Veille 2.1

Volgende week komen staatshoofden, wetenschappers, ngo’s en bedrijfsleiders samen in het Franse Nice om er de ineenstorting van de oceanen te stoppen. Een unieke kans, want de diepzee is onbekend, maar misschien wel het meest vitale ecosysteem op aarde, schrijven experten Diva Amon en Lissette Victorero.

Vlaanderen heeft sinds kort zijn eerste klimaatarts. Jules Vertriest zal zich buigen over de gezondheidsproblemen die de klimaatverandering met zich meebrengt, zoals beroerten, pollenallergieën en tropische ziekten. Maar de klimaatarts pleit ook voor meer groen, schaduw en water in het straatbeeld.

1 op de 2 geteste inwoners in Zwijndrecht, waar de 3M-fabriek staat, heeft een te hoog PFAS-gehalte in het lichaam. Dat blijkt uit het bloedonderzoek georganiseerd door de Vlaamse regering. Burgercollectief DARKWATER3M vindt dit al alarmerend. Bovendien zijn hier volgens hen nog oude normen gehanteerd en wekt de regering zo de indruk dat het de verontreiniging en de effecten op de volksgezondheid wil minimaliseren.

Nederlanders zouden geen eieren van hobbykippen meer mogen eten. Dat is een advies van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Uit onderzoek blijkt dat de eieren PFAS kunnen bevatten, en dat is mogelijk schadelijk voor de gezondheid. Het instituut raadt aan om eieren in de winkel of op de markt te kopen. In ons land blijft het bestaande advies van kracht om maximaal 2 eieren van eigen kippen per week te eten.

Een overstroming eist niet alleen onmiddellijke slachtoffers, blijkt uit wereldwijd onderzoek. Ook als het water al lang is weggetrokken, blijft het aantal ziekenhuisopnames veel hoger dan normaal.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Gifstoffen uit schimmels op voedingsproducten als granen, maïs of rijst dreigen een groter gezondheidsprobleem te worden in Europa. Naarmate het continent opwarmt en vochtiger wordt door de klimaatverandering, zullen die zich beter kunnen verspreiden. We houden daar beter nu al rekening mee, waarschuwt het Europees Milieuagentschap.

De Europese Unie kan haar doelstellingen voor luchtkwaliteit tegen 2030 halen zonder dat er uitstel dient te worden gevraagd, zegt een rapport in opdracht van het Europees Milieubureau (EEB). Meer nog: de doelstellingen leveren ‘een drievoudig voordeel’ op: voor de volksgezondheid, het milieu en het klimaat.

PFAS zijn overal, maar nergens zo geconcentreerd als in onze regio. Ze vervuilen lucht, water en bodem en stapelen zich permanent op in ons lichaam. Dat ze een gevaar vormen voor onze gezondheid en milieu staat vast, maar toch worden ze nog volop gebruikt in consumentenproducten en industrie. Elke dag zonder verbod, maakt de de oplossingen zwaarder en duurder. 39 mutualiteiten, milieuorganisaties en burgerverenigingen vragen daarom de overheid: grijp vandaag in, en voorkom verdere schade.

We zijn al twee weken in het nieuwe jaar. Wellicht ben je, zoals zovelen, het goede voornemen gestart om wat gezonder te eten. Maar dat is nog knap lastig blijkt na het lezen van het boek ‘Dit slik ik niet meer!’ van arts Staf Henderickx, want tegenwoordig is bijna alles wat we eten ultrabewerkte voeding en dat heeft een grote impact op onze gezondheid.

Uit voorlopig onderzoek blijkt dat in de Democratische Republiek Congo de ontginning van kobalt en koper, die essentieel zijn voor batterijtechnologie, risico's inhoudt voor de vrouwelijke gezondheid. Dat schrijft nieuwssite Mongabay.

In de internationale klimaatgesprekken voeren mannen meestal het hoge woord, terwijl de gezondheidseffecten van de klimaatcrisis vooral vrouwen en meisjes treffen. Dat stellen onderzoekers bij aanvang van de VN-klimaattop (COP29) in Azerbeidzjan.

De FOD Volksgezondheid publiceerde het rapport 'The landscape of carbon and energy pricing and taxation in Belgium', dat een overzicht biedt van de bestaande prijsinstrumenten, waaronder fiscale, omdat de prijs van energieproducten een belangrijke motor is voor het veranderen van consumptiepatronen…

Vandaag hebben de Europese ministers van Milieu de herziene richtlijn voor luchtkwaliteit goedgekeurd. Die brengt de normen in lijn met de meest recente aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Voor het eerst hebben Vlaamse wetenschappers uit verschillende vakgebieden hun krachten gebundeld om de cruciale link tussen de gezondheid van de oceaan en die van de mens in kaart te brengen. Deze zogenaamde 'Ostend Working Group on Ocean and Human Health' vat hun bevindingen en praktische aanbevelingen voor beleidsmakers nu samen in een nieuw rapport.

Een team experten van de KU Leuven stelt voor de Vlaamse veestapel met een kwart te verminderen.

‘Door de klimaatverandering worden steeds meer mensen getroffen door klimaatangst’, zegt neurowetenschapper Emma Lawrance. Zij leidt het Climate Cares Centre in Londen, een centrum dat de impact van de klimaatverandering op ons mentale welzijn onderzoekt. ‘De stijging van de zeespiegel, extreme hitte of verwoestende overstromingen zijn niet enkel een milieuprobleem, ze wakkeren een crisis in de geestelijke gezondheid aan.’

Vier op de tien kinderen in Londen die met de auto naar school gingen, stapten na de invoering van de ultralage-emissiezone (ULEZ) over op ‘actievere’ vervoerswijzen, zoals lopen, fietsen of het openbaar vervoer.

PFAS, of per- en polyfluoralkylstoffen, zijn een groep synthetische chemicaliën die veel worden gebruikt vanwege hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen. Ze staan bekend als forever chemicals omdat ze zeer moeilijk afbreekbaar zijn en zich ophopen in het milieu en in het menselijk lichaam, wat mogelijke gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

De Raad voor Vergunningsbetwistingen vernietigde zonet de lozingsvergunning voor Ineos Aromatics in Geel. Vandaag loost het bedrijf 1.000 keer meer kobalt in de Grote Nete dan wat gezond is volgens de milieunorm. De beslissing bevestigt onderstreept de ernst van de situatie: zolang onze waterlopen er zo slecht aan toe zijn, moet elk bedrijf dat schadelijke stoffen loost rekening houden met de Europese wetgeving, die al meer dan 24 jaar van kracht is.”‘Dit kan een kantelpunt worden voor het hele vergunningsbeleid,” zeggen Natuurpunt en BBL. “Het is een overwinning voor meer gezonde waterlopen en dus ook gezonde burgers.”

Mogen lokale besturen ingrijpen om de vloedgolf aan nieuwe fastfoodzaken tegen te gaan? De aankondiging van minister Hilde Crevits om de mogelijkheden daartoe te onderzoeken, lokte vorige week veel reactie uit. In De Morgen noemde Bart Eeckhout het ‘micromoralisme’: de neiging van politici om voortdurend in te grijpen in hoe burgers hun persoonlijke leven inrichten’, en hij ziet meer brood in betere gezondheidspreventie. Volgens Maarten Corten van Rikolto zijn er een aantal kanttekeningen te maken bij deze lezing van de feiten.

Al jaren doen wetenschappers onderzoek naar de gezondheidseffecten van biologische landbouwproducten. Zeker is dat er veel minder pesticiden op zitten dan op voeding uit conventionele producten, althans in Europa. En doorgaans zijn bio-eters ook gezonder. Toch is het nog steeds niet helemaal duidelijk hoe gezond biovoeding echt is.

Niet-afbreekbare PFAS-stoffen zijn overal te vinden: in onze spullen, in ons voedsel, in ons drinkwater. Het dringt onze lichamen binnen, zit al in ons sperma, moedermelk, bloed. En toch lukt het de PFAS-industrie om het Europese PFAS-verbod te omzeilen. Wat moeten we doen?

Extinction Rebellion voerde vandaag actie op de Grote Markt om de aanwezigheid van de cruiseschepen in het stadscentrum aan te kaarten. De schepen mogen met bunkerolie tot in het centrum varen, terwijl er voor auto’s strikte regels gelden binnen de lage-emissiezone. Deze maand meerden al 3 grote zeecruises aan en dagelijks liggen er riviercruises aan de Scheldekaai, wat voor overlast en gezondheidsschade voor omwonenden zorgt. De actievoerders klaagden dit discrepante beleid aan met een ludieke performance over cruises. De politie heeft de niet-verstorende performance gedoogd.

Duizenden gevallen van hoge bloeddruk, diabetes en dementie kunnen gelinkt worden aan de vervuiling rond luchthavens. Dat zegt onderzoek van CE Delft. Ook rond Brussels Airport is de milieu-impact groot.

Luchtvervuiling heeft een steeds grotere impact op de menselijke gezondheid. In 2021 leidde vuile lucht tot 8,1 vroegtijdige sterfgevallen en een veelvoud aan chronische aandoeningen.

Het aantal mensen dat geen toegang heeft tot energie is voor het eerst in een decennium opnieuw toegenomen. Meer dan 685 miljoen mensen moeten het zonder stroomvoorziening stellen. 2,1 miljard mensen zijn ook afhankelijk van vervuilende kookbrandstoffen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt voor de "serieuze impact" die de klimaatverandering zal hebben (en al heeft) op de gezondheid van kinderen, ouderen en zwangere vrouwen. De risico's worden "zwaar onderschat", klinkt het. Zo piekt tijdens hittegolven het aantal vroeggeboortes, ook in België waar het cijfer kan oplopen tot 15 procent extra. Dat kan dan weer gevolgen hebben voor het latere leven.

Afrika raakt maar niet af van vervuilende fornuizen op brandhout en houtskool, hoewel die erg schadelijk zijn voor de volksgezondheid en het klimaat. Een top in Parijs moet daar verandering in brengen.

Volgende week komen staatshoofden, wetenschappers, ngo’s en bedrijfsleiders samen in het Franse Nice om er de ineenstorting van de oceanen te stoppen. Een unieke kans, want de diepzee is onbekend, maar misschien wel het meest vitale ecosysteem op aarde, schrijven experten Diva Amon en Lissette Victorero.

Vlaanderen heeft sinds kort zijn eerste klimaatarts. Jules Vertriest zal zich buigen over de gezondheidsproblemen die de klimaatverandering met zich meebrengt, zoals beroerten, pollenallergieën en tropische ziekten. Maar de klimaatarts pleit ook voor meer groen, schaduw en water in het straatbeeld.

1 op de 2 geteste inwoners in Zwijndrecht, waar de 3M-fabriek staat, heeft een te hoog PFAS-gehalte in het lichaam. Dat blijkt uit het bloedonderzoek georganiseerd door de Vlaamse regering. Burgercollectief DARKWATER3M vindt dit al alarmerend. Bovendien zijn hier volgens hen nog oude normen gehanteerd en wekt de regering zo de indruk dat het de verontreiniging en de effecten op de volksgezondheid wil minimaliseren.

Nederlanders zouden geen eieren van hobbykippen meer mogen eten. Dat is een advies van het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Uit onderzoek blijkt dat de eieren PFAS kunnen bevatten, en dat is mogelijk schadelijk voor de gezondheid. Het instituut raadt aan om eieren in de winkel of op de markt te kopen. In ons land blijft het bestaande advies van kracht om maximaal 2 eieren van eigen kippen per week te eten.

Een overstroming eist niet alleen onmiddellijke slachtoffers, blijkt uit wereldwijd onderzoek. Ook als het water al lang is weggetrokken, blijft het aantal ziekenhuisopnames veel hoger dan normaal.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Als de veiligheid en de gezondheid van onze planeet weer wat hoger op de agenda komen te staan, zal het voor mij geslaagd zijn. Dat zegt cultuurhistoricus en schrijver David Van Reybrouck (53), die vanaf vandaag voor de komende 2 jaar de nieuwe Denker der Nederlanden is. Hij wil in die periode vooral vérdenken, verder denken dan de waan van de dag, én ook aandacht schenken aan onze mentale gezondheid.

Gifstoffen uit schimmels op voedingsproducten als granen, maïs of rijst dreigen een groter gezondheidsprobleem te worden in Europa. Naarmate het continent opwarmt en vochtiger wordt door de klimaatverandering, zullen die zich beter kunnen verspreiden. We houden daar beter nu al rekening mee, waarschuwt het Europees Milieuagentschap.

De Europese Unie kan haar doelstellingen voor luchtkwaliteit tegen 2030 halen zonder dat er uitstel dient te worden gevraagd, zegt een rapport in opdracht van het Europees Milieubureau (EEB). Meer nog: de doelstellingen leveren ‘een drievoudig voordeel’ op: voor de volksgezondheid, het milieu en het klimaat.

PFAS zijn overal, maar nergens zo geconcentreerd als in onze regio. Ze vervuilen lucht, water en bodem en stapelen zich permanent op in ons lichaam. Dat ze een gevaar vormen voor onze gezondheid en milieu staat vast, maar toch worden ze nog volop gebruikt in consumentenproducten en industrie. Elke dag zonder verbod, maakt de de oplossingen zwaarder en duurder. 39 mutualiteiten, milieuorganisaties en burgerverenigingen vragen daarom de overheid: grijp vandaag in, en voorkom verdere schade.

We zijn al twee weken in het nieuwe jaar. Wellicht ben je, zoals zovelen, het goede voornemen gestart om wat gezonder te eten. Maar dat is nog knap lastig blijkt na het lezen van het boek ‘Dit slik ik niet meer!’ van arts Staf Henderickx, want tegenwoordig is bijna alles wat we eten ultrabewerkte voeding en dat heeft een grote impact op onze gezondheid.

Uit voorlopig onderzoek blijkt dat in de Democratische Republiek Congo de ontginning van kobalt en koper, die essentieel zijn voor batterijtechnologie, risico's inhoudt voor de vrouwelijke gezondheid. Dat schrijft nieuwssite Mongabay.

In de internationale klimaatgesprekken voeren mannen meestal het hoge woord, terwijl de gezondheidseffecten van de klimaatcrisis vooral vrouwen en meisjes treffen. Dat stellen onderzoekers bij aanvang van de VN-klimaattop (COP29) in Azerbeidzjan.

De FOD Volksgezondheid publiceerde het rapport 'The landscape of carbon and energy pricing and taxation in Belgium', dat een overzicht biedt van de bestaande prijsinstrumenten, waaronder fiscale, omdat de prijs van energieproducten een belangrijke motor is voor het veranderen van consumptiepatronen…

Vandaag hebben de Europese ministers van Milieu de herziene richtlijn voor luchtkwaliteit goedgekeurd. Die brengt de normen in lijn met de meest recente aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).