Jean-Baptiste Fressoz

Een rechtvaardig grondstoffenbeleid is een voorwaarde voor duurzame vrede in Congo, weet Wies Willems die als expert natuurlijke rijkdommen werkt voor Broederlijk Delen. Ook de EU moet daarin haar verantwoordelijkheid opnemen, benadrukt hij.

De datacenters die ons AI-gebruik moeten trekken, gebruiken stroom die ergens vandaan moet komen – meer en meer uit kernenergie, volgens de bedrijven zelf – en heel veel water. Ook hebben ze grondstoffen nodig die zelden gerecycled worden. ‘Sommigen hopen dat AI zelf iets zal uitvinden dat ons hieruit haalt. Dat is mogelijk, maar er is geen bewijs voor.’

Grondstoffen zijn een erg gevoelig thema. Het gaat over bedrijfswinsten, mensenrechten, milieuschade, corruptie en levensonderhoud. Hoe mis het soms kan lopen werd bij de annulatie van een Docville-debat duidelijk.

Het is vandaag Earth Overshoot Day: vanaf vandaag tot het einde van het jaar verbruikt de wereldbevolking meer dan onze planeet op een jaar aan grondstoffen en diensten kan leveren. Voor onze huidige levensstijl zijn eigenlijk 1,7 planeten aarde nodig, en dat kan uitdraaien op een ramp, waarschuwen experts. Earth Overshoot Day valt dit jaar ook een dag vroeger dan vorig jaar.

In deze reeks vergelijken we de partijprogramma's van verschillende politieke partijen met de standpunten van sociale bewegingen. Van armoedebestrijding tot klimaatactie, ontdek hoe partijprogramma's zich verhouden tot de eisen van vakbonden, de vredesbewegingen en het brede middenveld.

Om klimaatneutraal te worden is mijnbouw onvermijdelijk. Maar één vraag wordt daarbij nauwelijks gesteld: lukt dat ook met minder grondstoffen?

De energietransitie jaagt de vraag naar grondstoffen de hoogte in. Dat schept heel wat kansen en uitdagingen. Maar grijpen we die ook? En zo ja, wie dan?

In Congo verdringen uiteenlopende spelers zich om de exploitatie van de kobalt- en kopermijnen. Maar voor een heuse industriële omwenteling ontbreken vooralsnog de voorwaarden en de visie.

Europa’s groene politiek ligt onder vuur en 2023 was het keerpunt. Waar de Europese Green Deal bij de presentatie in 2019 nog op brede steun kon rekenen, werden klimaat- en milieuvoorstellen vorig jaar steeds vaker afgezwakt.* Rechtse politici en conservatieve lobbyisten gingen vol in de aanval, bijvoorbeeld over de Natuurherstelwet, die net als eerdere natuurwetgeving mogelijk tot beperkingen van de veeteelt zou leiden (zie: stikstof).

Als we binnen de grenzen van onze planeet streven naar welzijn voor iedereen, moeten we dringend nadenken over de manier waarop we onze grondstoffen en natuurlijke bronnen waarderen. Dat schrijft Mathias Schluep, algemeen directeur van het World Resources Forum.