Juin2024

Terwijl milieurampen steeds frequenter en dodelijker worden, blijft de Vlaamse regering falen in het uittekenen van een serieus klimaatbeleid. Donderdag 10 juli trekken Grootouders voor het Klimaat, Bond Beter Leefmilieu en de Klimaatcoalitie naar het Martelaarsplein met een duidelijke boodschap: dit klimaatplan is een kaakslag voor jong én oud.

Terug van weggeweest? Het publieke debat over klimaat, smelten van de hitte, experten op praatprogramma’s. Klimaatangst bij veel jonge mensen ebt echter niet periodiek weg, maar kruipt net in de kleren en sluimert al jaren. Maar we moeten beseffen dat net die angst een breekbare luxe is in een wereld vol onzekerheid.

Meer dan een jaar na de deadline, presenteert de Vlaamse regering vandaag haar finale energie- en klimaatplan. Bond Beter Leefmilieu reageert teleurgesteld. Enkele goede maatregelen, zoals de langverwachte taxshift van elektriciteit naar aardgas en bijkomend sociaal renovatiebeleid, nemen niet weg dat dit plan zwaar onder de lat duikt.

De Vlaamse overheid kent 2 miljoen euro strategische 'ecologie'steun toe aan het omstreden plastiekproject van Ineos. Milieuorganisaties reageren woedend: publieke middelen worden ingezet voor een fossiel project dat haaks staat op klimaatdoelstellingen.

Vergeet de beloftes van politici: de kosten van levensonderhoud zullen blijven stijgen, en de schuldige is dichterbij dan je denkt. Dit artikel onthult hoe de klimaatcrisis – van smeltende gletsjers tot extreme weersomstandigheden – nu al direct je portemonnee raakt en waarom de prijzen zullen blijven pieken.

Terwijl Europa zucht onder recordhittegolven, lijkt de politiek de kop in het zand te steken en blijven concrete klimaatplannen uit. Hoe is het mogelijk dat, terwijl de aarde steeds sneller opwarmt, er minder actie wordt ondernomen dan ooit tevoren?

Het idee van het ‘militair-industrieel complex’, bedacht door Eisenhower in zijn afscheidsrede in 1961, was bedoeld als een waarschuwing voor de ongecontroleerde macht van wapenfabrikanten en hun invloed op het buitenlands beleid. Vandaag de dag is dat complex gemuteerd. Het beschrijft niet langer alleen de innige relatie tussen wapenfabrikanten en politici. Het omvat nu ook een andere machtige, planeetvernietigende industrie: fossiele brandstoffen.

Terwijl het mondiale Zuiden opstaat en samenwerking zoekt, kiest het Westen via de NAVO voor herbewapening en militaire druk. Deze koers bedreigt niet alleen de wereldvrede, maar ondermijnt ook elke kans op een rechtvaardige wereldorde.

Terwijl we nog eens een hittegolf beleven in de Lage Landen, leert het Wereld Meteorologisch Instituut ons dat die, samen met veel te lange droogtes en anderzijds veel te veel water op korte tijd, tot het nieuwe normaal behoren.

Volgens sommige denkers zou onbehagen het centrale gevoel van onze tijd zijn. Paul Verhaeghe las het boek 'Eigen planeet eerst' van Roxane van Iperen. Hij denkt dat onmacht veel hoger op de ranglijst staat. Onmacht om te begrijpen wat er aan de hand is en – vooral – waarom er niks aan gedaan wordt. Tekort aan kindercrèches, aan woonzorgcentra, aan leerkrachten, aan magistraten, aan betaalbare huisvesting.

Wie de grote media volgt krijgt al snel de indruk dat er geen alternatief is voor de toenemende militarisering van Europa. In dit dossier gaan we samen met experten en de vredesbeweging op zoek naar wat er aan de basis ligt van de toenemende oorlogskoorts en wat we eraan kunnen doen.

“Scholen dagenlang gesloten wegens hittegolf”? In de grote treinstations van het land kon je gisteren de voorpagina’s van de kranten van morgen lezen.

Op onze planeet wordt genoeg voedsel geproduceerd om 11 miljard mensen te voeden. Toch lijden honderden miljoenen honger. Hoe valt dat te rijmen?

Als we willen dat iedereen zich kan aanpassen aan klimaatverandering, zijn technische ‘ingenieursoplossingen’ alleen niet voldoende. Daarvoor is ook een sterke sociale infrastructuur nodig. Juist nu de overheid het maatschappelijke middenveld onder druk zet, verschijnt er een studie van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) die hier dieper op ingaat.

Migratie is niet het probleem, het is de oplossing. Dat is de stelling van milieujournaliste Gaia Vinci in haar boek ‘De eeuw van de nomade – Hoe we de klimaatramp kunnen overleven’. Rik Pinxten las het: “Als recensent voel ik me ongelukkig omdat ik slechts heel summier kan aangeven dat dit een heel belangrijk, want een zeer nuttig, boek is”.

De opwarming van de aarde doet meer dan ijskappen smelten. Wetenschappers waarschuwen: we staan aan de vooravond van een wereldwijde opmars van dodelijke schimmelinfecties.

Nepal organiseert een symbolische begrafenisceremonie voor de snel smeltende Yala-gletsjer. Er nemen monniken, wetenschappers, functionarissen en leden van de gemeenschap aan deel. Wetenschappers luiden de alarmklok over de escalerende temperatuurstijging van de voorbije 22 maanden.

Terwijl Gaza onder vuur ligt en het dodental stijgt, blijft het Westen grotendeels zwijgen. Acteurs, diplomaten en religieuze leiders roepen op tot actie, maar worden vaak genegeerd.

De Wereldbank toont graag zijn goede klimaatintenties. In werkelijkheid maakt ze de klimaatcrisis nog erger. In Ghana financiert de Wereldbank projecten voor nog meer fossiele brandstoffen, die het land opzadelen met grote schulden voor dure energie, terwijl de bank de toegang tot betaalbare duurzame energie tegenwerkt.

1 op de 2 geteste inwoners in Zwijndrecht, waar de 3M-fabriek staat, heeft een te hoog PFAS-gehalte in het lichaam. Dat blijkt uit het bloedonderzoek georganiseerd door de Vlaamse regering. Burgercollectief DARKWATER3M vindt dit al alarmerend. Bovendien zijn hier volgens hen nog oude normen gehanteerd en wekt de regering zo de indruk dat het de verontreiniging en de effecten op de volksgezondheid wil minimaliseren.

Waarom ecologisten op 1 mei meestappen – voor mensen, klimaat en democratie.

De mensenrechtenbeweging staat op een kantelpunt. Volgens Amnesty International duwt het beleid van president Trump de wereld sneller richting autoritair misbruik, oorlog en klimaatchaos.

De Chinese president Xi Jinping heeft wereldleiders laten weten dat zijn land vol voor het Klimaatakkoord van Parijs blijft gaan. Er komt dit jaar nog een nieuw en ambitieuzer klimaatplan voor de hele Chinese economie - een groot contrast met het afbraakbeleid onder de Amerikaanse president Donald Trump.

De Chinese president Xi Jinping heeft wereldleiders laten weten dat zijn land vol voor het Klimaatakkoord van Parijs blijft gaan. Er komt dit jaar nog een nieuw en ambitieuzer klimaatplan voor de hele Chinese economie - een groot contrast met het afbraakbeleid onder de Amerikaanse president Donald Trump.

Historicus Jacques Pauwels benadrukt het cruciale belang van geschiedenis om het waarom van hedendaagse conflicten te kennen. Media en politici verkopen een simplistisch zwart-wit-verhaal van goeden tegen slechten, zonder oorzaken uit te leggen. Oekraïne, Gaza of de toenemende sociale ongelijkheid: voor wie de échte geschiedenis niet kent is oorlog iets dat zomaar, plots gebeurt, zonder dat je daar iets aan kan doen. Niets is minder waar.

Het internationaal afgesproken klimaatdoel van maximaal 2° C opwarming is "dood". Dat zegt de gerenommeerde klimaatwetenschapper James Hansen. Volgens hem is de snelheid waarmee de Aarde opwarmt zwaar onderschat en dreigen we versneld af te stevenen op extreme weerfenomenen en klimaatrampen.

Terwijl grote banken onder politieke druk hun klimaatambities afzwakken, kiest duurzame pionier Triodos Bank resoluut voor de planeet en stapt uit de Net-Zero Banking Alliance. Winstbejag prevaleert kennelijk boven de noodzakelijke urgentie in de strijd tegen de klimaatcrisis.

Grondstoffen zijn een erg gevoelig thema. Het gaat over bedrijfswinsten, mensenrechten, milieuschade, corruptie en levensonderhoud. Hoe mis het soms kan lopen werd bij de annulatie van een Docville-debat duidelijk.

Onderzoek en rechtspraak bewijzen dat het systeem van CO2-compensatie (ETS) faalt. Twee door de industrie gesteunde rapporten beweren dat die ruilhandel de bedrijven helpt om koolstofvrij te worden. SOMO en Data Desk vonden acht systemische fouten in deze rapporten: “Dit is niet alleen slecht onderzoek, het is gevaarlijke afleiding”.

Greenpeace is veroordeeld tot het betalen van 667 miljoen dollar aan het bedrijf achter de Dakota Access Pipeline. Dit vonnis vormt een gevaarlijk precedent dat het recht op protest en vrije meningsuiting bedreigt.

Wie wint bij de lithiumwinning in Chili of de ontbossing voor biobrandstoffen in Indonesië? Volgens Shivant Jhagrou in 'Voorbij Duurzaamheid' is de vraag niet alleen hoe we verduurzamen, maar wie bepaalt wat duurzaam is. Hij roept op om ‘duurzame’ initiatieven in vraag te stellen.

AI wordt vaak aangeprezen als een heilige graal die het leven makkelijker maakt. Hoera! Je moet geen teksten meer schrijven. Je moet geen video’s meer maken. Je moet geen foto’s meer trekken. Is dit nog normaal?

Terwijl Europa zich steeds dieper in een oorlogshysterie stort, stelt professor Tom Sauer fundamentele vragen bij de NAVO en de militaire strategie van Europa. Hij hekelt de eenzijdige analyses en de toenemende militarisering van het continent.

In november zal de COP30 plaatsvinden in Belém, Brazilië. Braziliaanse minister van Milieu- en Klimaatverandering Marina Silva wil dat er resultaten geboekt worden op de volgende COP. Het mag volgens haar niet uitdraaien op een feestelijk spektakel.

Andrew Barto en Richard Sutton, hebben de prestigieuze Turing Award ontvangen voor hun baanbrekende werk in reinforcement learning dat de basis vormt voor veel AI-systemen. Maar ze gebruiken dit moment om de noodklok te luiden over de gevaren van de huidige AI-industrie, omdat voor veel AI-bedrijven winst belangrijker is dan veiligheid.

Afgelopen weekend trokken meer dan 500 klimaatactivisten van Code Rood naar de Gentse haven, recht naar de terreinen van Cargill, ‘s werelds grootste graanhandelaar. Niet zomaar een protest, maar een belangrijke boodschap: de agro-industrie vernietigt niet alleen de planeet, maar ook de mensen die haar voeden.

Het gevaar van Artificiële Intelligentie is niet dat robots steeds meer op mensen zouden gaan lijken. Het gevaar is dat mensen steeds meer op robots gaan lijken, dat we onze vrijheid om zelf onze doelen te stellen te grabbel gooien in de naam van een marktgedreven robotisch efficiëntie denken.

"We moeten ons als humanisten verzetten tegen deze onmiskenbare afglijding naar de jaren dertig", zo schrijft moraalfilosoof, auteur van Dagboek 1933 en KZ-syndroom en winnaar van de Prijs Vrijzinnig Humanisme 2025.

Sinds 2000 hebben gletsjers elk jaar 273 miljard ton ijs verloren. De grootste verliezen waren voor de Alpen en de Pyreneeën. De totale hoeveelheid verloren ijs is gelijk aan het drinkwaterverbruik van de gehele wereldbevolking in 30 jaar tijd.

Terwijl grote delen van Patagonië in vlammen opgaan, reageert de Argentijnse overheid met repressie, net tegen die mensen die vrijwillig brigades hebben gevormd om de branden te bestrijden.

In dit uitgebreide dossier analyseren we het federale regeerakkoord tot op het bot. In dit artikel gaat Greenpeace dieper in op - het gebrek aan - klimaatbeleid.

De Veiligheidsconferentie van München bevestigde wat vredesactivisten al jaren zeggen: de NAVO is een door de VS gedomineerde alliantie, waarin Europa ondergeschikt is. Trump laat nu simpelweg de schijn van partnerschap varen.

De werkelijke omvang van de opwarming van de aarde is jarenlang gemaskeerd door vervuiling. "Nu wordt de werkelijke mate van opwarming zichtbaar", zegt James Hansen, een wetenschapper die in de jaren tachtig al waarschuwde voor klimaatverandering.

Het is zover: de beschermheer van de klimaatontkenners en de bondgenoot van vervuilers is president van de VS. Heeft China iets te bieden inzake oplossingen voor de klimaatcrisis?

Het is zover: de beschermheer van de klimaatontkenners en de bondgenoot van vervuilers is president van de VS. Heeft China iets te bieden inzake oplossingen voor de klimaatcrisis?

Met de aantrede van Trump in Witte Huis zouden we in een nieuwe, donkere periode kunnen terechtkomen. Een periode waarin extreemrechtse krachten wereldwijd hun duivels ontbinden. Tijd om ons schrap te zetten.

We zijn al twee weken in het nieuwe jaar. Wellicht ben je, zoals zovelen, het goede voornemen gestart om wat gezonder te eten. Maar dat is nog knap lastig blijkt na het lezen van het boek ‘Dit slik ik niet meer!’ van arts Staf Henderickx, want tegenwoordig is bijna alles wat we eten ultrabewerkte voeding en dat heeft een grote impact op onze gezondheid.

Terwijl de gevolgen van klimaatverandering steeds zichtbaarder worden, ontbreekt doortastend politiek beleid. Milieuwetenschapper Aaron Van Poecke onderzoekt hoe structurele ongelijkheid en struisvogelpolitiek de crisis verergeren en roept op tot actie.

De oceaan bepaalt hoe snel klimaatverandering plaatsvindt. Blijkt nu uit nieuw internationaal onderzoek dat ook de diepere waterlagen jaar na jaar opwarmen. Meer dan verontrustend.

De rijkste 1 procent heeft zijn deel van het jaarlijkse mondiale koolstofbudget - de hoeveelheid CO2 die aan de atmosfeer kan worden toegevoegd zonder dat de opwarming van de aarde de 1,5°C overschrijdt - al in de eerste 10 dagen van 2025 opgebruikt, zo blijkt uit een nieuwe analyse van Oxfam.

Voor het eerst is de gemiddelde wereldtemperatuur in 2024 boven de kritieke drempel van 1,5°C gestegen ten opzichte van pre-industriële niveaus. Volgens gegevens van de Europese Copernicus Climate Change Service (C3S) bedroeg de gemiddelde temperatuur in 2024 maar liefst 1,6°C hoger.

“Wij geven wél een zak om goed eten.” Met die slogan lanceert Rikolto haar campagne de Week voor Goed Eten (10 tot 19 januari). Rikolto-ambassadeurs verkopen in heel Vlaanderen zakken vol goed eten met producten van lokale handelaars en boeren. Daarmee roepen ze op om van gezonde, duurzame voeding een prioriteit te maken in het beleid.

De nieuwe regels die Mark Zuckerberg aankondigde voor zijn sociale mediaplatforms zijn een aanval op het idee van waarheid zelf en daarmee op de democratie.

In 2025 worden de geopolitieke spanningen gekenmerkt door een versterkte NAVO, een groeiend BRICS+ blok, de opkomst van extreemrechts in het Westen en verscherpte rivaliteit tussen de wereldmachten VS en China.

Tegen alle wetenschappelijke, ecologische en sociale bezwaren in wil Frankrijk de grootste kerncentrale ter wereld bouwen in Gravelines aan de Noordzeekust op enkele tientallen kilometer van de Belgische grens. De kernlobby en de kernwapenlobby zetten alle middelen in om de bevolking te desinformeren. De 11 maart beweging geeft de tegenargumenten.

De regeringsonderhandelaars hebben de grootste moeite om een stabiele regering te vormen, maar binnen de Westerse wereld vormen wij absoluut geen uitzondering. Heel wat landen kampen met diepe politieke instabiliteit. Wat zijn de oorzaken hiervan en wat is een mogelijke uitweg?

2024, het jaar dat de aarde 1,5°C opwarmde, maar niemand daar nog van wakker lijkt te liggen. Het jaar waarin de genocide in Gaza gewoon doorging, de oorlogskoorts steeg en autoritaire brulbroeien de macht overnamen, maar het ook het jaar waarin de wereldwijde solidariteitsbeweging een glimp gaf van hoe de wereld morgen er beter uit kan zien.

2024, het jaar dat de aarde 1,5°C opwarmde, maar niemand daar nog van wakker lijkt te liggen. Het jaar waarin de genocide in Gaza gewoon doorging, de oorlogskoorts steeg en autoritaire brulbroeien de macht overnamen, maar het ook het jaar waarin de wereldwijde solidariteitsbeweging een glimp gaf van hoe de wereld morgen er beter uit kan zien.

De belofte van duurzaamheid wordt vaak gepresenteerd als oplossing voor klimaatproblemen. Maar wat als die duurzaamheid slechts een nieuwe verpakking is van oude neokoloniale en kapitalistische structuren? 'Groene' alternatieven, zoals de elektrische auto, versterken in werkelijkheid de ongelijke machtsverhoudingen tussen het Globale Noorden en het Globale Zuiden.

Robrecht Vanderbeeken las het boek 'Klimaatverandering als klassenoorlog' van Matt Huber en schreef onderstaande recensie die eerder verscheen op De Reactor.

De Democratische Republiek Congo heeft Apple, en zijn dochterondernemingen in Frankrijk en België aangeklaagd voor het gebruik van mineralen uit mijnen van gewapende groepen, verantwoordelijk voor geweld, verkrachtingen en plunderingen.

De Democratische Republiek Congo heeft Apple, en zijn dochterondernemingen in Frankrijk en België aangeklaagd voor het gebruik van mineralen uit mijnen van gewapende groepen, verantwoordelijk voor geweld, verkrachtingen en plunderingen.

De Europese Commissie praat in Brussel over klimaatactie en de strijd tegen ontbossing. Ondertussen steunt ze megaprojecten in Indonesië, waar het omgekeerde gebeurt: massale ontbossing voor de export van palmolie, wat gepaard gaat met grove schendingen van de mensenrechten. We spraken met een advocaat van de inheemse volkeren in de provincie West-Papoea.

Spiegelmicroben zijn kunstmatig vervaardigde bacteriën die spiegelbeelden zijn van natuurlijke microben. In de synthetische biologie wordt daar momenteel volop onderzoek naar gedaan, maar dat is allesbehalve zonder risico.

“Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog." Dat zei Mark Rutte op zijn eerste grote toespraak als secretaris-generaal van de NAVO. De oorlogskoorts neemt voelbaar toe.

Na twee weken van onderhandelingen op de klimaattop in Bakoe zijn de landen tot een akkoord gekomen. Het resultaat is een financieel plan dat niet meer voorstelt dan een druppel op een gloeiende (wereld)plaat.

Daan Vandenberghe (20) is VUB-student geografie en neemt als VN-jongerenvertegenwoordiger vanuit de Vlaamse Jeugdraad deel aan de klimaattop COP29 in Bakoe. "We vrezen dat een ambitieus akkoord uitblijft. Maar meer dan een miljard kinderen en jongeren rekenen op de beleidsmakers. Laat hun toekomst zwaarder wegen dan de macht van de fossiele lobby."

De vijf voortrekkers in een industriële alliantie tegen plastic afval hebben samen ruim duizend keer meer plastic geproduceerd dan de alliantie heeft opgeruimd, blijkt uit onderzoek door Greenpeace. “Je kunt je geen ​​duidelijker voorbeeld van greenwashing voorstellen”.

De vijf voortrekkers in een industriële alliantie tegen plastic afval hebben samen ruim duizend keer meer plastic geproduceerd dan de alliantie heeft opgeruimd, blijkt uit onderzoek door Greenpeace. “Je kunt je geen ​​duidelijker voorbeeld van greenwashing voorstellen”.

Terwijl de urgentie van de klimaatcrisis steeds groter wordt, lijkt ze steeds lager op de politieke agenda te staan. Hoe verklaar je deze paradox?

Het klimaat van de aarde bevindt zich in 2024 “in een grote crisis die nog erger zal worden als we op de huidige manier doorgaan”, waarschuwt een team van 14 klimaatwetenschappers in 'Het klimaatrapport 2024: gevaarlijke tijden op de planeet aarde'. Het rapport windt geen doekjes om de gevaren waarmee de mensheid wordt geconfronteerd.

Zo'n 700 deelnemers blokkeerden afgelopen weekend zo’n 30 uur lang de activiteiten van TotalEnergies in de Antwerpse haven. “De actie was een groot succes. We hebben onze stem dit weekend luid en duidelijk kunnen laten horen. TotalEnergies kon niet om ons heen,” aldus Eveline, woordvoerder van Code Rood.

De koolstofvoetafdruk van een superrijke Europeaan, na bijna een week gebruik te hebben gemaakt van superjachten en privévliegtuigen, komt overeen met de levenslange koolstofvoetafdruk van iemand in de armste 1 procent van de wereld, zo onthult een nieuw Oxfam-rapport vandaag. Het eerste onderzoek in zijn soort, “Carbon Inequality Kills,” volgt de uitstoot van privéjets, superjachten en vervuilende investeringen en komt uit aan de vooravond van COP29 in Baku, Azerbeidzjan.

In de aanloop naar de komende klimaatconferentie volgende maand in Azerbeidzjan (COP29), hebben de Verenigde Naties een nieuw rapport uitgebracht waarin ze de alarmerende taal niet schuwen: “We spelen met vuur” en als we niet dringend schakelen is het “game over”.

De Europese landbouw staat op een kantelpunt. Terwijl klimaatverandering, strikte milieuregels en economische druk het leven van boeren bemoeilijken, dreigt een veel ernstiger crisis: voedseltekorten. “Honger is dichterbij dan we denken,” waarschuwt boer Tijs Boelens.

Wetenschappers waarschuwen voor een "kritische en onvoorspelbare nieuwe fase van de klimaatcrisis”. Van de 35 ‘vitale functies van de planeet’ die de groep bestudeert, hebben vorig jaar 25 nieuwe records bereikt.

Op 22 september kwamen meerdere organisaties en duizenden sympathisanten samen in Brussel om hun Groot Verzet te tonen tegen de verrechtsing. We spraken erover met Fred Libert (Hart Boven Hard), Ruben Ramon (SAAMO), Miep Buggenhout (Extinction Rebellion), Ludo Segers (Hand in Hand tegen Racisme) en Bernard Hubeau (Grootouders voor het Klimaat en Ida Dequeecker (Furia).

De beste juristen van Nederland zijn as we speak aan het kijken hoe ze een 'asielcrisis' kunnen verzinnen. Nuttig. Tegelijk staat Centraal-Europa trouwens onder water.

In heel België zijn woensdag 18 september standbeelden geblinddoekt en voorzien van bordjes met de boodschap: “Overheid, wees geen wegkijker!” In steden als Gent, Antwerpen, Beveren, Brussel en Namen markeerde Extinction Rebellion hiermee de aankondiging van hun volgende grootschalige actie tegen fossiele subsidies.

Meer dan 150 landen hebben beloofd om hun uitstoot van het superbroeikasgas methaan dit decennium met 30 procent te verminderen. Maar het gaat de foute kant uit, tonen nieuwe cijfers: de uitstoot is in de voorbije twintig jaar met 20 procent toegenomen.