Justice & Paix

Steeds grotere delen van onze bodem blijken aangetast door verzilting. Meer dan een tiende van het totale landoppervlak op aarde is al te zout, en nog veel meer land is in gevaar, blijkt uit cijfers van de VN.

Bos, grasland, andere natuur of gewone tuinen: allemaal slaan ze ongeveer evenveel koolstof op in de bodem. Enkel akkers slaan per hectare minder koolstof op. Dat blijkt uit een groot bodemonderzoek in Vlaanderen. Voor het eerst is zo'n onderzoek op zo'n grote schaal gevoerd, tot een diepte van 1 meter. "Fantastisch dat dit gebeurt, dit is cruciaal", benadrukt bioloog Ivan Janssens van UAntwerpen het belang ervan voor ons klimaatbeleid.

"Wat hier beslist wordt, is heel belangrijk. Het zal de bescherming van onze oceanen in een bepalende plooi leggen." Aan het woord is een Vlaming die voor België deelneemt aan een conferentie over diepzeemijnbouw op Jamaica. Komt er een strikt kader, en wanneer dan? De klok tikt, want bepaalde spelers staan te trappelen om aan de ontginning te beginnen. Biologen vrezen voor een impact op het (nog grotendeels onbekende) diepzeeleven.

Mangaanknollen op de diepzeebodem, die onder andere een resem zeldzame metalen bevatten, produceren zuurstof. Dat heeft een Schots team van onderzoekers ontdekt. Het is een wetenschappelijke aardverschuiving, want tot nu toe werd gedacht dat enkel planten en algen zuurstof produceren. En het werpt een nieuw licht op enkele fundamentele vragen over het leven op onze planeet: "Dit zou weleens de kern kunnen zijn waarrond alle leven ontstaan is".

Door tienduizenden theezakjes te begraven en ze drie maanden later weer op te graven, verzamelden wetenschappers en burgers over de hele wereld gegevens over de afbraak van plantenmateriaal in de bodem. Daarmee kon een team van onderzoekers kaarten maken die nuttig zijn voor klimaatmodellen.

Ernstige bodem- water en luchtvervuiling schaadt volksgezondheid en omgeving voor vele jaren.

Recent onderzoek van CSIRO, het nationale wetenschapsagentschap van Australië, en de Universiteit van Toronto in Canada schat dat tot 11 miljoen ton plastic afval op de bodem van de oceaan ligt.

De permanent bevroren bodem in het Hoge Noorden werd altijd beschouwd als een ideaal gebied voor industriële activiteiten. De opwarming van de aarde legt nu een explosieve erfenis bloot.

Bedrijven staan te popelen om de oceaanbodem om te ploegen om kostbare ertsen te winnen, maar de weerstand tegen de nieuwe industrie groeit. De diepzee verstoren kan namelijk ernstige en onomkeerbare gevolgen hebben voor mens en planeet, schrijven Daniela Fernandez en Matthew Gianni, medeoprichters van de Deep Sea Conservation Coalition.

Boeren, Burgers, Bijen, Bodem, Biodiversiteit, … zijn sleutels voor een leefbare toekomst. Samen uiteraard met de onvermijdelijke Ban op de ontginning en het gebruik van fossiele grondstoffen. Grondstoffen die in de grond horen en niet in de lucht, ons lijf en in het water.

Ook op de grens van Kruisem, Zulte en Waregem ligt een PFAS-bom begraven. Na wat aandringen kreeg vzw Climaxi het bodemonderzoek van het oud-stort aan de Meirestraat in handen. Daaruit blijkt dat de saneringsnormen voor grondwater tot 17 maal overschreven worden en er opnieuw (zoals in Ronse) een combinatie is met zware metalen en andere giftige stoffen. Climaxi vindt dat het onderzoek vol gaten zit en eist dringende opheldering. Bijkomend probleem: het stort werd overdekt door een betonplaat op 4500 palen (die het oud stort doorboren) en een industriële opslagplaats.

In een stedelijke omgeving is het vaak warmer dan in landelijke regios. Die extra hitte warmt ook de ondergrond op. Een stijging van de grondtemperatuur heeft negatieve gevolgen voor het milieu, maar kan ook dienen om gebouwen te verwarmen.

Voor Wervel-medewerker Xander Berbe was bodem tot voor kort iets waarop we rondlopen en waar planten in groeien. Welke functies de bodem allemaal heeft en waarom het zo belangrijk is om aan bodemgezondheid te werken, besefte hij maar half. Tot hij agro-ecoloog Jeroen Watté daarover interviewde.

Droge bodems versterken droogtes, dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Gent. Omdat uit droge bodems amper nog water verdampt, komt elders minder neerslag voor. ‘Als we nu niet handelen, zullen dit soort interacties verergeren.’

De Verenigde Naties waarschuwen dat 40 procent van de grond wereldwijd is aangetast door menselijke activiteiten. Als men niet snel inzet op herstel, zal de globale voedselproductie de groeiende wereldbevolking niet meer kunnen bijhouden, aldus een nieuw rapport.

Meer dan 150.000 handtekeningen om bodemsleepnetten te verbieden om zee en klimaat te beschermen

Hoe kun je als boer een positieve ecologische voetafdruk achterlaten? Daar is Anne van Leeuwen van ‘regeneratieve boerderij’ Bodemzicht dagelijks mee bezig. ‘Het bekende duurzaamheidsverhaal draait om minder schadelijk zijn; ik wil helemaal niét schadelijk zijn.’ Haar doel: meer CO2 opvangen dan uitstoten, en meer leven creëren dan vernietigen.

Windmolens blijken om nog een reden goed voor het klimaat: de zeebodem rond de parken slaat aanzienlijk meer CO2 op. Dat blijkt uit onderzoek van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen.