en “samen” omdat we dat samen willen doen, in de eerste plaats met de senioren. We reiken daartoe de hand naar andere geledingen van onze samen­leving: ouderen­verenigingen, maar ook andere sociale organisaties en het brede middenveld.

De Klimaatcoalitie reageert scherp op het federale regeerakkoord. Met het afgesproken beleid zal België zijn Europese doelstellingen niet halen, geen uitvoering geven aan de veroordeling in de Klimaatzaak, en geen koers zetten naar klimaatneutraliteit zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs. Tegelijkertijd worden de meest kwetsbaren het hardst getroffen, en zal Arizona besparen op internationale solidariteit. Dat is onrechtvaardig.

PFAS zijn overal, maar nergens zo geconcentreerd als in onze regio. Ze vervuilen lucht, water en bodem en stapelen zich permanent op in ons lichaam. Dat ze een gevaar vormen voor onze gezondheid en milieu staat vast, maar toch worden ze nog volop gebruikt in consumentenproducten en industrie. Elke dag zonder verbod, maakt de de oplossingen zwaarder en duurder. 39 mutualiteiten, milieuorganisaties en burgerverenigingen vragen daarom de overheid: grijp vandaag in, en voorkom verdere schade.

Volgens de Wereldbank kwam er bij de wereldwijde olieproductie vorig jaar bijna 150 miljard kubieke meter methaangas vrij, omgerekend zo’n 500 miljoen ton CO2-equivalent. Dat is volgens het IEA ongeveer 1,3% van de mondiale uitstoot van broeikasgasuitstoot door winning en verbranding van fossiele brandstoffen. Hiermee kan heel Afrika ten zuiden van de Sahara van energie worden voorzien. Methaan dat vrijkomt bij winning van olie, al dan niet uit schalielagen, wordt immers meestal afgefakkeld (flaring) als het niet economisch rendabel is om het op te slaan en voor energieopwekking te verbranden. Het Internationale Energieagentschap stelt dat de methaanuitstoot van de oliesector wellicht met 70% onderschat wordt. Ook bij de productie en het transport van aardgas uit gasbellen, ontsnappen er aanzienlijke hoeveelheden methaan. Steenkoolmijnen lekken eveneens grote hoeveelheden methaan, waarbij de diepste mijnen het meest methaan vrijgeven. Ook nadat ze gesloten zijn, kunnen ze verder methaan lekken.