Justice & Paix

Van zeldzaam optimisme naar collectieve teleurstelling, zo vat MO*columnist Benjamin Van Bunderen Robberechts de klimaattop in Belém samen. ‘De teleurstelling na deze COP was harder dan de drie vorige. We zien hoe de wereld opnieuw buigt voor de fossiele industrie.’

De klimaattop van dit jaar leverde een tastbare stap vooruit op richting een wereldwijde transitie, maar liet belangrijke kansen liggen op het vlak van financiering en en het stoppen van fossiele brandstoffen. Tien jaar na het belangrijke klimaatakkoord van Parijs, had er een pakket moeten liggen dat het verschil maakt voor de gemeenschappen die de zwaarste klappen opvangen van de klimaatcrisis. Die belofte wordt helaas niet waargemaakt.

Het Amazonewoud is vandaag niet alleen een ecosysteem onder druk, maar ook een geopolitieke breuklijn waar klimaat, economie en macht botsen. De klimaattop COP30 toonde aan dat geen enkel klimaatakkoord geloofwaardig is zolang inheemse volkeren geen stem hebben in de zaal. Nato Tupinambá, een spirituele leider uit het gebied, belichaamt die spanning. Zijn aanwezigheid in Belém maakte zichtbaar waar de werkelijke strijd om het woud wordt uitgevochten.

De vooruitgang die door directe diplomatie op een VN-klimaattop kan worden gemaakt, weegt vele keren zwaarder door dan de uitstoot die de verplaatsingen naar zo'n COP veroorzaken. Dat blijkt uit een analyse van wat er na het klimaatakkoord van Parijs is verschoven op klimaatvlak. "Er is ruimte om het aantal deelnemers te verkleinen, maar het blijft belangrijk om er fysiek aanwezig te zijn, dit gaat om diplomatie."

The Economist trekt een opvallende conclusie: terwijl de VS talmen en Europa twijfelt, dendert China met zonneparken, batterijen en elektrische wagens de groene toekomst in. Als de klimaattop in Belém iets bewijst, dan dit: zonder Chinese hardware haalt de wereld haar klimaatdoelen niet.

Terwijl hij op COP30 van het ene panelgesprek naar het andere snelt, beseft klimaatactivist en MO*columnist van de maand Benjamin Van Bunderen Robberechts: echte verandering begint niet hier. Wie de klimaatcrisis wil aanpakken, moet luisteren naar de mensen die nooit de kans kregen om te wachten en noodgedwongen de handen uit de mouwen staken.

De vraag naar aircotoestellen gaat tegen 2050 verdrievoudigen als de huidige trends zich doorzetten. Dat blijkt uit de studie 'Global Cooling Watch 2025', die op de klimaattop in Brazilië is voorgesteld. De stijging kan tot miljarden tonnen extra broeikasgassen leiden, waarschuwt de VN, tenzij we het slim aanpakken.

Het afbouwen van de uitstoot, geld aan arme landen en tropische bossen. Daarover gaan zowat 200 landen het hebben op de jaarlijkse VN-klimaatconferentie in Belém, Brazilië. Makkelijk worden de onderhandelingen niet. Wordt dit de "COP van de actie", zoals gastheer Brazilië hoopt?

Op de VN-klimaatconferentie probeert de Braziliaanse president Luiz Inácio "Lula" da Silva zichzelf te presenteren als een nieuwe klimaatleider. Maar in zijn thuisland zoekt hij een wankel evenwicht tussen ecologie en economie. Onder Lula wordt er veel minder Amazonewoud ontbost, maar wil Brazilië wel veel meer olie oppompen. Zelf ziet de president daar geen probleem in.

Als zorgverleners afwezig zijn, dan stuikt het zorgsysteem in elkaar. Dat begrijpt iedereen. We moeten onszelf dan ook niets wijsmaken. Als politici afwezig zijn op de klimaattop en klimaatactie, stuikt ons ecosysteem ook in elkaar. Je kan geen zorg dragen voor de aarde, als je niet komt opdagen.

De EU is het eens geworden over klimaatdoelen in aanloop naar de klimaattop in Brazilië (COP30). Milieu- en klimaatorganisaties zijn blij dat er een deal is, maar vinden die inhoudelijk ‘lauw’.

Dankzij het klimaatakkoord van Parijs stevent onze planeet niet meer af op 4 graden opwarming, maar op 2,6 graden extra. Concreet kunnen we daarmee gemiddeld 57 extreem warme dagen per jaar vermijden. Dat hebben klimaatspecialisten van World Weather Attribution en Climate Central berekend. "Dankzij Parijs en de jaren daarna hebben we een worstcasescenario kunnen vermijden", zegt VUB-professor Wim Thiery. "Klimaattoppen hebben wel degelijk hun nut."

Bosbehoud wordt een van de hoofdthema’s van de 30ste klimaattop van de Verenigde Naties in Brazilië, die op 10 november start. De grote regenwouden zijn de longen van de wereld. Het zijn de grootste mondiale koelsystemen en waterpompen, om nog maar te zwijgen over hun belang voor de biodiversiteit. Hoe beschermen we deze mondiale ecosystemen en zorgen we tegelijk voor meer welvaart voor de lokale bevolkingen?

Oliewinning in de monding van de Amazone hangt als een donkere wolk over de komende klimaattop, die over precies een maand plaatsvindt. MO* trok alvast naar de Braziliaanse gaststad, Belém, geklemd tussen een zee van groen en een zee van blauw.

De Europese milieuministers komen vandaag samen in Brussel om over de Europese klimaatambities te praten. Ze zullen er niet de Europese doelstelling van 90 procent minder uitstoot tegen 2040 goedkeuren, want Europa is nog te verdeeld over de kwestie. Het zal wél gaan over de doelstelling voor 2035 die de EU binnenkort aan de VN moet voorleggen voor de belangrijke VN-klimaattop. Het zal wellicht een bescheidener doel worden dan voorzien. Of hoe de EU zijn internationale voortrekkersrol voor het klimaat zelf verzwakt ziet.

In november zal de COP30 plaatsvinden in Belém, Brazilië. Braziliaanse minister van Milieu- en Klimaatverandering Marina Silva wil dat er resultaten geboekt worden op de volgende COP. Het mag volgens haar niet uitdraaien op een feestelijk spektakel.

Een stuk van 13 kilometer beschermd Amazone-regenwoud is gekapt om plaats te maken voor een nieuwe snelweg met 4 rijvakken. De reden? De klimaattop COP30 die in november plaatsvindt in de Braziliaanse stad Belém. Of hoe de klimaattop haar eigen ecologische voetafdruk achterlaat.

Op de klimaattop in Bakoe eerder deze maand botsten Noord en Zuid frontaal. Het resultaat was een teleurstellend akkoord. Het stof was in de Azerbeidzjaanse hoofdstad nog niet neergedaald toen MO* sprak met de vooraanstaande klimaatwetenschapster Joyeeta Gupta. Is effectief klimaatbeleid nog wel mogelijk? En hoe ziet een rechtvaardige transitie er anno 2025 uit?

Een week voor het einde van de klimaattop in Bakoe publiceerde de Nationale Bank van België (NBB) een rapport over de impact van de klimaatverandering op de stijgende voedselprijzen. Een aantal experts van ngo’s vinden dat de bank in haar analyse blind blijft voor een aantal structurele economische oorzaken van deze voedselinflatie, namelijk speculatie, graaiflatie en monopolievorming. Ze pleiten dan ook voor een alomvattend beleid dat de diepere oorzaken van voedselinflatie aanpakt.

Na twee weken van onderhandelingen op de klimaattop in Bakoe zijn de landen tot een akkoord gekomen. Het resultaat is een financieel plan dat niet meer voorstelt dan een druppel op een gloeiende (wereld)plaat.