Transition énergétique ?

De manier waarop we voedsel produceren en fossiele brandstoffen gebruiken veroorzaakt zoveel schade aan het milieu dat de impact op de wereldeconomie torenhoog is, blijkt uit een omvangrijk rapport van het VN-milieuagentschap UNEP. Het milieu en het klimaat beschermen kan die economie duizenden miljarden opleveren en miljoenen levens sparen.

De klimaattop van dit jaar leverde een tastbare stap vooruit op richting een wereldwijde transitie, maar liet belangrijke kansen liggen op het vlak van financiering en en het stoppen van fossiele brandstoffen. Tien jaar na het belangrijke klimaatakkoord van Parijs, had er een pakket moeten liggen dat het verschil maakt voor de gemeenschappen die de zwaarste klappen opvangen van de klimaatcrisis. Die belofte wordt helaas niet waargemaakt.

Géén stappenplan om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen, en geen stappenplan tegen ontbossing. Wél meer geld voor kwetsbare landen om zich beter te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Er klonk applaus toen de slotverklaring van de 30e VN-klimaatconferentie werd aangenomen, want COP30 is dan toch afgesloten met een akkoord. Maar er is ook veel ontgoocheling, want het slotakkoord is al bij al zwak. Dit staat er (niet) in.

De Amerikaanse president Donald Trump wil zo snel mogelijk uit het klimaatakkoord van Parijs stappen, en meer inzetten op fossiele brandstoffen. Ze gaan ook niet meer bijdragen aan klimaatfinanciering. Duizenden klimaatprojecten zijn gesneuveld. In het Afrikaanse Malawi hielpen ze met het herbebossen, want ontbossing is daar een gigantisch probleem. Dat project is van de ene op de andere dag gestopt.

Een baanbrekende studie in Nature linkt de toename van extreme hittegolven aan de uitstoot van ’s werelds grootste producenten van fossiele brandstoffen. Onderzoekers van de VUB spreken van ‘nieuw en direct wetenschappelijk bewijs van de verantwoordelijkheid van individuele bedrijven.’

De regering-Trump gaat Amerikaanse klimaatrapporten uit het verleden herbekijken en "updaten". Dat heeft de minister van Energie, Chris Wright, gezegd in een gesprek met de Amerikaanse zender CNN. Wright, die uit de sector van fossiele brandstoffen komt, krijgt veel kritiek uit de wetenschappelijke wereld. Klimaatwetenschapper Michael Mann vergelijkt de praktijken in The Guardian zelfs met die van Jozef Stalin,

Het idee van het ‘militair-industrieel complex’, bedacht door Eisenhower in zijn afscheidsrede in 1961, was bedoeld als een waarschuwing voor de ongecontroleerde macht van wapenfabrikanten en hun invloed op het buitenlands beleid. Vandaag de dag is dat complex gemuteerd. Het beschrijft niet langer alleen de innige relatie tussen wapenfabrikanten en politici. Het omvat nu ook een andere machtige, planeetvernietigende industrie: fossiele brandstoffen.

De staatssteun die België geeft aan fossiele brandstoffen is "economisch inefficiënt", verlengt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, helpt niet om de energiearmoede aan te pakken en brengt de Belgische klimaatdoelstellingen niet dichterbij. Dat zegt de Europese Commissie. Die raadt België aan om te snoeien in die staatssteun.

In 2024 hadden banken en andere vermogensbeheerders beleggingen ter waarde van meer dan 33 miljard dollar in de grootste oliemaatschappijen die verantwoordelijk zijn voor 18% van de jaarlijkse wereldwijde uitstoot van broeikasgassen via zogenaamde “groene” fondsen die zogenaamd een duurzame economie bepleiten, zo blijkt uit een onderzoek van Voxeurop en The Guardian. De betreffende fondsen worden op de markt gebracht door grote spelers zoals JP Morgan, DWS/Deutsche Bank en BlackRock.

De Wereldbank toont graag zijn goede klimaatintenties. In werkelijkheid maakt ze de klimaatcrisis nog erger. In Ghana financiert de Wereldbank projecten voor nog meer fossiele brandstoffen, die het land opzadelen met grote schulden voor dure energie, terwijl de bank de toegang tot betaalbare duurzame energie tegenwerkt.