Opvolging

De zeespiegel stijgt precies zoals voorspeld door de – toen nog relatief rudimentaire – klimaatmodellen uit de jaren 1990. Het toont dat de modellen betrouwbaar zijn, met name voor mensen in kustgebieden.

Een inferno van bosbranden teistert de Boliviaanse laagvlaktes. Dat heeft met de klimaatverandering te maken, en met kleine boeren die hun akkertjes jaarlijks traditioneel afbranden. Maar de voornaamste oorzaak is economisch van aard. Achter de vlammen schuilt een verdienmodel.

Hernieuwbare energie is vandaag een politiek heet hangijzer. Vormt die politisering een beperking om te komen tot een duurzamer energiemodel, of net niet? Student politieke en sociale wetenschappen Jonas Meuleman (KU Leuven) zocht het uit voor zijn scriptie. ‘Het hedendaagse energiebeleid resoneert niet alleen met klimaatdoelstellingen maar ook met de geopolitieke complexiteit.’

Door tienduizenden theezakjes te begraven en ze drie maanden later weer op te graven, verzamelden wetenschappers en burgers over de hele wereld gegevens over de afbraak van plantenmateriaal in de bodem. Daarmee kon een team van onderzoekers kaarten maken die nuttig zijn voor klimaatmodellen.

Landschapsarchitect en auteur Louis De Jaeger heeft begrip voor de acties van de boeren. Volgens hem heeft het huidige landbouwmodel geen toekomst en is het tijd om samen aan een nieuw verhaal te schrijven, een verhaal waarbij de landbouw de natuur beschermt én verbetert.

Je merkte het vast ook al in je eigen kleerkast: kledij gaat steeds minder lang mee. Samen met de prijs daalt ook de kwaliteit, en modetrends veranderen razendsnel. Sommige merken willen kwaliteitsvollere en duurzamere mode ontwerpen, maar hoe begin je daaraan?

De gemiddelde koolstofvoetafdruk van de grote BEL20 bedrijven bedraagt 20,84 miljoen ton CO2 per jaar Dit komt overeen met de jaarlijkse uitstoot van de armste 34% in België, d.w.z. 3,87 miljoen mensen, zo toont Oxfam aan in een nieuw rapport vandaag. Vier bedrijven overtreffen dit gemiddelde: KBC, AB INBEV, Umicore en Solvay. Toch zijn er manieren om de investeringen te financieren die nodig zijn om een ambitieuze vermindering van de CO2-uitstoot te realiseren. Tussen 2016 en 2021 betaalden de BEL20-bedrijven immers meer dan €47,5 miljard aan dividenden uit aan hun aandeelhouders, of 70% van hun winst.

MO*blogger Lieven Bauwens zag in de Amerikaanse staat Wisconsin iets wat een grote impact op hem had. Een landbouwer/ecoloog baat er een boerderij uit zonder dat daarvoor een bos tegen de vlakte moet of zonder dat het ecosysteem verstoord wordt.

Als titel boven het essay van Joël De Ceulaer in de krant van 11/02/23 staat: “Jawel, het kapitalisme kan het klimaatprobleem helpen oplossen.” De auteur zegt te willen reageren tegenover het beeld dat bestaat over de ‘ecomodernisten’, en haalt daarbij uit naar de ecologisten. Bij dat alles hanteert hij een bepaalde lezing van de moderniteit, op basis waarvan hij zegt over de ecologisten: “Zij willen niet méér moderniteit, maar minder.” Het denken van de ecologisten houdt volgens hem vooruitgang tegen. Het is zinvol op die framing verder in te gaan. Het lijkt alsof er maar één moderniteit of één rationaliteit zou zijn, en dat is niet zo. De ecologisten zitten veeleer in de traditie van de kritische dan in die van de triomferende moderniteit. Mee vanuit het besef van de ‘dialectiek van de Verlichting’ is het hun basisovertuiging dat je ook moet kijken naar de schaduwzijde van een welbepaalde invulling van moderniteit als je de positieve waarden ervan – vrijheid, rechtvaardigheid – overeind wilt houden.

De financiële wereld kan inspiratie uit oude kennissystemen putten om ethischer te handelen, schrijft auteur en econoom Atul K. Shah. Bedrijven kunnen met andere, duurzamere concepten werken en toch succesvol zijn. ‘De mens is niet de spil van het leven op aarde.’

In zijn onlangs verschenen boek We eten ons dood neemt voedselkenner Louis De Jaeger de lezer mee op zijn zoektocht naar een landbouwmodel dat de wereld kan redden. Onderstaande tekst is een fragment uit dat boek: over het gevaar van droogte en verwoestijning, en over het cruciale belang van water.

Van smartphones en computers tot auto’s en zelfs huishoudapparaten. Je kunt het zo gek niet bedenken of er steekt een microchip in. Hoewel ze ons leven eenvoudiger maken, heeft de productie van chips heel wat gevolgen voor het klimaat. Tegelijk zijn onderzoekers druk doende om nieuwe technologie te ontwikkelen die ze duurzamer kunnen maken, en misschien zelfs biologisch afbreekbaar.

Ter gelegenheid van Rerum Novarum hield Luc Van Gorp, voorzitter van de Christelijke Mutualiteit, deze toespraak. "De machthebbers hebben het nog niet door, maar het neoliberale model loopt wel degelijk op zijn einde. We beseffen het nog niet, maar we staan aan de vooravond van een nieuw tijdperk. Er is een generatie op komst die niet meer bereid zal zijn om mee te draaien in de ratrace. Steeds meer mensen hebben dat door. Zij geloven dat het anders kan."

Precies een halve eeuw geleden voorspelden onheilsprofeten dat de mensheid afstevende op een catastrofe: uitputting van grondstoffen, milieuvervuiling, bevolkingsexplosie, gat in de ozonlaag. Stop de groei, klonk het overal, of de boel ontploft. Maar waarom kregen deze doemdenkers dan ongelijk? Hoe slaagden we erin om al die rampspoed af te wenden?

Er wordt veel geschreven en gedebatteerd over het stikstofdrama in Vlaanderen, maar zelden wordt daarbij gekeken naar de historische wortels van dit probleem. Dat schrijft MO*blogger Luc Vankrunkelsven. ‘Dit landbouwmodel, met verkwisting van veel energie voor import en export, is niet langer houdbaar.’