Articles 2020

Vooruitgang danken we aan wetenschap en technologie, die de vruchten zijn van menselijke intelligentie. Hoe lang houdt deze stelling nog stand, nu artificiële intelligentie steeds betere resultaten voorlegt in tal van domeinen? Techniekfilosoof Lode Lauwaert stelt kritische vragen bij ongebreidelde AI.

Wereldwijd steeg het aantal bosbranden aanzienlijk in het laatste decennium. Maar het aantal slachtoffers en de economische kost van het vuur stegen relatief gezien nog veel meer. Dat konden onderzoekers voor het eerst berekenen omdat ze toegang kregen tot cijfers van een grote herverzekeraar.

Tijdens hittegolven neemt het aantal mensen met obstructieve slaapapneu toe, net als de ernst van hun ademhalingspauzes.

Wereldwijd gebruiken landbouwers steeds vaker plastic folies om de bodem af te dekken. Een praktijk met heel wat voordelen, maar ook een die plastic deeltjes in de bodem brengt. Biologisch afbreekbare landbouwplastics lijken een oplossing, al hebben ze een grotere impact op het bodemleven dan gangbare plastic folies.

Hoe gebruiken we het beschikbare land in onze eigen regio, en welke impact heeft dat elders? Die vraag is van cruciaal belang voor onze voedselvoorziening, armoedebestrijding, natuurbehoud en de strijd tegen klimaatverandering. Maar helaas bestaan er veel misverstanden over landgebruik.

Bomen maken onze steden leefbaar: ze koelen, zuiveren de lucht en brengen rust. Maar achter elke aanplant en kap schuilen lastige keuzes.

Groene daken maken steden koeler en groener, en vangen regenwater op. Om ook nog de biodiversiteit echt te boosten, moet een groendak meer zijn dan een dun laagje sedum.

De voorbije weken dook de bacterie STEC geregeld op in het nieuws. In enkele woonzorgcentra werden besmettingen vastgesteld en de overheid volgt de situatie nauw op. Wat was er aan de hand en hoe zorgelijk is STEC?

Waterzuiveringsinstallaties zijn niet aangepast om bepaalde farmaceutische residuen af te breken. Wij consumenten kunnen ons steentje bijdragen door vervallen geneesmiddelen niet in de vuilnisbak te kieperen, maar naar de apotheek te brengen.

Britse onderzoekers hebben een verband gevonden tussen langdurige blootstelling aan luchtvervuiling en een verhoogd risico op dementie. Het onderzoek versterkt de groeiende aanname dat luchtvervuiling niet alleen schadelijk is voor de luchtwegen, maar ook negatieve effecten heeft op het brein.

Het zeewater rond Antarctica werd het afgelopen decennium steeds zouter, blijkt uit een nieuwe studie. Hoe dat kan, kunnen de onderzoekers nog niet verklaren. Wat betekent dit voor het klimaatprobleem?

In landen waar de gemiddelde temperatuur snel stijgt, krijgen steeds meer vrouwen te maken met kanker. Dat blijkt uit metingen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Voor elke graad Celsius temperatuurstijging neemt het aantal kankergevallen onder vrouwen toe en blijkt de ziekte dodelijker. Kunnen we van een direct verband spreken?

De datacenters die ons AI-gebruik moeten trekken, gebruiken stroom die ergens vandaan moet komen – meer en meer uit kernenergie, volgens de bedrijven zelf – en heel veel water. Ook hebben ze grondstoffen nodig die zelden gerecycled worden. ‘Sommigen hopen dat AI zelf iets zal uitvinden dat ons hieruit haalt. Dat is mogelijk, maar er is geen bewijs voor.’

Ruim een op de vier Vlamingen gebruikt artificiële intelligentie minstens maandelijks. Bij jongeren is dat zelfs ruim twee op drie. Maar terwijl het gebruik toeneemt, groeit ook de bezorgdheid over de technologie.

Natuurherstel van land dat wordt gebruikt voor voedsel- of houtproductie: het klinkt mooi, maar toch kan het kwalijke gevolgen hebben. ‘Wat verder weg gebeurt, blijft vaak buiten beeld.’

Als een donderslag bij heldere hemel bracht een recente studie aan het licht dat bepaalde ultrabewerkte voedingsmiddelen gezond zijn. Hoe kan je als consument nog weten welke producten je met een gerust gemoed mag eten en wat je beter mijdt?

Generatieve AI is net als plastic een veelzijdige bron van innovatie, die zich leent tot een ongekend scala aan toepassingen. Maar ook AI-critici zullen driftig knikken: AI dringt stilaan overal door. En ook die impact blijft grotendeels verborgen.

Het gaat al even niet goed met insecten, en dat heeft gevolgen voor de landbouw. Heel wat gewassen zijn immers afhankelijk van bestuivende insecten zoals bijen of zweefvliegen. Het tekort aan bestuivers maakt dat wereldwijd de opbrengst van gevoelige teelten onder het potentieel blijft.

PFAS, of per- en polyfluoralkylstoffen, zijn een groep synthetische chemicaliën die veel worden gebruikt vanwege hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen. Ze staan bekend als forever chemicals omdat ze zeer moeilijk afbreekbaar zijn en zich ophopen in het milieu en in het menselijk lichaam, wat mogelijke gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

Sympathiek uitgedragen of niet, de boodschap dat de uitstoot van broeikasgassen onverminderd naar omlaag moet, blijft urgent.