Les Soulèvements de la Terre

Wat hadden de wereldleiders weer beloofd in 2015 in de Franse hoofdstad? Ze zouden de opwarming van de aarde veroorzaakt door onze uitstoot van broeikasgassen beperken. Tot twee graden en liefst tot anderhalve graad. Daarvoor moesten ze doortastende én rechtvaardige maatregelen nemen. Ze hebben dat niet gedaan. Dat zien we op onze tv-schermen. De bosbranden, overstromingen en hittegolven worden talrijker en heviger. Met veel menselijke slachtoffers en schade voor alle leven op de planeet.

Les températures continuent de monter dans les Balkans, avec 40°C enregistrés en Bosnie, pour la première vague de chaleur d’un été qui devrait selon les prévisions être marqué par plusieurs autres pics de températures.

Hittegolven, droogtes en bosbranden zullen niet alleen vaker voorkomen, maar ook steeds meer op hetzelfde moment. Dit blijkt uit een nieuwe studie waar de Vrije Universiteit Brussel heeft aan meegewerkt.

Bosbranden hebben vorig jaar tot ongekende verliezen geleid. De uitstoot die daarbij vrijkwam is vier keer zo hoog dan die van alle vliegreizen samen in 2023.

Deze eeuw ging er nog nooit zo veel bos verloren als vorig jaar. Bosbranden die aangevuurd worden door de toegenomen droogte en hitte, zijn daar de belangrijkste oorzaak van. Dat is nieuw, want tot vorig jaar was de landbouw de belangrijkste oorzaak van wereldwijde ontbossing. "We staan voor een keerpunt", zegt professor Bosecologie Bart Muys.

Elke euro die wordt geïnvesteerd in natuurherstel, levert op de langere termijn een veelvoud in euro's aan baten op. Dat blijkt uit een nieuwe becijfering door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de universiteit van Luik, op vraag van Natuurpunt en het Wereldnatuurfonds. Voor een concrete studie over het Kastanjebos in Herent komen ze zelfs uit op 51 euro aan baten voor elke geïnvesteerde euro, over een periode van 100 jaar. Minstens even belangrijk is de terugverdientijd, die er op 7 jaar ligt.

De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is het afgelopen jaar fors toegenomen en dat komt niet (alleen) doordat er meer CO2 is uitgestoten. Het lijkt er sterk op dat de opname van CO2 door oceanen en met name bossen afneemt. Dat is zeer zorgwekkend, stellen wetenschappers.

Ces monticules ne sont pas nouveaux, mais ils se multiplient à la faveur du changement climatique et ils essaiment jusque dans les villes, menaçant certaines infrastructures. […] Pour preuve : il a fait − 8 °C en janvier à Iakoutsk, soit « la température la plus élevée jamais observée » en janvier dans cette région où le thermomètre descend en moyenne à − 40 °C pendant le premier mois de l’année. Ces chiffres reflètent les statistiques des observatoires mondiaux : les deux dernières années – 2023 et 2024 – ont été les plus chaudes jamais mesurées, et sans doute les plus chaudes sur terre depuis 120 000 ans, selon des « archives climatiques » telles que les carottes de glace. Un réchauffement largement causé par la combustion des énergies fossiles, la Russie étant, par ailleurs, le cinquième émetteur mondial de gaz à effet de serre.

Belgische banken investeren nog steeds miljarden in bedrijven die bijdragen aan grootschalige ontbossing. Dat blijkt uit het nieuwe onderzoeksrapport van FairFin en Bos+.

La ministre de la Transition écologique, Agnès Pannier-Runacher, a présenté lundi 10 mars le troisième Plan national d'adaptation au changement climatique finalisé (Pnacc-3), soit les mesures que le gouvernement juge nécessaires pour préparer l'Hexagone au climat des prochaines décennies et à ses conséquences. Une stratégie bienvenue mais qui pourrait vite s'ensabler sans moyens sérieux à la hauteur des risques.

Le secrétaire général de l'Otan Mark Rutte a déclaré lundi en Bosnie que la communauté internationale ne laisserait pas s'installer un vide sécuritaire dans le pays, en proie à de fortes tensions après la condamnation fin février du président de la Republika Srpska, l'entité serbe de Bosnie, Milorad Dodik, qui multiplie depuis les provocations.

Terwijl grote delen van Patagonië in vlammen opgaan, reageert de Argentijnse overheid met repressie, net tegen die mensen die vrijwillig brigades hebben gevormd om de branden te bestrijden.

De herintroductie van de wolf in Schotland zou de enorme bossen van weleer kunnen doen terugkeren, stelt nieuw onderzoek. En die bossen kunnen jaarlijks een miljoen ton CO2 opslaan.

Koolstofkredietprojecten beweren de klimaatverandering tegen te gaan door ontbossing te voorkomen. In Tanzania heeft het bedrijf Carbon Tanzania het inheemse volk de Hadzabe overhaald om aan zo’n project deel te nemen. De vraag is wie daarbij wint. Het klimaat, de Hadzabe, of de miljardairs en multinationals die CO2 uitbraken en dat afkopen met koolstofkredieten?

De Europese Commissie praat in Brussel over klimaatactie en de strijd tegen ontbossing. Ondertussen steunt ze megaprojecten in Indonesië, waar het omgekeerde gebeurt: massale ontbossing voor de export van palmolie, wat gepaard gaat met grove schendingen van de mensenrechten. We spraken met een advocaat van de inheemse volkeren in de provincie West-Papoea.

Een inferno van bosbranden teistert de Boliviaanse laagvlaktes. Dat heeft met de klimaatverandering te maken, en met kleine boeren die hun akkertjes jaarlijks traditioneel afbranden. Maar de voornaamste oorzaak is economisch van aard. Achter de vlammen schuilt een verdienmodel.

Cosigné par une dizaine de membres du collectif Scientifiques en rébellion, l’ouvrage, qui replace la question de l’engagement des chercheurs dans une perspective historique, rappelle que dépolitiser la science conduit à protéger les intérêts dominants.

De Europese ontbossingswet wordt een jaar uitgesteld. Dat staat vast nu ook het Parlement en de lidstaten daarover een akkoord hebben gesloten. Een belangrijke versoepeling van de wet waar de Europese Volkspartij voor gestreden heeft, haalt het evenwel niet. Er komt voorlopig geen uitzonderingslijst voor landen die niet aan de ontbossingswet hoeven te voldoen.

À 250 mètres sous terre, la poussière est épaisse et l'oxygène rare. La mine Mramor, en Bosnie, alimente en charbon la centrale de Tuzla, censée tourner jusqu'en 2050, quand ce pays pauvre chauffé au charbon devra avoir décarboné toute son énergie.

Science et conscience. Dans un vigoureux manifeste publié au Seuil, les Scientifiques en rébellion détaillent les raisons de leur passage à l’action et enjoignent leurs pairs à sortir d’une prétendue «neutralité» et désobéir avant qu’il ne soit trop tard.