António Guterres

De Europese milieuministers komen vandaag samen in Brussel om over de Europese klimaatambities te praten. Ze zullen er niet de Europese doelstelling van 90 procent minder uitstoot tegen 2040 goedkeuren, want Europa is nog te verdeeld over de kwestie. Het zal wél gaan over de doelstelling voor 2035 die de EU binnenkort aan de VN moet voorleggen voor de belangrijke VN-klimaattop. Het zal wellicht een bescheidener doel worden dan voorzien. Of hoe de EU zijn internationale voortrekkersrol voor het klimaat zelf verzwakt ziet.

De oorlog tussen de Amerikaanse president Trump en de sector van windmolenparken op zee bereikt een nieuw hoogtepunt, nu Trump een groot project voor de kust van Rhode Island laat stopzetten. Zowel energiegigant Ørsted als de staten Rhode Island en Connecticut zijn tegen de beslissing naar de rechtbank gestapt.

De mogelijkheden om veilig en op een praktische manier CO2 onder de grond op te slaan in de strijd tegen de klimaatverandering zijn bijna 10 keer kleiner dan eerder aangenomen. Dat blijkt uit een studie in Nature, die in kaart bracht welke plekken echt geschikt zouden zijn rekening houdend met de bevolkingsdichtheid. "Het is een schaars middel, waar we verstandig moeten mee omspringen", zeggen de onderzoekers. VRT NWS sprak met een van de co-auteurs van de studie, klimaatwetenschapper Joeri Rogelj.

Tijdens de mariene hittegolven van 2023 heeft de wereldoceaan zo'n 10 procent minder CO2 opgenomen - bijna een miljard ton - dan normaal gezien te verwachten was, bijna de helft van de jaarlijkse uitstoot van de hele Europese Unie. Het is geen goed nieuws in tijden van een opwarmende planeet en opwarmend zeewater, maar er is een lichtpuntje: de daling is kleiner dan gevreesd, zo blijkt uit een nieuwe internationale studie waaraan ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) meewerkte.

Regeringen en werkgevers moeten dringend maatregelen treffen om de gezondheid van werknemers te beschermen nu die steeds vaker met extreme hitte te maken krijgen. Daarvoor waarschuwen de Verenigde Naties op basis van een nieuw rapport in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Het vorige grote rapport met richtlijnen dateert van 1969 en er is dringend een update nodig nu de klimaatopwarming een steeds grotere impact heeft, zeggen ze.

De regering-Trump gaat Amerikaanse klimaatrapporten uit het verleden herbekijken en "updaten". Dat heeft de minister van Energie, Chris Wright, gezegd in een gesprek met de Amerikaanse zender CNN. Wright, die uit de sector van fossiele brandstoffen komt, krijgt veel kritiek uit de wetenschappelijke wereld. Klimaatwetenschapper Michael Mann vergelijkt de praktijken in The Guardian zelfs met die van Jozef Stalin,

Vandaag begint in Genève een 10-daagse VN-top over het aanpakken van plasticvervuiling. De top, waaraan ongeveer 180 landen deelnemen, wordt wel eens die van de laatste kans genoemd na de mislukte onderhandelingen in Zuid-Korea, vorige herfst. Ook deze top kondigt zich als moeilijk aan. Nochtans, zeggen experts, is plasticvervuiling verantwoordelijk voor ruim 1.300 miljard euro aan economische verliezen elk jaar.

In enkele weken tijd heeft zowat de helft van de inwoners van het eilandstaatje Tuvalu in de Stille Oceaan zich aangemeld om een visum te krijgen voor Australië. Ze maken gebruik van een speciaal visumprogramma dat is ingesteld omdat het eiland ernstig bedreigd wordt door de klimaatverandering, met een stijgende zeespiegel en grotere kans op extreem stormweer. Het gaat om het eerste structurele programma voor klimaatvluchtelingen in zijn soort.

In 2040 wil Europa 90 procent minder broeikasgassen uitstoten vergeleken met 1990. De Europese Commissie heeft, na maanden van overleg, vandaag het plan officieel voorgesteld. Het tussentijdse klimaatdoel moet een opstap worden naar klimaatneutraliteit in 2050. Het is een ambitieus doel, maar er zijn ook enkele flexibele regels waar critici niet zo blij mee zijn.

België heeft op de Oceaanconferentie van de Verenigde Naties officieel het internationale VN-Oceaanverdrag bekrachtigd. Minister van de Noordzee Annelies Verlinden gaat er ook pleiten om het internationale secretariaat voor het verdrag naar België te halen. Wereldleiders bespreken in Nice de hele week hoe ze de oceaan beter kunnen beschermen, wat is nodig om de diensten die ze levert te vrijwaren. Die diensten lopen van zuurstof en CO2-opslag over warmteregulatie voor de planeet tot nieuwe geneesmiddelen.

Elke euro die wordt geïnvesteerd in natuurherstel, levert op de langere termijn een veelvoud in euro's aan baten op. Dat blijkt uit een nieuwe becijfering door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de universiteit van Luik, op vraag van Natuurpunt en het Wereldnatuurfonds. Voor een concrete studie over het Kastanjebos in Herent komen ze zelfs uit op 51 euro aan baten voor elke geïnvesteerde euro, over een periode van 100 jaar. Minstens even belangrijk is de terugverdientijd, die er op 7 jaar ligt.

Er is in de Vlaamse landbouw nog veel winst te maken voor het klimaat door meer koolstof op te slaan in de bodem. 'Carbon farming' of koolstoflandbouw kan voor landbouwers extra zakgeld betekenen, terwijl de bodem van hun akkers er beter van wordt. Minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) wil er deze legislatuur verder op inzetten, met 25 miljoen euro rechtstreekse steun per jaar. Hoe werkt het systeem? En wat is het potentieel?

Het is vandaag Belgian Overshoot Day. Als de hele wereld zou leven zoals de gemiddelde Belg, dan zouden alle natuurlijke hulpmiddelen en diensten voor dit jaar nu al opgebruikt zijn, na amper 3 maanden. Er zouden met andere woorden ruim 4 planeten aarde nodig zijn om de Belgische voetafdruk op te vangen. Hoe komt dat? Waarom doen onze buurlanden het beter? En wat kunnen we daaraan doen?

In Zuid-Afrika wordt commerciële visvangst van ansjovis en sardienen in verschillende kustgebieden verboden om de bedreigde zwartvoetpinguïns (of brilpinguïns) beter te beschermen. Dierenactivisten, vertegenwoordigers van de commerciële visserij en het departement van Milieu en Visserij hebben hierover een akkoord bereik, net voor de zaak voor het Hooggerechtshof in Pretoria zou komen. De zwartvoetpinguïn is de enige pinguïnsoort die broedt in Afrika, maar is ernstig bedreigd.

In Zuid-Afrika wordt commerciële visvangst van ansjovis en sardienen in verschillende kustgebieden verboden om de bedreigde zwartvoetpinguïns (of brilpinguïns) beter te beschermen. Dierenactivisten, vertegenwoordigers van de commerciële visserij en het departement van Milieu en Visserij hebben hierover een akkoord bereik, net voor de zaak voor het Hooggerechtshof in Pretoria zou komen. De zwartvoetpinguïn is de enige pinguïnsoort die broedt in Afrika, maar is ernstig bedreigd.

Een lang applaus en veel tevreden gezichten: op de VN-top over natuurbescherming en biodiversiteit in Rome is in de verlengingen een akkoord uit de bus gekomen over de financiering van de doelstellingen voor 2030, én over de opvolging. "Een echt succes", zegt de Belgische delegatieleider Ines Verleye aan VRT NWS. Ook het wereldnatuurfonds WWF is tevreden, maar zegt dat er nog heel wat werk op de plank ligt.

Tussen 2012 en 2023 hebben de kleinere gletsjers wereldwijd elk jaar gemiddeld 273 miljard ton ijs verloren. Dat blijkt uit een groot internationaal onderzoek op gletsjergebieden buiten Groenland en Antarctica. Het smeltproces verliep daarmee een derde sneller dan een decennium eerder. "Schokkend", zeggen de onderzoekers. Ze waarschuwen dat de drinkwatervoorziening in bijvoorbeeld Zuid-Amerika en Azië in gevaar komt.

Een nationale noodtoestand voor energie, een stop op windmolenparken op zee, zo snel mogelijk uit het klimaatakkoord van Parijs stappen en "we drill baby, drill": de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump houdt woord en wil zo snel mogelijk het klimaatbeleid van voorganger Joe Biden afbouwen. Maar gaat dat zomaar lukken?

In het Franse departement Finistère, in Bretagne, moeten verschillende huizen worden afgebroken omdat ze te veel gevaar lopen bij stormweer. Het is de enige duurzame oplossing in een wereld die steeds meer de gevolgen van de klimaatverandering voelt. Of hoe klimaatadaptatie een heel concreet gezicht krijgt aan de Bretoense kust: "Het is hartverscheurend, maar we hebben geen keuze."

Vlaanderen zit absoluut niet op schema om de uitstoot van broeikasgassen af te bouwen, en dat gaat België wellicht honderden miljoenen euro's kosten. In welke mate kan de nieuwe Vlaamse regering de zaken nog rechttrekken, en hoeveel bedraagt die factuur dan precies? "Ik zal niet toelaten dat de factuur terechtkomt bij de gewone Vlaming", zegt Vlaams minister van Klimaat Melissa Depraetere (Vooruit).