Réseau Transition be

De oceaan komt versterkt uit de VN-Oceaanconferentie in Nice. Met meer landen die een verbod op diepzeemijnbouw steunen, meer beschermde gebieden in de oceaan en meer beloften van actie tegen vervuiling. Vraag is nu of landen de daad ook bij het woord zullen voegen. Want de oceaanbeweging staat tegenover een kamp van machtige belangen.

De oceanen verzuren een pak sneller dan verwacht. Een belangrijk kantelpunt waar wetenschappers al jaren voor waarschuwen, blijkt vijf jaar geleden al bereikt.

België heeft op de Oceaanconferentie van de Verenigde Naties officieel het internationale VN-Oceaanverdrag bekrachtigd. Minister van de Noordzee Annelies Verlinden gaat er ook pleiten om het internationale secretariaat voor het verdrag naar België te halen. Wereldleiders bespreken in Nice de hele week hoe ze de oceaan beter kunnen beschermen, wat is nodig om de diensten die ze levert te vrijwaren. Die diensten lopen van zuurstof en CO2-opslag over warmteregulatie voor de planeet tot nieuwe geneesmiddelen.

Volgende week komen staatshoofden, wetenschappers, ngo’s en bedrijfsleiders samen in het Franse Nice om er de ineenstorting van de oceanen te stoppen. Een unieke kans, want de diepzee is onbekend, maar misschien wel het meest vitale ecosysteem op aarde, schrijven experten Diva Amon en Lissette Victorero.

De hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is het afgelopen jaar fors toegenomen en dat komt niet (alleen) doordat er meer CO2 is uitgestoten. Het lijkt er sterk op dat de opname van CO2 door oceanen en met name bossen afneemt. Dat is zeer zorgwekkend, stellen wetenschappers.

"Wat hier beslist wordt, is heel belangrijk. Het zal de bescherming van onze oceanen in een bepalende plooi leggen." Aan het woord is een Vlaming die voor België deelneemt aan een conferentie over diepzeemijnbouw op Jamaica. Komt er een strikt kader, en wanneer dan? De klok tikt, want bepaalde spelers staan te trappelen om aan de ontginning te beginnen. Biologen vrezen voor een impact op het (nog grotendeels onbekende) diepzeeleven.

De EU wil wegwerpplastic zoveel mogelijk bannen, maar kiest voor een nieuwe meetmethode voor gerecycleerde plastics, die de vervuilende chemische recyclagesector bevoordeelt. Dat baart de mechanische recyclagesector zorgen.

Als we ons gebruik van herbruikbare flesjes en bekers met tien procentpunt opkrikken tegen 2030, elimineren we duizend miljard plastic drankverpakkingen. En minstens 153 miljard van die plastics komen dan niet langer in oceanen en rivieren terecht, beweert milieugroep Oceana in een nieuw rapport.

Door de opwarming van de oceanen verschuiven de leefgebieden van vissen naar het noorden. Op sommige plaatsen zijn bepaalde vissoorten zelfs al helemaal verdwenen, blijkt uit nieuw Schots onderzoek.

Zonder radicale transformatie zullen de ecosystemen van de oceanen dit decennium instorten.

De diepzeestromingen rond het Antarctische continent tonen tekenen van vertraging, stelt onderzoek in Nature. Een totale ineenstorting zou wereldwijde gevolgen hebben voor de oceanen en het klimaat.

Wereldleiders tekenden na jaren onderhandelen een wereldwijd oceanenverdrag: een historische overwinning voor de natuur. Met dit verdrag kunnen grote delen van de oceanen straks beschermd worden als zeereservaat, na jaren van overbevissing, vervuiling en vernietiging.

Maandag begonnen in New York onderhandelingen tussen afgevaardigden van 193 lidstaten van de Verenigde Naties. Ze hopen een akkoord te bereiken over een langverwacht verdrag om de wereldzeeën te beschermen tegen overbevissing, vervuiling en andere bedreigingen.

Plasticvervuiling is alomtegenwoordig: in onze huizen en werkplekken, tot in de diepste uithoeken van de planeet. Er sijpelen zelfs microplastics tot in ons bloed. De vervuiling van ons eten en drinken verdient daarom minstens evenveel aandacht als de vervuiling van de oceanen, vinden experts.

Op de klimaattop in Egypte staan de wereldleiders voor een opdracht van mythische omvang, zegt de IJslandse auteur Andri Snaer Magnason. Maar de mensheid ontbeert de taal om de enormiteit van de crisis te begrijpen. ‘De klimaatcrisis functioneert als een zwart gat voor onze taal en ons spreken. “Enorm” volstaat niet om de enormiteit van de crisis te verwoorden.’

Elk jaar worden enorme hoeveelheden vistuig in de oceanen gedumpt, met langdurige gevolgen, blijkt uit wereldwijd onderzoek. Netten, vislijnen en haken kunnen nog tientallen jaren een vernietigend effect hebben op het zeeleven.

Een wereld waarin het plastic sneeuwt op Antarctica en in de oceanen is meer dan zorgelijk, schrijft MO*columniste Tine Hens. Het is moeilijk zinvolle argumenten bij elkaar te schrapen om te verantwoorden dat je toch nog een nieuwe plasticfabriek nodig hebt in een wereld die stikt in sporen van plastic.

Vier cruciale indicatoren van klimaatverandering – broeikasgasconcentraties, zeespiegel, temperatuur en zuurtegraad van de oceanen - staan sinds vorig jaar op recordniveau. Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) is het opnieuw een duidelijk teken dat de mens planetaire veranderingen veroorzaakt.

Klimaatverandering wordt vaak besproken alsof het een uniek atmosferisch fenomeen is. Maar de crisis is diep verweven met de oceaan, en dat aspect is grotendeels verwaarloosd in internationale klimaatbesprekingen. De laatste internationale klimaatonderhandelingen hebben enige vooruitgang geboekt door, voor de eerste keer, oceanen permanent te verankeren in het multilaterale klimaatveranderingsregime. Maar het klimaatpact van Glasgow is nog steeds mijlen verwijderd van waar het moet zijn om het belang van oceanen voor ons klimaatsysteem adequaat weer te geven.

Door de opwarming van het oceaanwater moeten walvissen noodgedwongen naar gevaarlijke gebieden trekken om eten te vinden. Ook voor andere zeezoogdieren wordt het moeilijker overleven in de warmere oceanen.