Veille 2.1

De energietransitie jaagt de vraag naar grondstoffen de hoogte in. Dat schept heel wat kansen en uitdagingen. Maar grijpen we die ook? En zo ja, wie dan?

Belangrijkste les van het Wereld Economisch Forum? De klimaatproblematiek en het verlies aan natuur zijn een enorme bedreiging voor de bedrijfswereld. Heel wat CEO’s zijn zich daar intussen van bewust, maar de politiek moet nu het juiste kader scheppen, schrijft Julie Vandenberghe van WWF-België.

Het Brusselse hof van beroep oordeelde dat regeringen in ons land te weinig doen om de klimaatcrisis te bezweren. De initiatiefnemers van Klimaatzaak schetsen de directe impact voor de politiek.

25.000 betogers trotseerden sneeuw en koude om dringende en echte klimaatmaatregelen te vragen aan onze politici. Een heel divers gezelschap van jong tot oud, van milieuorganisaties, derdewereldorganisaties en vakbonden tot mutualiteiten en jeugdbewegingen.

Naar aanleiding van de klimaattop in Dubai blaast de klimaatcoalitie op 3 december terug verzamelen in Brussel. Medeorganisator Anuna De Wever kondigde aan met een Palestijnse vlag aan de grote klimaatmars te zullen deelnemen. Zij wil namelijk de strijd tegen het kolonialisme koppelen aan de klimaatzaak. De rechterzijde greep de gelegenheid aan om de klimaatbeweging te 'ontmaskeren'. Ook de ecomodernistische voorstanders van een apolitieke klimaataanpak trokken stevig van leer. Hoewel het discours van De Wever zowel tactisch als inhoudelijk rammelt, is de klimaatkwestie wel degelijk door-en-door politiek. De vraag is echter hoe we de verschillende deelstrijden best met elkaar verbinden.

Klimaatbeweging Extinction Rebellion mag opkrassen uit zaal 1 van het SMAK in Gent. Het museum had die ruimte voor drie weken toegezegd aan de activisten, maar nu duidelijk wordt dat de geweldloze bezetting van een stuk autostrade voorbereid werd, spreekt museumdirecteur Phillipe Van Cauteren van een vertrouwensbreuk. In het Gentse leeft de indruk dat bevoegd schepen Sami Souguir (Open Vld) een vorm van druk zou uitgeoefend hebben.

Een werkgroep van het platform ‘Europa voor vrede en solidariteit’, dat sinds de Russische invasie in Oekraïne verschillende acties en betogingen organiseerde, reikt in een politieke nota tien aanbevelingen, denkpistes en aandachtspunten aan voor vrede in Oekraïne en een ander veiligheidsbeleid.

We rijden ons op verschillende manieren vast in onze wagens. Met ellenlange files, dure tankbeurten, geopolitieke afhankelijkheid van petrostaten en de schade aan de planetaire en onze eigen gezondheid. MO*Ontwikkelaar Jonas Van der Slycken pleit voor een duidelijke verschuiving naar andere vervoersmiddelen. ‘Maar zullen we met het huidige beleid wel zo’n “modal shift” kunnen realiseren?’

De energiecrisis is een complex weefwerk van oorlog, politieke keuzes en economische dynamieken. De meeste aandacht gaat – terecht – naar de ontploffende prijzen en de sociale gevolgen daarvan. Opvallend minder aandacht gaat naar het eigenaarschap van de energiebedrijven. Nochtans geloven sommigen dat de prijzen pas onder controle gebracht kunnen worden als de aandeelhouders van gedaante en dus ook van logica veranderen. Een gesprek tussen Nick Meynen en, zoals altijd, onze host Tjhoi Ng Sauw.

België doet het al niet goed op het vlak van politiek vertrouwen en de energiecrisis dreigt dat vertrouwen nog verder te kelderen, aldus politicoloog Silke Goubin. Dat is op termijn gevaarlijk. "Mensen trekken zich terug uit de politiek." Wim Vermeersch, hoofdredacteur van SamPol, sprak met politicoloog Silke Goubin.

4 april. Het IPCC publiceert vandaag haar laatste deel van het drieledige rapport. Nadat ze in haar vorige rapport wees op de desastreuze gevolgen van klimaatverandering, toont het nieuwe IPCC-rapport hoe we verdere ontwrichting kunnen voorkomen.

Lithium wordt het witte goud genoemd. Hét mineraal van de eenentwintigste eeuw. Jawel. Als energiebron voor het opwekken van elektriciteit kan lithium zowel petro­leum, steen­kool als uranium vervangen. De energe­tische waarde van een halve kilogram lithium is gelijk aan 70.000 barrels petro­leum. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) zal de wereldwijde vraag naar lithium, voornamelijk voor de productie van batterijen voor elektrische voertuigen, tegen 2040 naar verwachting met 42% toenemen. In 2021 is de prijs van lithium spectaculair gestegen, met meer dan 400 procent. En dan liggen er natuurlijk veel haaien van de grootindustrie van het formaat Rio Tinto of ByD op de loer. De jacht op het witte goud is volop aan de gang en dat luidt een nieuwe fase in van extractivisme in alvast in die delen van de wereld waar lithium aanwezig is. En dan komt de politiek ook om de hoek kijken.

Het klopt dat groei nodig is om het kapitalisme in zijn huidige vorm enigszins te laten draaien, schrijft MO*Ontwikkelaar Jonas Van der Slycken. Maar komen we niet bedrogen uit? Is ons sociale welvaartscontract niet stilaan aan herziening toe? ‘Goed samenleven houdt meer in dan het serveren van een ontwikkelingseenheidsworst met een groen techno-sausje.’

De Grootouders voor het Klimaat komen na het politieke kerstreces met een scherpe nieuwjaarsboodschap voor de politiek. 'Om te voorkomen dat ons aller blauwe planeet onbewoonbaar wordt voor iedereen, moeten politici nu tot daadwerkelijke actie overgaan.'

Voor Henk Cuypers, voorzitter van Burgerforum Luchthavenregio, wordt het stilaan tijd dat men op klimaatconferenties ook aandacht schenkt aan de luchtvaart, die er steeds in geslaagd is te ontsnappen aan enig klimaatengagement. Wanneer worden de vleugels van de luchtvaart geknipt?