No collapswashing

Nadat een recente hittegolf Europa van Portugal tot Turkije teisterde komt er in augustus een tweede meer intense golf aan die zich volgens voorspellingen zal uitstrekken tot heel Frankrijk, de Benelux en ook Noordelijk Europa treft. De onwil om deze klimaatcrisis ernstig te nemen dreigt onomkeerbare gevolgen te hebben.

Stel je voor dat we zouden nadenken over een zomer die ons dichter bij huis kan brengen, in plaats van verder weg, schrijft MO*columnist Jan Mertens. 'Het weg willen, van hier naar daar, versnelt alleen maar het proces dat ervoor zorgt dat er minder hier en daar overblijft.'

Meer dan een jaar na de deadline, presenteert de Vlaamse regering vandaag haar finale energie- en klimaatplan. Bond Beter Leefmilieu reageert teleurgesteld. Enkele goede maatregelen, zoals de langverwachte taxshift van elektriciteit naar aardgas en bijkomend sociaal renovatiebeleid, nemen niet weg dat dit plan zwaar onder de lat duikt.

Wat hadden de wereldleiders weer beloofd in 2015 in de Franse hoofdstad? Ze zouden de opwarming van de aarde veroorzaakt door onze uitstoot van broeikasgassen beperken. Tot twee graden en liefst tot anderhalve graad. Daarvoor moesten ze doortastende én rechtvaardige maatregelen nemen. Ze hebben dat niet gedaan. Dat zien we op onze tv-schermen. De bosbranden, overstromingen en hittegolven worden talrijker en heviger. Met veel menselijke slachtoffers en schade voor alle leven op de planeet.

Hittegolven, droogtes en bosbranden zullen niet alleen vaker voorkomen, maar ook steeds meer op hetzelfde moment. Dit blijkt uit een nieuwe studie waar de Vrije Universiteit Brussel heeft aan meegewerkt.

Belgische kinderen die geboren zijn in 2020, zullen in de loop van hun leven 6 keer meer extreme hittegolven meemaken dan hun landgenoten uit het geboortejaar 1960. Dat blijkt uit een nieuwe studie van de VUB. Wereldwijd zijn vooral de 20 procent armste kinderen het kwetsbaarst. Meer klimaatambitie kan de tol van die opwarming voor de jongere generaties wel milderen.

Extreem weer heeft in 2024 meer dan 240 miljoen leerlingen en studenten minstens tijdelijk zonder onderwijs gezet. Hittegolven, cyclonen en overstromingen troffen kinderen op alle continenten.

Wereldwijd kregen 766 miljoen kinderen - of 1 op de 3 - in de voorbije twee jaar te maken met extreme hittegolven. Kinderen zijn fysiek extra kwetsbaar voor hitte, en ook hun onderwijs komt in het gedrang.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt voor de "serieuze impact" die de klimaatverandering zal hebben (en al heeft) op de gezondheid van kinderen, ouderen en zwangere vrouwen. De risico's worden "zwaar onderschat", klinkt het. Zo piekt tijdens hittegolven het aantal vroeggeboortes, ook in België waar het cijfer kan oplopen tot 15 procent extra. Dat kan dan weer gevolgen hebben voor het latere leven.

Het lijkt erop dat de temperatuurverschillen tussen zomers en winters in de toekomst zullen toenemen. Ook de kans op hittegolven gaat toenemen.

Rijke landen reduceren geleidelijk hun CO²-uitstoot, maar dat is bij lange na niet genoeg om klimaatrampen te stoppen, zoals de hittegolven, extreme regenval en bosbranden die de planeet deze zomer teisterden. De staat moet drastische maatregelen nemen om onze economieën snel CO²-neutraal te maken.

Je zou het bijna worden als je de ontwikkelingen in vooral het kneuterige Vlaamse en het Belgische politieke landschap vergelijkt wat er in de echte wereld om ons heen aan het gebeuren is. Overal worden de warmterecords bijna dagelijks gebroken, behalve in het mooie Vlaamse land dan. Daar hebben we nog geluk. Ondanks dat dit jaar het warmste jaar ooit zal worden, zijn de weergoden ons gunstig gezind. Maar onze klimaatcrisis ontkennende politici breken voortdurend alle records door hun onverantwoordelijk gedrag en een volstrekt gebrek aan zorg voor de toekomstige generaties.

Volgens Portugees klimaatonderzoeker João Camargo zijn de financiële crisissen van heden en toekomst klein bier tegen de vernietigende kostprijs van de klimaatcrisis, die onvermijdelijk op ons afkomt. Enkel een bundeling van alle ecologische en sociale krachten kan de klimaatverwoestende winsthonger van de multinationals nog stoppen.

abs_empty

De helft van alle kinderen in Europa en Centraal-Azië wordt steeds vaker blootgesteld aan hittegolven, het dubbele van het wereldwijde gemiddelde. Dat blijkt uit een onderzoek van Unicef in vijftig landen.

Toeristen trekken naar de Middellandse Zee alsof er niets aan de hand is, maar de huidige hittegolven zijn wel degelijk een game changer, schrijven experten Susanne Becken en Johanna Loehr. Hoe, waar en wanneer we reizen gaat de komende jaren sterk veranderen.

De extreme hittegolven deze maand in grote delen van de VS, Zuid-Europa en China zouden ‘vrijwel onmogelijk’ geweest zijn zonder de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Dat is de conclusie van het World Weather Attribution-initiatief (WWA).

De klimaatcrisis dreigt een derde van de vlasoogst teniet te doen. Dat meldt de Europese koepel voor vlas, linnen en hennep. Vlasboeren experimenteren met wintervlas om hittegolven te slim af te zijn.

Seizoensvoorspellingen zijn al maanden voor de zomer een signaal van wat ons te wachten staat. Tussen maart en mei bleek met toenemende waarschijnlijkheid, dat we een bovennormaal warme zomer zullen krijgen.

Alles is er, schrijft MO*columniste Virginie Platteau, om onze hedendaagse universele uitdagingen aan te pakken. Maar dan moet wel het hele systeem op de schop. ‘Het kapitalisme loslaten betekent een existentiële crisis.’