Sélection du moment:
De energietransitie jaagt de vraag naar grondstoffen de hoogte in. Dat schept heel wat kansen en uitdagingen. Maar grijpen we die ook? En zo ja, wie dan?
Wies Willems, beleidsmedewerker grondstoffen bij Broederlijk Delen, overloopt de hoopgevende en zorgwekkende evoluties in Latijns-Amerika, een continent tjokvol mineralen en metalen die onmisbaar zijn voor de energietransitie.
De energietransitie is ook een overgang naar duurzaamheid op alle vlakken. Of zo zou het moeten zijn, maar in Jordanië is dat geen zekerheid. ‘Hernieuwbare energie mag niet in handen zijn van een kleine groep van machtige mensen.’
Colombia staat voor een totale energietransitie. Het Zuid-Amerikaanse land trekt resoluut de kaart van hernieuwbare energiebronnen. Op het winderige schiereiland La Guajira, woonplaats van de Wayuu-gemeenschap, gaat dat niet zonder slag of stoot.
De ‘waterstofeconomie’ is oude wijn in nieuwe zakken. Het is de droom van een schijnbaar onuitputtelijke en goedkope energiebron, die ons leven aangenaam en onze economie competitief maakt. Net als vroeger steenkool, en daarna ook olie, gas en kernenergie. Elke energiebron kwam echter met een prijskaartje: vervuiling, afval en een ontregeld klimaat. Hernieuwbare energie vergt een lastige aanpassing van brandstoffen naar elektriciteit, en dus kwam waterstof als geroepen. Want waterstof brandt zonder CO2-uitstoot en lijkt het onmogelijke mogelijk te maken: een energietransitie zonder grote aanpassingen. Met waterstof blijft alles bij het oude: in plaats van aardgas verwarmen we in de toekomst met waterstof, in plaats van benzine of diesel tanken we waterstof en ook industrie en gascentrales draaien binnenkort op waterstof. Dit maakt niet alleen onze energie proper, maar geeft zelfs de huidige energie-infrastructuur een tweede leven…
Hoe krijgt de Green Deal waarmee de Europese Commissie de economie wil verduurzamen in de praktijk gestalte? Journalist Hans Wetzels trok voor MO* op onderzoek uit. In deze laatste aflevering: Griekenland, waar de energietransitie een verdienmodel dreigt te worden voor fossiele megabedrijven.
Terwijl we in het Noorden van de wereld overstappen op hernieuwbare energie, stijgt de vraag naar materialen die nodig zijn voor de groene technologie. Maar onze honger naar grondstoffen veroorzaakt enorme sociale en milieuproblemen in het Zuiden, schrijft Babs Verhoeve van Stop Ecocide Nederland.
De energietransitie zit allesbehalve op schema. Volgens deskundigen moet er jaarlijks zo’n 1000 miljard euro aan fossiele investeringen herleid worden naar hernieuwbare projecten om bij te benen. Dat is jaarlijks drie keer meer dan nu.
Om een klimaatontaarding te voorkomen is een zeer ingrijpende energietransitie nodig. De automobielindustrie schuift e-brandstof naar voor als alternatief. Maar dat is een halfslachtige oplossing en er zal veel meer nodig zijn dan dat. Klimaatexpert Wiebe Eekman geeft tekst en uitleg.
Rechtse krachten maken vandaag schandelijk misbruik van het klimaat om oude kerncentrales te blijven openhouden en de bouw van nieuwe te promoten. Zogezegd om mogelijke stroomtekorten te voorkomen. Nochtans is een nucleair vrije en klimaatvriendelijke energietransitie technisch perfect mogelijk en heeft het verleden bewezen hoe potentieel gevaarlijk kerncentrales zijn.
We hebben niet alleen een energietransitie nodig, maar ook een omslag in het Europese grondstoffenbeleid. Extractie terugschroeven en mondiale ongelijkheden aanpakken, daar moet het om gaan. Waar blijft de ‘sense of urgency’? vraagt beleidsmedewerker bij Broederlijk Delen Wies Willems zich af.
De grootste banken ter wereld hinken achterop in de energietransitie. Van hun totale financiering in energie gaat amper 7 procent naar hernieuwbare energie, blijkt uit nieuw onderzoek in opdracht van een aantal ngo’s.
Omdat de zon niet altijd schijnt en er niet steeds wind is, is een van de belangrijkste vraagstukken voor de komende energietransitie het kunnen bufferen van opgewekte groene energie. Zopas is op dat vlak een doorbraak gerealiseerd in China door de productie van waterstof uit zeewater.
De noodzakelijke energietransitie komt volgens klimaatpsycholoog Gerdien de Vries niet snel van de grond omdat de overheid allerlei zaken om te verduurzamen neerlegt bij burgers en bedrijven. Burgers zijn afwachtend vanwege de onduidelijkheid en bedrijven willen dat er eerst wetgeving komt. Hoe kan de duurzame omslag er toch komen?
Vandaag leggen overheden in Europa veel geld op tafel in het kader van de klimaatopwarming en om Russisch gas te vervangen. Deze plannen hebben echter minder met energietransitie te maken dan met de winsthonger van de fossiele industrie.
Plannen voor duurzame energie kunnen niet zomaar voor Afrika als geheel geformuleerd worden, stelt een studie in het wetenschappelijk tijdschrift Nature. Afrikaanse landen hebben onderling sterk verschillende energiebehoeften, en dat vraagt een specifieke benadering per land, zeggen de onderzoekers.
Er is een duidelijke mismatch tussen het beleid dat nodig is om de klimaatcrisis tegen te gaan en de systemen die vandaag in voege zijn, schrijft Marc Maes, beleidsmedewerker Handel bij 11.11.11. Nergens wordt die kloof duidelijker dan bij het Energy Charter Treaty, een miskleun van een verdrag dat maar niet wordt stopgezet.
Het was groot nieuws op 11 oktober, toen in de pers het bericht werd verspreid dat een studie van een gerenommeerd studiebureau aanbeveelt kleine kerncentrales te bouwen. Het heet dan dat de investeringskost voor de nodige energieomslag kleiner zou zijn met kleine kerncentrales dan zonder. Maar het uitgangspunt van vergelijking trekt de reële situatie scheef. Erger nog, ze draait de werkelijkheid om: energiebesparingen, energieopslag, hernieuwbare en klimaatpositieve energie komen er beter uit als alle kosten en risico’s van de kleine kernreactoren in rekening worden gebracht.
Er beweegt iets onder de bodem van de Noordzee. Dikke bundels kabels verbinden windparken met het land en met elkaar. Ze maken ook internetverkeer mogelijk. Maar voor al die toepassingen zijn er evenveel uitdagingen.
Op vrijdag 23 september wordt Doel 3 als eerste van zeven Belgische kernreactoren onvermijdelijk en definitief stilgelegd. Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu en Canopea grijpen dit moment aan om te pleiten voor meer sereniteit in het energiedebat en roepen alle overheden op om eindelijk meer vaart te maken met energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en flexibiliteit in het energiesysteem.
“De droogste zomer van de afgelopen 500 jaar. Het valt niet meer te ontkennen: de klimaatcrisis gaat een versnelling hoger”. Daarom slaan 15 burgerbewegingen alarm. Met CODE ROOD/CODE ROUGE verhogen ze de druk op de fossiele industrie en de overheid om de transitie naar een duurzame industrie te versnellen, te beginnen met de actie #StopTotal.
"Dit leiderschap is een welkome stimulans voor positieve verandering in Peru en in de regio in de richting van een rechtvaardige energietransitie weg van fossiele brandstoffen."
Chili wil dat in 2050 het openbaar vervoer volledig elektrisch is. Daarom is het land begonnen met de eigen productie van elektrische bussen. Op termijn moeten die ook de grote Chileense industrieën bedienen.
Hoe moet er snel en diepgaand gewerkt moet worden aan de energietransitie, de overgang naar een wereld zonder fossiele brandstoffen, in een land dat afhankelijk is van steenkool? Voor antwoorden op die vraag reisde MO*journalist Gie Goris naar de Indiase deelstaat Jharkhand. ‘Rechtvaardigheid is een leeg begrip als je het plaatst binnen de huidige steenkooleconomie.’
De economische gasoorlog met Rusland zou een signaal moeten zijn voor een drastische energietransitie. Maar daar is nu geen tijd voor, de oorlog gaat voor. En het einde van de wereld en het einde van de mensheid? Dat moet nu even wachten. Volgens het IPPC hebben we maar tot 2025 om onder de 1,5 graad opwarming te blijven. Alles daarboven wordt de hel, met mogelijke niet te stoppen kettingreacties en omslagpunten die ons naar 5 à 6 graden leiden. Het zogenaamde ‘hothouse earth’-traject. Dan is het over en uit met alle hogere levensvormen.
Vlaanderen lanceerde ambitieuze klimaatdoelstellingen. Dat er dringend iets moet gebeuren, is ondertussen meer dan duidelijk. Maar moet, wil of kan iedereen wel dezelfde bijdrage leveren aan de strijd tegen de klimaatopwarming? Host Tjhoi Ng Sauw praat in deze derde aflevering van Alles Wordt Beter over energietransitie en armoede met Karel Pype van Reset.Vlaanderen en Caro Bridts van Welzijnsschakels.
Weinig mensen zullen er ooit van hebben gehoord, maar het Energy Charter Treaty (ECT) is een groot obstakel voor de aanpak van klimaatverandering. Het verdrag biedt energiemultinationals de mogelijkheid overheden aan te klagen als deze beleid invoeren dat hun winsten beperkt. De fossiele industrie maakt dankbaar gebruik van deze mogelijkheid en jagen met miljardenclaims de kosten van de energietransitie verder omhoog.
Op 1 april voerde Extinction Rebellion een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen een kolenterminal in de Gentse haven in hun strijd voor een sociaal rechtvaardig energietransitieplan. De actievoerders eisen dat de haven zo snel mogelijk fossiele brandstoffen moet bannen en energieneutraal worden.
Het klimaatprobleem is enorm. Het vraagt om een krachtig en alomvattend beleid. Niet in het minst een klimaatneutraal en klimaatpositief energiebeleid. Maar de pest inruilen voor de cholera zal ons niet behoeden voor toenemende bestaansonzekerheid voor de mensheid. Er zijn echter belangrijke economische en militaire machten die hun belangen plaatsen boven efficiënt en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid. Daarmee zijn ook de werknemers van de nucleaire industrie niet gediend, omdat ze de trein van duurzame tewerkstelling dreigen te missen.
De Britse juridische organisatie ClientEarth start een rechtszaak tegen de directie van Shell. De raad van bestuur schendt zijn plichten door het bedrijf niet voor te bereiden op de energietransitie, luidt de klacht.
De federale regering besliste vannacht om de hoge energieprijzen op korte termijn te drukken via een accijnsverlaging voor benzine en diesel, een BTW-verlaging voor aardgas en een stookoliecheque. De tarieven voor het spoor worden bevroren. “De voorgestelde maatregelen zijn slechts kleine pleisters op een grote wonde. De federale regering moet nu snel met structureel klimaatbeleid op de proppen komen om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen”, zegt Yelter Bollen, klimaatexpert bij Bond Beter Leefmilieu.
De Britse juridische organisatie ClientEarth start een rechtszaak tegen de directie van Shell. De raad van bestuur schendt zijn plichten door het bedrijf niet voor te bereiden op de energietransitie, luidt de klacht.
De Indiase regering heeft grote haast om hernieuwbare energieprojecten uit te rollen, maar stuit op confrontaties met milieuactivisten en lokale bevolking. Zij vinden dat de energietransitie niet ten koste mag gaan van de biodiversiteit, bossen en lokale gemeenschappen.
Europa verkeert in crisis. Net nu de regio een koude periode doormaakt, rijzen de gasprijzen de pan uit. Dit euvel maakt duidelijk dat de transitie naar groene energie in geen enkel deel van de wereld een makkelijke klus belooft te worden. Indisch wetenschapper Prabir Purkavastha trekt er enkele lessen uit over hoe India de energietransitie niet mag aanpakken.
Aardgas is nodig als tussenoplossing voor de energietransitie, schrijft de Duitse overheid in een brief aan de Europese Commissie. De Duitse regering blijft zich kanten tegen kernenergie als duurzame energiebron.
Waterkrachtcentrales zorgen voor het leeuwendeel van de Braziliaanse energiebehoefte. Maar de aanhoudende droogte betekent dat het land een nieuwe energiemix nodig heeft, met diverse hernieuwbare energiebronnen.