La veille

Wat hadden de wereldleiders weer beloofd in 2015 in de Franse hoofdstad? Ze zouden de opwarming van de aarde veroorzaakt door onze uitstoot van broeikasgassen beperken. Tot twee graden en liefst tot anderhalve graad. Daarvoor moesten ze doortastende én rechtvaardige maatregelen nemen. Ze hebben dat niet gedaan. Dat zien we op onze tv-schermen. De bosbranden, overstromingen en hittegolven worden talrijker en heviger. Met veel menselijke slachtoffers en schade voor alle leven op de planeet.

De federale overheid slaagt er niet in haar gebouwen snel genoeg te renoveren en haalt zo de eigen klimaatdoelstellingen niet. Daarvoor waarschuwt de dienst Klimaatverandering van de FOD Volksgezondheid. Vooral de Regie der Gebouwen schiet tekort, maar ook Defensie zit niet op schema. Wat is er aan de hand?

De temperatuur van het zeewater is nu zo warm dat koralen op grote schaal afsterven. Daarmee heeft de wereld een eerste ‘omslagpunt bereikt’, waarschuwen 160 klimaatwetenschappers in een gezamenlijk rapport.

Oliewinning in de monding van de Amazone hangt als een donkere wolk over de komende klimaattop, die over precies een maand plaatsvindt. MO* trok alvast naar de Braziliaanse gaststad, Belém, geklemd tussen een zee van groen en een zee van blauw.

De zeespiegel stijgt precies zoals voorspeld door de – toen nog relatief rudimentaire – klimaatmodellen uit de jaren 1990. Het toont dat de modellen betrouwbaar zijn, met name voor mensen in kustgebieden.

Hoe gebruiken we het beschikbare land in onze eigen regio, en welke impact heeft dat elders? Die vraag is van cruciaal belang voor onze voedselvoorziening, armoedebestrijding, natuurbehoud en de strijd tegen klimaatverandering. Maar helaas bestaan er veel misverstanden over landgebruik.

Opnieuw dient België een nationaal energie- en klimaatplan in waarvan het weet dat het niet voldoet aan wat Europa vraagt. In 2030 zal ons land 42,7 procent minder CO2 uitstoten dan in 2005. Nochtans liet de Europese Commissie ons land anderhalf jaar geleden al weten dat dat niet volstaat. Toch vermijdt België wellicht boetes door enkele boekhoudkundige meevallers, met dank aan de corona- en energiecrisis.

Gisteren liepen 30.000 mensen in de klimaatmars door Brussel met op kop een grote delegatie van de Grootouders voor het Klimaat en haar ambassadeurs. De klimaatcrisis blijft een pertinente en acute crisis en de mars liet weer eens zien dat de burger zich daarvan bewust is.

In Brussel stappen 20.000 mensen mee in de Klimaatmars. Dat zegt de politie. De organiserende Klimaatcoalitie spreekt van 30.000 deelnemers. De betogers hebben een duidelijke eis: overheidsgeld moet een rechtvaardig en ambitieus klimaatbeleid mogelijk maken. "Politici moeten meer denken aan de jeugd."

Door de klimaatverandering zijn de Zwitserse gletsjers de voorbije 10 jaar een kwart van hun volume verloren. Bovendien versnelt het smelten. Dit jaar alleen al zijn ze met 3 procent gekrompen, door een gebrek aan sneeuw de voorbije winter en hittegolven in juni en augustus. Tegen het einde van deze eeuw dreigen zo goed als alle Zwitserse gletsjers helemaal verdwenen te zijn.

Tienduizenden mensen komen 5 oktober de straat op voor een nieuwe klimaatmars. Hun boodschap is duidelijk: we hebben geen tijd meer voor halve maatregelen, de energietransitie moet nú écht gebeuren. Daarin kan waterstof een sleutelrol spelen, als we eindelijk durven breken met de logica van de markt.

Te lange en herhaalde beroepsprocedures belemmeren de uitrol van meer windenergie in België. Dat zegt het Europees Milieuagentschap in een nieuw rapport, waarin ook ons land wordt doorgelicht. Nochtans hebben we die extra windenergie nodig als we de Europese klimaatdoelen willen halen. En ons voedselsysteem, met intensieve en hoogtechnologische landbouw, botst dan weer op zijn grenzen, zowel voor het milieu als voor de boer.

De Belgische klimaatkosten kunnen tegen 2050 oplopen tot 4 à 8,5 miljard euro per jaar. Tenminste, als er geen verdere maatregelen uitgerold worden om de impact van regen, stormen en overstromingen te verzachten. Daarvoor waarschuwt het Federaal Planbureau vandaag. Dat zou niet alleen een stevige impact hebben op de economie, maar ook op de Belgische schuldgraad.

De regenval en de verdeling van de regen is in 2024 onregelmatiger en extremer geworden. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de WMO, de VN-klimaatdienst. 60 procent van alle rivieren wereldwijd had daardoor ofwel een te hoog, ofwel een te laag waterpeil. De ene regio kreeg te maken met droogte, de andere met zware overstromingen door een verstoorde waterkringloop, een gevolg van de klimaatverstoring.

De Europese milieuministers komen vandaag samen in Brussel om over de Europese klimaatambities te praten. Ze zullen er niet de Europese doelstelling van 90 procent minder uitstoot tegen 2040 goedkeuren, want Europa is nog te verdeeld over de kwestie. Het zal wél gaan over de doelstelling voor 2035 die de EU binnenkort aan de VN moet voorleggen voor de belangrijke VN-klimaattop. Het zal wellicht een bescheidener doel worden dan voorzien. Of hoe de EU zijn internationale voortrekkersrol voor het klimaat zelf verzwakt ziet.