Opvolging

Nooit steeg de concentratie van het broeikasgas CO2 in onze atmosfeer zo hard door als in 2024. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Wereldmeteorologische Organisatie (WMO). "De laatste keer dat we met zulke hoge concentraties aan broeikasgassen zaten, was 3 tot 5 miljoen jaar geleden, nog vóór de moderne mensheid. Het was toen 2 tot 3 graden Celsius warmer dan nu, met een zeespiegel die tot 20 meter hoger was." Dat het nu nog niet zover is, komt door de traagheid waarmee de planeet reageert op de veranderingen.

De zeespiegel stijgt precies zoals voorspeld door de – toen nog relatief rudimentaire – klimaatmodellen uit de jaren 1990. Het toont dat de modellen betrouwbaar zijn, met name voor mensen in kustgebieden.

De Belgische industrie kan minstens 90 procent van zijn CO2-uitstoot terugdringen tegen 2050. Dat kan bovendien met technologieën die nu al bestaan, of ten laatste tegen 2040 uitgerold kunnen worden, zoals industriële warmtepompen en CO2-opslag. Maar dan moet elektriciteit wel goedkoper worden voor grootverbruikers, en moet er dringend meer werk gemaakt worden van groenestroomcapaciteit. De volgende 5 jaar worden cruciaal.

Voortaan moeten producenten van textiel, zoals kledij en schoenen, ook zorgen voor een goede inzameling en recyclage ervan. Dat heeft het Europees Parlement beslist. Bedoeling is om de gigantische textielafvalberg te verkleinen: Nu komt er namelijk in de Europese Unie jaarlijks 12,6 miljoen ton textielafval bij, waarvan 5,2 miljoen ton kleren en schoenen.

Regeringen en werkgevers moeten dringend maatregelen treffen om de gezondheid van werknemers te beschermen nu die steeds vaker met extreme hitte te maken krijgen. Daarvoor waarschuwen de Verenigde Naties op basis van een nieuw rapport in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Het vorige grote rapport met richtlijnen dateert van 1969 en er is dringend een update nodig nu de klimaatopwarming een steeds grotere impact heeft, zeggen ze.

Hittegolven, droogtes en bosbranden zullen niet alleen vaker voorkomen, maar ook steeds meer op hetzelfde moment. Dit blijkt uit een nieuwe studie waar de Vrije Universiteit Brussel heeft aan meegewerkt.

De wereld dreigt veel meer gletsjers te verliezen door de klimaatopwarming dan tot nu toe werd aangenomen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat de gevolgen van die opwarming op een langere termijn bekijkt. Dat zal onder andere gevolgen hebben voor de drinkwatervoorziening en de stijging van de zeespiegel. Maar met gericht klimaatbeleid kan het verlies nog ingeperkt worden, benadrukken de wetenschappers.

Bedrijven die kleine plastic korrels produceren of vervoeren, zullen extra maatregelen moeten aannemen om hun (onbedoelde) vervuiling zoveel mogelijk te verminderen. Dat heeft het Europees Parlement samen met de lidstaten beslist. De nieuwe maatregelen houden rekening met zowel het belang van de industrie als dat van het milieu.

Kuststeden voelen de klimaatverandering en de stijging van de zeespiegel vaak als eerste en zoeken daarom naar oplossingen om zich hierop voor te bereiden. Duinen zijn een natuurlijke barrière die het werk verrassend goed doet.

"We moeten ons als humanisten verzetten tegen deze onmiskenbare afglijding naar de jaren dertig", zo schrijft moraalfilosoof, auteur van Dagboek 1933 en KZ-syndroom en winnaar van de Prijs Vrijzinnig Humanisme 2025.

Wetenschappers waarschuwen voor de grote risico’s van het creëren van spiegelbacteriën. Dat zijn hypothetische organismen die volledig zijn opgebouwd uit spiegelbeeldige biologische moleculen. In plaats van de normale moleculen die in alle bekende levensvormen voorkomen, zouden deze organismen bijvoorbeeld “rechtsdraaiende” eiwitten en “linksdraaiend” DNA bevatten.

Spiegelmicroben zijn kunstmatig vervaardigde bacteriën die spiegelbeelden zijn van natuurlijke microben. In de synthetische biologie wordt daar momenteel volop onderzoek naar gedaan, maar dat is allesbehalve zonder risico.

Binnenkort zal er op meer plekken in Europa gejaagd mogen worden op de wolf. Vandaag is immers een voorstel van de Europese Unie goedgekeurd om de beschermingsstatus van de wolf af te zwakken van "strikt beschermd" naar "beschermd". Er moeten nog enkele stappen gezet worden, maar wellicht zullen lidstaten in de toekomst gemakkelijker de jacht kunnen openen op gezonde wolvenpopulaties. Wolven-experten en WWF reageren bezorgd: "Dit is een politieke beslissing, geen wetenschappelijke."

Nu Donald Trump de volgende president van de Verenigde Staten wordt, verkleint de kans dat de VN-klimaatconferentie deze maand een ambitieus resultaat oplevert. Maar ook de kans dat de klimaatopwarming beperkt blijft tot 2 graden, wordt er weer wat kleiner door. President Trump zal wellicht opnieuw uit het klimaatakkoord van Parijs stappen, wil volop inzetten op fossiele brandstoffen en zal Amerikaans klimaatbeleid proberen uit te kleden.

De Europese landbouw staat op een kantelpunt. Terwijl klimaatverandering, strikte milieuregels en economische druk het leven van boeren bemoeilijken, dreigt een veel ernstiger crisis: voedseltekorten. “Honger is dichterbij dan we denken,” waarschuwt boer Tijs Boelens.