Justice & Paix

Wereldwijd zullen elk jaar tot vierduizend gletsjers verdwijnen, met een piek rond 2050. De Alpen worden bijzonder hard getroffen. Dat blijkt uit onderzoek van de VUB en de ETH Zürich.

Van de ijsberen die in een warmer klimaat leven, blijkt het DNA in staat om zich op relatief korte tijd genetisch aan te passen. Dat blijkt uit een nieuwe studie van Britse wetenschappers. "Hoopvol nieuws", noemen ze het. Toch lopen ijsberen volgens onderzoekers nog steeds het risico om tegen 2100 uit te sterven door voedseltekorten en een veranderende habitat.

Recente studies tonen aan dat elke graad opwarming de kans op vroeggeboorte, of andere complicaties fors verhoogt. Daarmee rijst de vraag: wat is de impact van de opwarming, en extreme warmte op zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen?

De toenemende hitte heeft niet alleen gevolgen voor de Spaanse steden en ziekenhuizen, maar heeft nu ook gevolgen voor de vastgoedmarkt. De heetste regio’s zien de vastgoedprijzen dalen, terwijl het noorden van Spanje profiteert.

De zon op een kunstmatige manier dimmen om de opwarming van de aarde af te remmen is een techniek met grote risico's en onzekerheden. Dat zeggen Amerikaanse onderzoekers in een nieuwe studie. Zij bekeken plannen om bepaalde aërosolen (kleine zwevende deeltjes) massaal in de atmosfeer te injecteren. "Je kan er regenpatronen mee verstoren, en als het niet gecoördineerd gebeurt over grenzen heen, kan het meer kwaad dan goed doen."

Door geen pad naar reductiedoelen te creëren lieten de VN-klimaatconferenties vrij spel aan de neoliberale vrije markt. Geïndustrialiseerde landen konden zo hun verantwoordelijkheid verder voor zich uitschuiven, meent expert internationale betrekkingen Frank Gerits van de Universiteit Utrecht. ‘Het is tijd dat we de oplossingen voor de klimaatopwarming niet gaan zoeken bij dezelfde actoren die deze crisis veroorzaakt hebben.’

De voorbije hittezomer heeft naar schatting minstens 24.400 Europese hittedoden veroorzaakt. 16.500 van die doden, of 7 op de 10, zouden niet gevallen zijn zonder de klimaatopwarming. Dat berekende een team van 11 klimaatwetenschappers. Ze waarschuwen dat veel van die hittedoden niet in de statistieken belanden. Vooral ouderen en mensen met onderliggende gezondheidsproblemen zijn kwetsbaar.

Zoals we nu leven, consumeren en uitstoten, zal de aarde bijna 40% van haar gletsjerijs verliezen. ‘We kunnen dat niet meer stoppen, maar kunnen wel nog erger voorkomen’, zegt onderzoek in Science.

Naarmate het klimaat opwarmt, nemen ook extreme weersomstandigheden wereldwijd toe. Maar die kunnen sterk variëren van land tot land, blijkt uit onderzoek door het KMI.

Tijdens de mariene hittegolven van 2023 heeft de wereldoceaan zo'n 10 procent minder CO2 opgenomen - bijna een miljard ton - dan normaal gezien te verwachten was, bijna de helft van de jaarlijkse uitstoot van de hele Europese Unie. Het is geen goed nieuws in tijden van een opwarmende planeet en opwarmend zeewater, maar er is een lichtpuntje: de daling is kleiner dan gevreesd, zo blijkt uit een nieuwe internationale studie waaraan ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) meewerkte.

In een opwarmende wereld zal extreem hevig onweer frequenter voorkomen. Vooral de Alpen worden een hotspot voor de zogeheten ‘supercel’. Dat wordt glashelder aangetoond in nieuwe simulaties van de Universiteit van Bern en ETH Zürich.

Regeringen en werkgevers moeten dringend maatregelen treffen om de gezondheid van werknemers te beschermen nu die steeds vaker met extreme hitte te maken krijgen. Daarvoor waarschuwen de Verenigde Naties op basis van een nieuw rapport in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Het vorige grote rapport met richtlijnen dateert van 1969 en er is dringend een update nodig nu de klimaatopwarming een steeds grotere impact heeft, zeggen ze.

Dankzij de toenemende hitte zit de verkoop van koelsystemen zoals airco en warmtepompen in de lift. Maar de toegang is ongelijk en op de lange termijn kunnen airco’s onze steden nog warmer maken. Om de hitte succesvol te bekampen is een andere aanpak vereist.

In een zomerreeks met vier bijzondere denkers mocht De Denker der Nederlanden natuurlijk niet ontbreken. Restaurant Samenloop dekte de tafel, en David Van Reybrouck vulde de borden, de glazen en de uren met zijn driegangenmenu van wereld en aarde, de mens en al het levende, macht en tegenkracht.

Terug van weggeweest? Het publieke debat over klimaat, smelten van de hitte, experten op praatprogramma’s. Klimaatangst bij veel jonge mensen ebt echter niet periodiek weg, maar kruipt net in de kleren en sluimert al jaren. Maar we moeten beseffen dat net die angst een breekbare luxe is in een wereld vol onzekerheid.

“Scholen dagenlang gesloten wegens hittegolf”? In de grote treinstations van het land kon je gisteren de voorpagina’s van de kranten van morgen lezen.

De wereld dreigt veel meer gletsjers te verliezen door de klimaatopwarming dan tot nu toe werd aangenomen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek dat de gevolgen van die opwarming op een langere termijn bekijkt. Dat zal onder andere gevolgen hebben voor de drinkwatervoorziening en de stijging van de zeespiegel. Maar met gericht klimaatbeleid kan het verlies nog ingeperkt worden, benadrukken de wetenschappers.

Warmere temperaturen bedreigen meer dan de helft van de gebieden waar bananen groeien. Wordt het meest favoriete fruit ter wereld binnenkort een zeldzaamheid?

Gifstoffen uit schimmels op voedingsproducten als granen, maïs of rijst dreigen een groter gezondheidsprobleem te worden in Europa. Naarmate het continent opwarmt en vochtiger wordt door de klimaatverandering, zullen die zich beter kunnen verspreiden. We houden daar beter nu al rekening mee, waarschuwt het Europees Milieuagentschap.

Sinds 2000 hebben gletsjers elk jaar 273 miljard ton ijs verloren. De grootste verliezen waren voor de Alpen en de Pyreneeën. De totale hoeveelheid verloren ijs is gelijk aan het drinkwaterverbruik van de gehele wereldbevolking in 30 jaar tijd.