Justice & Paix

De Vlaamse regering werkt in stilte aan een versoepeling van de regels voor wapenhandel. Vredesactie waarschuwt dat Vlaanderen zo nog dieper dreigt weg te zakken in de medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden.

In Gaza is het milieu na 2 jaar oorlog zo vervuild en vernietigd dat landbouw amper nog mogelijk is. Akkers zijn beschadigd of vernield, de bodem en het water zijn verontreinigd met chemicaliën en zware metalen en hele ecosystemen zijn verwoest. Dat bedreigt het voortbestaan van mens en dier in Gaza, waarschuwen verschillende onderzoeksinstellingen en organisaties.

Het aantal cholerabesmettingen is wereldwijd opnieuw toegenomen in 2024, en ook dit jaar lijkt die trend zich verder te zetten. Ook het aantal sterfgevallen stijgt verder, mede door oorlog en de klimaatverandering.

Het idee van het ‘militair-industrieel complex’, bedacht door Eisenhower in zijn afscheidsrede in 1961, was bedoeld als een waarschuwing voor de ongecontroleerde macht van wapenfabrikanten en hun invloed op het buitenlands beleid. Vandaag de dag is dat complex gemuteerd. Het beschrijft niet langer alleen de innige relatie tussen wapenfabrikanten en politici. Het omvat nu ook een andere machtige, planeetvernietigende industrie: fossiele brandstoffen.

Wie de grote media volgt krijgt al snel de indruk dat er geen alternatief is voor de toenemende militarisering van Europa. In dit dossier gaan we samen met experten en de vredesbeweging op zoek naar wat er aan de basis ligt van de toenemende oorlogskoorts en wat we eraan kunnen doen.

‘In gewapende conflicten sneuvelen niet alleen mensenlevens, maar ook ecosystemen’, schrijft student Simon Sterck. Hij legt uit waarom het internationaal oorlogsrecht nauwelijks grenzen stelt aan wat legers de natuur mogen aandoen én roept België en de EU op om eindelijk echte milieubescherming in oorlogstijd af te dwingen.

De mensenrechtenbeweging staat op een kantelpunt. Volgens Amnesty International duwt het beleid van president Trump de wereld sneller richting autoritair misbruik, oorlog en klimaatchaos.

De oorlog in Soedan gaat zijn derde jaar in. De verwoesting is enorm, de littekens zijn diep. Niet het minst door seksueel geweld, dat opnieuw als oorlogstactiek wordt gebruikt. ‘Seksueel geweld blijft terugkomen in Soedan, omdat de daders er telkens mee weg komen’, stelt de Soedanese feministe en vrouwenrechtenactiviste Yosra Akasha vast.

De oorlog in Soedan gaat zijn derde jaar in. De verwoesting is enorm, de littekens zijn diep. Niet het minst door seksueel geweld, dat opnieuw als oorlogstactiek wordt gebruikt. ‘Seksueel geweld blijft terugkomen in Soedan, omdat de daders er telkens mee weg komen’, stelt de Soedanese feministe en vrouwenrechtenactiviste Yosra Akasha vast.

Terwijl Europa zich steeds dieper in een oorlogshysterie stort, stelt professor Tom Sauer fundamentele vragen bij de NAVO en de militaire strategie van Europa. Hij hekelt de eenzijdige analyses en de toenemende militarisering van het continent.

Drie jaar geleden begon de oorlog in Oekraïne. Die eist niet alleen mensenlevens, maar hakt ook stevig in op de natuur. Die milieuschade is vaak geen neveneffect van de oorlog, maar een wapen op zich. Milieuambtenaren proberen zicht te krijgen op de gevolgen van de ene milieuramp na de andere.

De wereldwijde CO2-uitstoot door de luchtvaart is in 2023 met 1% gestegen. De reden: de langere routes die vliegtuigen moesten nemen om het Russische luchtruim te vermijden.

2024, het jaar dat de aarde 1,5°C opwarmde, maar niemand daar nog van wakker lijkt te liggen. Het jaar waarin de genocide in Gaza gewoon doorging, de oorlogskoorts steeg en autoritaire brulbroeien de macht overnamen, maar het ook het jaar waarin de wereldwijde solidariteitsbeweging een glimp gaf van hoe de wereld morgen er beter uit kan zien.

2024, het jaar dat de aarde 1,5°C opwarmde, maar niemand daar nog van wakker lijkt te liggen. Het jaar waarin de genocide in Gaza gewoon doorging, de oorlogskoorts steeg en autoritaire brulbroeien de macht overnamen, maar het ook het jaar waarin de wereldwijde solidariteitsbeweging een glimp gaf van hoe de wereld morgen er beter uit kan zien.

Robrecht Vanderbeeken las het boek 'Klimaatverandering als klassenoorlog' van Matt Huber en schreef onderstaande recensie die eerder verscheen op De Reactor.

“Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog." Dat zei Mark Rutte op zijn eerste grote toespraak als secretaris-generaal van de NAVO. De oorlogskoorts neemt voelbaar toe.

Veel van de huidige conflicten zijn ‘voedseloorlogen’ waarbij honger als oorlogswapen wordt ingezet, stelt Oxfam in een nieuw rapport. ‘Vaak versterken conflicten nog andere factoren zoals klimaatrampen, economische instabiliteit en ongelijkheid - die de bestaansmiddelen van mensen verwoesten.’

Door de oorlog in Oekraïne raken de bodem, de landbouwgrond en het water voor lange tijd verontreinigd. Na elke granaatinslag sijpelt er een cocktail van chemische stoffen in de grond. Honderden fabrieken waar toxisch afval opgeslagen lag, zijn tot puin herleid. En ook het zeewater dreigt vervuild te raken, al doet de biodiversiteit het in de Zwarte Zee momenteel opvallend goed. "Dit is een grootschalig en bijzonder tragisch experiment."

Ernstige bodem- water en luchtvervuiling schaadt volksgezondheid en omgeving voor vele jaren.

Behalve de grote menselijke tol is er in Gaza ook sprake van ernstige vernielingen van natuur en milieu. Dat roept vragen op over de langetermijngevolgen van deze oorlog. Moet ook het milieu beschouwd worden als oorlogsslachtoffer dat bescherming en gerechtigheid verdient?