Sélection du moment:
De belofte van duurzaamheid wordt vaak gepresenteerd als oplossing voor klimaatproblemen. Maar wat als die duurzaamheid slechts een nieuwe verpakking is van oude neokoloniale en kapitalistische structuren? 'Groene' alternatieven, zoals de elektrische auto, versterken in werkelijkheid de ongelijke machtsverhoudingen tussen het Globale Noorden en het Globale Zuiden.
Robrecht Vanderbeeken las het boek 'Klimaatverandering als klassenoorlog' van Matt Huber en schreef onderstaande recensie die eerder verscheen op De Reactor.
De klimaatcrisis raakt meisjes meer dan jongens, zeker in de Sahel-regio. MO* sprak met twee onderzoeksters die meisjes in Nigeria ondervroegen over de impact van het klimaat op hún leven. 'Meisjes worden uitgehuwelijkt omdat hun familie niet langer eten, water of onderdak kan voorzien.'
Wereldwijd breiden kustbevolkingen zich snel uit. Zo woont 15% van de wereldpopulatie al binnen enkele kilometers van een kustlijn, schrijven socioloog Arthur Cosby en computerwetenschapper Viswadeep Lebakula. Dat is niet zonder gevaar in tijden van klimaatverandering.
De Europese Commissie praat in Brussel over klimaatactie en de strijd tegen ontbossing. Ondertussen steunt ze megaprojecten in Indonesië, waar het omgekeerde gebeurt: massale ontbossing voor de export van palmolie, wat gepaard gaat met grove schendingen van de mensenrechten. We spraken met een advocaat van de inheemse volkeren in de provincie West-Papoea.
Het afgelopen orkaanseizoen in de Filipijnen was heviger dan normaal. En dat is te wijten aan de klimaatverandering, stellen twee afzonderlijke analyses.
Een inferno van bosbranden teistert de Boliviaanse laagvlaktes. Dat heeft met de klimaatverandering te maken, en met kleine boeren die hun akkertjes jaarlijks traditioneel afbranden. Maar de voornaamste oorzaak is economisch van aard. Achter de vlammen schuilt een verdienmodel.
De metafoor van het 'tipping point' of 'kantelpunt' is contraproductief in de context van de klimaatopwarming, argumenteert een groep wetenschappers in het vakblad Nature. Het concept kan mensen in verwarring brengen en actie in de weg staan, denken de onderzoekers.
Naarmate de werkelijkheid van de klimaatontwrichting radicaler wordt, blijven velen wegkijken of roepen ze op om om het vooral ‘gezellig’ te houden en alleen maar ‘positief’ nieuws te brengen. Die spagaat is ethisch niet vol te houden, meent MO*columnist Jan Mertens.
De Spaanse overheid stemt in om de bevolking betaald klimaatverlof toe te staan. Het verlof kan worden opgenomen bij noodweer zodat werknemers niet hoeven te pendelen naar hun werk.
In Den Haag buigt het Internationaal Gerechtshof zich over de 'grootste klimaatzaak ter wereld'. De zaak komt er op initiatief van enkele studenten van de eilandstaat Vanuatu, die de gevolgen van de klimaatverandering aan den lijve ondervinden. Ze willen dat grote vervuilende landen zich voor de rechtbank verantwoorden. "We willen dat het hof bevestigt dat de verwoesting van het klimaat onrechtmatig is", zegt de Nederlandse Margaretha Wewerinke-Singh, die het juridische team leidt.
Op de klimaattop in Bakoe eerder deze maand botsten Noord en Zuid frontaal. Het resultaat was een teleurstellend akkoord. Het stof was in de Azerbeidzjaanse hoofdstad nog niet neergedaald toen MO* sprak met de vooraanstaande klimaatwetenschapster Joyeeta Gupta. Is effectief klimaatbeleid nog wel mogelijk? En hoe ziet een rechtvaardige transitie er anno 2025 uit?
Een week voor het einde van de klimaattop in Bakoe publiceerde de Nationale Bank van België (NBB) een rapport over de impact van de klimaatverandering op de stijgende voedselprijzen. Een aantal experts van ngo’s vinden dat de bank in haar analyse blind blijft voor een aantal structurele economische oorzaken van deze voedselinflatie, namelijk speculatie, graaiflatie en monopolievorming. Ze pleiten dan ook voor een alomvattend beleid dat de diepere oorzaken van voedselinflatie aanpakt.
Na twee weken van onderhandelingen op de klimaattop in Bakoe zijn de landen tot een akkoord gekomen. Het resultaat is een financieel plan dat niet meer voorstelt dan een druppel op een gloeiende (wereld)plaat.
Rijke landen zullen tegen 2035 minstens 300 miljard dollar per jaar vrijmaken voor ontwikkelingslanden, zodat die zich beter kunnen wapenen tegen de gevolgen van de klimaatcrisis. Dat nieuwe financieringsdoel is op de valreep vastgelegd in het slotakkoord op de VN-klimaattop in Bakoe (COP29).
Verschillende klimaatwetenschappers zijn het oneens met het pessimistische beeld dat de voormalige directeur van het Belgisch Klimaatcentrum Valérie Trouet schetst in een opiniestuk in De Morgen. "Er wordt wel geluisterd naar de wetenschappers. Niet alle dingen lukken, maar een aantal dingen lukt wel. Je kan niet verwachten van de hele bevolking dat ze de draagwijdte van een statistiek begrijpen", reageert professor Jos Delbeke.
Wat staat er nu precies in het akkoord dat onverhoopt uit de bus is gekomen op de VN-klimaatconferentie in Bakoe? Het werd erg verdeeld onthaald. Er is dan wel een nieuw bedrag van 300 miljard dollar afgeklopt dat het Westen zal moeten betalen aan de ontwikkelingslanden om hun klimaatkosten te dekken. Maar er vallen heel wat kanttekeningen bij te maken. 5 vragen en antwoorden.
COP29 is afgelopen met een akkoord waar heel wat landen ontevreden mee zijn. De grote verliezer is het klimaat zelf, zo lijkt het. Het was weer bijzonder moeilijk om tot een moeizaam (en uiteindelijk zwak) akkoord te komen, nadat weer verlengingen moesten worden gespeeld. Is het format van een klimaattop stilaan voorbijgestreefd? De meningen zijn verdeeld: "Vergelijk het met een snelkookpan voor bepaalde kwesties, met snel een goede focus en druk om iets te bereiken".
Klimaatactiviste Mikaela Loach hoopt dat de herverkiezing van Donald Trump mensen wakker schudt en in beweging zet. Het enthousiasme waarmee Trump zijn kiezers kan overtuigen, wil ze graag ook zien in de klimaatbeweging. Geen enthousiasme voor fake news weliswaar, maar om mensen ervan te overtuigen dat een betere wereld mogelijk is.
Valérie Trouet is klimaatwetenschapper aan de universiteit van Arizona (VS) en auteur van Wat bomen ons vertellen. Tot nu toe hield ze haar donkere toekomstvisie voor haarzelf. Maar ze zwijgt niet langer. ‘Noem mij maar een alarmist, bespreek het maar met uw maten op X, dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen. I’m out.’
Daan Vandenberghe (20) is VUB-student geografie en neemt als VN-jongerenvertegenwoordiger vanuit de Vlaamse Jeugdraad deel aan de klimaattop COP29 in Bakoe. "We vrezen dat een ambitieus akkoord uitblijft. Maar meer dan een miljard kinderen en jongeren rekenen op de beleidsmakers. Laat hun toekomst zwaarder wegen dan de macht van de fossiele lobby."
‘De klimaatverandering wakkert een migratiecrisis aan met miljoenen mensen die van huis en haard worden verdreven. Alleen al in het afgelopen jaar waren ze met 26 miljoen’, zegt Ugochi Daniels van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) op de klimaattop in Bakoe. Zij ziet migratie enkel nog toenemen.
De wereldwijde uitstoot van broeikasgassen stijgt nog altijd, maar daaraan komt binnenkort wellicht een einde. Dat zegt de energiedenktank Ember. De helft van alle economieën verbruikt nu al minder fossiele brandstoffen dan 5 jaar geleden, en ook China lijkt op de goede weg. Toch is het belangrijk dat de wereld op de COP in Bakoe vasthoudt aan de uitstap uit fossiele brandstoffen als hij de klimaatverstoring wil afremmen, zegt Ember.
Terwijl de urgentie van de klimaatcrisis steeds groter wordt, lijkt ze steeds lager op de politieke agenda te staan. Hoe verklaar je deze paradox?
Klimaatrampen, vergrijzing, de digitale kloof: het zijn enorme uitdagingen die de toekomst van volgende generaties op het spel zetten, stelt Unicef in een nieuw rapport. De VN-organisatie pleit voor dringende actie om de rechten van kinderen te waarborgen in een snel veranderende wereld.
Op de VN-klimaattop in Bakoe zijn belangrijke besprekingen over uitstootreductie in de eerste week op een haar na gekelderd door verzet van oliestaat Saoedi-Arabië en enkele ontwikkelingslanden. Het voorzitterschap moest alle zeilen bijzetten om de onderhandelingen uit het slop te halen.
Het klimaat van de aarde bevindt zich in 2024 “in een grote crisis die nog erger zal worden als we op de huidige manier doorgaan”, waarschuwt een team van 14 klimaatwetenschappers in 'Het klimaatrapport 2024: gevaarlijke tijden op de planeet aarde'. Het rapport windt geen doekjes om de gevaren waarmee de mensheid wordt geconfronteerd.
De zelfmoordcijfers onder Indiase boeren zijn al jaren torenhoog. Het toont hoe precair de situatie voor hen is, en daar komt de klimaatverandering nog bovenop. Het leidt tot een crisis die de voedselzekerheid van India in het gedrang kan brengen.
In de internationale klimaatgesprekken voeren mannen meestal het hoge woord, terwijl de gezondheidseffecten van de klimaatcrisis vooral vrouwen en meisjes treffen. Dat stellen onderzoekers bij aanvang van de VN-klimaattop (COP29) in Azerbeidzjan.
Shell hoeft dan toch zijn uitstoot niet verder terug te dringen dan het zelf wil om de klimaatopwarming te beperken. Dat heeft een Nederlandse rechter in Den Haag vandaag in beroep beslist. De rechter vindt dat Shell wel degelijk een verantwoordelijkheid draagt in de klimaatcrisis, maar dat het bedrijf geen specifieke reductiedoelstellingen opgelegd kunnen worden.