La veille

Op de klimaattop in Bakoe eerder deze maand botsten Noord en Zuid frontaal. Het resultaat was een teleurstellend akkoord. Het stof was in de Azerbeidzjaanse hoofdstad nog niet neergedaald toen MO* sprak met de vooraanstaande klimaatwetenschapster Joyeeta Gupta. Is effectief klimaatbeleid nog wel mogelijk? En hoe ziet een rechtvaardige transitie er anno 2025 uit?

Klimaatactiviste Mikaela Loach hoopt dat de herverkiezing van Donald Trump mensen wakker schudt en in beweging zet. Het enthousiasme waarmee Trump zijn kiezers kan overtuigen, wil ze graag ook zien in de klimaatbeweging. Geen enthousiasme voor fake news weliswaar, maar om mensen ervan te overtuigen dat een betere wereld mogelijk is.

In de internationale klimaatgesprekken voeren mannen meestal het hoge woord, terwijl de gezondheidseffecten van de klimaatcrisis vooral vrouwen en meisjes treffen. Dat stellen onderzoekers bij aanvang van de VN-klimaattop (COP29) in Azerbeidzjan.

Nu Donald Trump de volgende president van de Verenigde Staten wordt, verkleint de kans dat de VN-klimaatconferentie deze maand een ambitieus resultaat oplevert. Maar ook de kans dat de klimaatopwarming beperkt blijft tot 2 graden, wordt er weer wat kleiner door. President Trump zal wellicht opnieuw uit het klimaatakkoord van Parijs stappen, wil volop inzetten op fossiele brandstoffen en zal Amerikaans klimaatbeleid proberen uit te kleden.

Amerikaanse scheikundigen hebben een nieuw type van absorberend materiaal gemaakt dat veelbelovend klinkt om koolstofdioxide uit de lucht te filteren en zo de CO2-concentratie in de atmosfeer te doen dalen.

Ontwrichtend klimaatprotest kan wel degelijk de steun voor de meer gematigde klimaatbeweging vergroten. Dat stellen onderzoekers vast na het monitoren van een dagenlange snelwegblokkade van Just Stop Oil in Londen.

De FOD Volksgezondheid publiceerde het rapport 'The landscape of carbon and energy pricing and taxation in Belgium', dat een overzicht biedt van de bestaande prijsinstrumenten, waaronder fiscale, omdat de prijs van energieproducten een belangrijke motor is voor het veranderen van consumptiepatronen…

Op 9 oktober organiseerde de KlimaatCoalitie een flashmob in Brussel. Op initiatief van 11.11.11/CNCD, Greenpeace en Amnesty International kwam een groep activisten van verschillende Vlaamse, Waalse en Brusselse organisaties (waaronder Grootouders voor het Klimaat en Grand-parents pour le Climat) ‘s ochtends samen op het Sint-Katelijneplein. Gewapend met aftrekkers, emmers en dweilen stapten ze het water in, om het klimaatbeleid van de Belgische overheid aan te klagen: massale investeringen in fossiele brandstoffen en karige investeringen in duurzame energie en de klimaattransitie, betekent dweilen met de kraan open! De klimaatactivisten eisen dat de geldkraan voor fossiele brandstof wordt toegedraaid, en dat in plaats daarvan de duurzame transitie wordt gefinancierd.

Afrika wordt bijzonder hard getroffen door de impact van de klimaatverandering, en met name de groeiende oudere bevolking dreigt daar het slachtoffer van te worden. Klimaatgerontoloog Gary Haq wil meer aandacht voor de oudere Afrikaan in het klimaatbeleid.

Volgens critici drukt de nieuwe Vlaamse regering de pauzeknop in van het klimaatbeleid, volgens de regering zelf ligt de lat hoog. "Vlaanderen zou de problemen onder ogen moeten zien en oplossingen bieden voor klimaatbeleid", zegt de Bond Beter Leefmilieu. "Wij zijn wel ambitieus", klinkt het bij de regering. Het doel halen voor het afbouwen van broeikasgassen lijkt alvast heel moeilijk. Een balans.

Bos, grasland, andere natuur of gewone tuinen: allemaal slaan ze ongeveer evenveel koolstof op in de bodem. Enkel akkers slaan per hectare minder koolstof op. Dat blijkt uit een groot bodemonderzoek in Vlaanderen. Voor het eerst is zo'n onderzoek op zo'n grote schaal gevoerd, tot een diepte van 1 meter. "Fantastisch dat dit gebeurt, dit is cruciaal", benadrukt bioloog Ivan Janssens van UAntwerpen het belang ervan voor ons klimaatbeleid.

In dit verkiezingsjaar zet Grootouders voor het klimaat alle zeilen bij. Hier proberen we het overzicht te houden.

Een nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen is in de maak. Wat nu al vaststaat, is dat de Eurocommissaris belast met Klimaat en Energie durf en veelzijdigheid zal moeten tonen. Enkele experts wikken en wegen voor MO* de drempels, maar ook de kansen van het Europese klimaatbeleid.

Het Europese klimaatbeleid ligt onder juridisch vuur van milieuactivisten. Zo heeft de EU in twee dagen tijd twee klimaatzaken aan het been: één vanwege haar klimaatdoelen tegen 2030 en één voor het labelen van vliegtuigen en schepen als ‘groene investering’.

Westerse landen die de woningen en het verkeer willen verduurzamen, doen dat het best door gunstregelingen voor fossiele brandstoffen te verschuiven naar elektriciteit, warmtepompen en elektrische wagens. Zo kunnen ze de grootste klimaatwinst maken. Dat blijkt uit nieuw, grootschalig onderzoek.

In Duitsland werden ongeveer een half miljoen bomen geveld voor de bouw van de nieuwe gigafabriek van de Amerikaanse autofabrikant Tesla. Dat blijkt uit de analyse van satellietbeelden. Tussen maart 2020 en mei 2023 werd er ongeveer 329 hectare aan bos gerooid, een oppervlakte van ruim 650 voetbalvelden.

Meer dan 250 wetenschappers, bekende Belgen en burgerbewegingen roepen in een open brief van 11.11.11, Bond Beter Leefmilieu en Canopea de Vlaamse en Federale onderhandelaars op om ambitieus klimaat- en natuurbeleid centraal op te nemen in de regeringsnota. Want de klimaatopwarming is in een stroomversnelling geraakt, met alle rampzalige gevolgen vandien.

Vandaag beslissen de Democraten finaal of Kamala Harris hun kandidaat wordt voor de presidentsverkiezingen in november.

Europa zag in 2023 bijna elke maand boven gemiddelde temperaturen, met daarbij een recordhitte in september. De noodzaak voor een standvastig klimaatbeleid lijkt echter steeds minder aandacht te krijgen. Zal Europa onder de grens van 1.5C kunnen blijven, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs of geven we toe aan klimaatpragmatisme?

De Vlaamse regering werd vandaag opnieuw veroordeeld voor haar falend mestbeleid, op straffe van een dwangsom van 1000 euro per dag. De waterkwaliteit in Vlaanderen is en blijft barslecht. Deze uitspraak volgt op een eerdere veroordeling in de Nitraatzaak, die de regering zonder gevolg liet. Het nieuwe Vlaamse regeerakkoord moet sluitende maatregelen — zoals de afbouw van de veestapel — bevatten om de belabberde waterkwaliteit te herstellen. Een effectief en ambitieus mestbeleid is nu absoluut onvermijdelijk.