Sélection du moment:
Het klimaat van de aarde bevindt zich in 2024 “in een grote crisis die nog erger zal worden als we op de huidige manier doorgaan”, waarschuwt een team van 14 klimaatwetenschappers in 'Het klimaatrapport 2024: gevaarlijke tijden op de planeet aarde'. Het rapport windt geen doekjes om de gevaren waarmee de mensheid wordt geconfronteerd.
Wetenschappers waarschuwen voor een "kritische en onvoorspelbare nieuwe fase van de klimaatcrisis”. Van de 35 ‘vitale functies van de planeet’ die de groep bestudeert, hebben vorig jaar 25 nieuwe records bereikt.
Het is vandaag Earth Overshoot Day: vanaf vandaag tot het einde van het jaar verbruikt de wereldbevolking meer dan onze planeet op een jaar aan grondstoffen en diensten kan leveren. Voor onze huidige levensstijl zijn eigenlijk 1,7 planeten aarde nodig, en dat kan uitdraaien op een ramp, waarschuwen experts. Earth Overshoot Day valt dit jaar ook een dag vroeger dan vorig jaar.
We kregen dan toch geen nieuwe Vlaamse regering voor 11 juli, maar dat deert klimaatjongeren niet. Wat zij belangrijk vinden: dat klimaat in regeringsvormingen wél de plek krijgt die het tijdens de verkiezingscampagnes en -debatten niet kreeg. MO* sprak met een "oude" en "nieuwe" generatie klimaatjongeren. ‘We hebben hetzelfde einddoel als de politiek: een waardig leven in een goed werkende democratie met weinig ongelijkheid op een gezonde planeet.’
Volgens nieuw onderzoek van Greenpeace Midden- en Oost-Europa zijn Europese steden nog steeds veel beter verbonden via de lucht dan via het spoor. Hierdoor worden mensen aangemoedigd om te vliegen in plaats van de trein te nemen, ondanks de schadelijke gevolgen van de luchtvaart voor de planeet. Ook België scoort slecht in het onderzoek: rechtstreekse treinen brengen je vanuit onze hoofdstad naar slechts 11 van de 44 andere onderzochte steden, terwijl maar liefst 41 steden bereikbaar zijn met een rechtstreekse vlucht.
De voorbije maand mei was wereldwijd de warmste meimaand ooit gemeten. De maandrecords blijven zich daarmee opstapelen: we zitten nu aan een reeks van 12 recordmaanden, die gemiddeld 1,63 graden Celsius warmer verliepen dan het pre-industriële gemiddelde. "De planeet wil ons iets vertellen, maar we lijken niet te luisteren", zegt VN-baas António Guterres.
Als de hele wereld zou consumeren zoals de Belgen, zouden de natuurlijke hulpbronnen nu zaterdag 23 maart al opgebruikt zijn. “Ons systeem loopt tegen de grenzen van de planeet aan”, zegt het WWF.
Ontdek het 4,5 miljard jaar oude verhaal van de planeet die we onze thuis noemen: de aarde. Vandaag de dag is de aarde een planeet waarop 8 miljard mensen wonen, mensen die een grotere invloed hebben op de vormgeving van ons aardoppervlak dan de meeste natuurlijke processen. Dramatische wendingen in onze geschiedenis hebben gemaakt dat de mens controle heeft gekregen over de natuur. Maar het is noodzakelijk om hieruit ook de nodige lessen te trekken, voor het te laat is. Earth – een vijfdelige miniserie op Canvas Een erg goede reeks over natuurlijke transities in de geschiedenis van de aarde met schitterende beelden maar evenzo sterke wetenschappelijke onderbouwing. Momenteel werden reeds drie van de vijf afleveringen uitgezonden. In zijn geheel te bekijken via vrt max.
Op de 28ste klimaattop beloofde voorzitter Al-Jaber in zijn toespraak na het klimaatakkoord vol trots “een betere toekomst voor de mensheid en de planeet”. Opvallend is dat hij hier mens en planeet apart benoemd. Deze scheiding tussen ‘natuur’ en ‘mens’ op COP28 is kenmerkend voor het antropocentrisme, een denkwijze waarin de mens centraal staat. Deze ideologie domineert niet alleen het taalgebruik van de klimaattop, maar ook dat van de media. In zijn boek ‘We Have Never Been Modern’ legt de bekende denker Bruno Latour, een socioloog, antropoloog en filosoof, uit wat de gevolgen zijn van deze loskoppeling: het geeft de mens de mogelijkheid om boven de natuur uit te stijgen, deze te beheersen en te manipuleren.
Artificiële intelligentie (AI) ontwikkelt zich in een razend tempo, waardoor ook druk op de grote techbedrijven groeit om de milieu- en klimaatimpact ervan aan te pakken. Want die is groot: AI vereist enorme hoeveelheden energie en water.
Janine Abbring spreekt zoöloog en klimaatactivist George Monbiot (1963) over het gevoel van nietigheid en vrijheid wanneer hij in zijn zeekajak vaart, hoe een krachtig verhaal zelfs onze diepst gevoelde waarden omver kan werpen, en hoe we straks de mensheid kunnen voeden zonder uiteindelijk de planeet zélf op te eten. Monbiot laat een fragment zien uit de Britse cultserie Survivors, over overlevenden na een pandemie veroorzaakt door een virusuitbraak in een lab in China. Verder beelden van de Amerikaanse rapper Eminem en van bultrugwalvissen in de baai van Monterey in Californië.
In januari wordt Celeste Saulo de eerste vrouw aan het hoofd van de Wereld Meteorologische Organisatie van de VN. Ze verdedigt met vuur het globale belang van meteorologische diensten en ziet een geëngageerde samenleving als de basis van verandering. ‘We hebben een ontwrichtende samenleving nodig.’
Morgen, op 2 augustus, zullen alle hulpbronnen al opgebruikt zijn die de planeet in een jaar kan genereren. Als iedereen aan het tempo van de Belgen zou consumeren, zou “Earth Overshoot Day” zelfs al op 26 maart gevallen zijn, zegt het Wereldnatuurfonds.
Op woensdag 26 juni werd Jim Skea verkozen tot nieuwe voorzitter van het IPCC, een organisatie van de Verenigde Naties die de risico’s van de klimaatcrisis evalueert. Wat is zijn visie? ‘Elke fractie van een graad maakt een verschil. Dat moeten we onthouden.’
In het boek “De tijd dringt” schrijven 69 Grootouders voor het Klimaat een brief aan hun kleinkinderen, kinderen of beleidsmakers. MO* publiceert enkele van die brieven. Vandaag: de brief van professor Rik Pinxten aan zijn zoon Simon.
Wat wensen ouders hun pasgeboren kind? Dat het gezond is, dat het opgroeit tot een fijne tiener en uitgroeit tot een volwassen persoon. Er zijn geen ouders bekend die verlangen dat hun kind groeit en blijft groeien, en dus steeds groter wordt. Dat lijkt eerder iets voor een sprookje of beter een griezelverhaal. En toch is dit laatste verlangen de overheersende wens als het over onze economie gaat. Die moet groeien, en blijven groeien. Een land gaat zogezegd achteruit als het bruto binnenlands product niet groeit, als we niet steeds, jaar na jaar na jaar, meer producten en diensten produceren. En terwijl we ons goed kunnen voorstellen hoe onwezenlijk het zou als een kind zou blijven groeien – het huis, de stoelen, het eten, het zou allemaal te klein of te weinig zijn – lukt dat dus niet als het over de groei van de economie gaat in het huis van de mens, onze aarde. Terwijl die ook niet groeit. Sterker nog, ons leven gedijt enkel in die dunne laag boven en net in de aardkorst, de kwetsbare zone van de biosfeer,
Recent verscheen bij uitgeverij Atlas 'De vloek van de nootmuskaat' van Amitav Ghosh en kreeg als ondertitel 'Boodschap aan een planeet in crisis' en eind 2022 publiceerde uitgeverij EPO 'Te groot om ons voor te stellen'. Wil Heeffer las ze allebei: “Ghosh schrijft op uiterst toegankelijke wijze over de nog altijd voortdurende effecten van het kolonialisme op natuur en mens.
Om de ergste gevolgen van de klimaatverandering tegen te gaan, moet er het komende decennium een ingrijpende economische transformatie plaatsvinden, schrijft Owen Gaffney (Earth4all). Dat is zowel mogelijk als betaalbaar – als we ervoor zorgen dat de rijksten in de wereld hun deel betalen.
Bedrijven staan te popelen om de oceaanbodem om te ploegen om kostbare ertsen te winnen, maar de weerstand tegen de nieuwe industrie groeit. De diepzee verstoren kan namelijk ernstige en onomkeerbare gevolgen hebben voor mens en planeet, schrijven Daniela Fernandez en Matthew Gianni, medeoprichters van de Deep Sea Conservation Coalition.
De energietransitie zit allesbehalve op schema. Volgens deskundigen moet er jaarlijks zo’n 1000 miljard euro aan fossiele investeringen herleid worden naar hernieuwbare projecten om bij te benen. Dat is jaarlijks drie keer meer dan nu.
Op de Nederlandse TV: "Klimaatactivisten bezetten Duits dorpje Lützerath dat moet wijken voor afgraving milieuvervuilend bruinkool". Duitsland verbrandt steeds meer kolen voor de opwekking van elektriciteit, sinds de verminderde invoer van gas uit Rusland. Klimaatactivisten hebben zich uit protest in het dorp gevestigd. Er wordt ingegaan op de rol van 'De Groenen' in de regionale en nationale politiek.
In Montreal (Canada) start op woensdag 7 december COP15, de biodiversiteitsconferentie van de VN. In tijden van versnellend biodiversiteitsverlies en groeiende voedselonzekerheid, spoort WWF de wereldleiders aan om een ambitieus globaal biodiversiteitsakkoord te sluiten dat de levensaders van onze planeet beschermt en herstelt. Van België vraagt WWF o.m. een duidelijk actieplan.
Met de huidige klimaatbeloftes stevenen we af op een opwarming van de planeet met 2,5 graden Celsius. Daarvoor waarschuwen de Verenigde Naties in een nieuw rapport, anderhalve week voor de start van de klimaatconferentie in Egypte. Officieel is en blijft het doel om de opwarming te beperken tot "ruim onder 2 graden, en te streven naar een opwarming van maximaal 1,5 graad", zoals het klimaatakkoord van Parijs voorschrijft.
Volgens Maarten Boudry zijn klimaatactivisten een grotere bedreiging voor onze planeet dan klimaatontkenners. Om dat te staven maakt hij gebruik van zogenaamde ecomodernistische oplossingen, die in feite hopeloos ouderwets zijn: kerncentrales en CO2-taks. Zijn vooruitgangsoptimisme eindigt waar kritiek op het kapitalisme begint.
Denk alle water op onze planeet even weg en kijk naar het landoppervlak dat overblijft. Maar liefst de helft daarvan is natuurlijk graasland waar nomadische veehouders rondtrekken. Een groot deel van hen leeft op het Afrikaanse continent, en hun leefwijze is slachtoffer van de klimaatcrisis. ‘We kunnen onze koeien veel minder melken dan vroeger. En dat heeft alles te maken met de onbetrouwbaarheid van de regen.’
De zomer is nog niet voorbij, dus duikt Gie Goris weer in zijn boekenkast voor een nieuwe boekentip. Hij haalt er vijf recente boeken van Amitav Ghosh uit, al jaren een van de meest succesvolle Indiase schrijvers. ‘Een man met een missie. De jongste jaren heeft hij zich ontpopt tot een van de meest verhelderende auteurs in het veld van de klimaatliteratuur.’
Reeds tientallen jaren worden we verwittigd over de dodenmars waarin wij verwikkeld zijn als gevolg van de globale opwarming. De wereldwijde regerende klasse blijft ons verder voortduwen naar uitsterving. Amerikaans onderzoeksjournalist Chris Hedges: "Ineenstorting komt in de menselijke geschiedenis voor bij complexe samenlevingen, telkens kort nadat zij hun periode van grootste macht en welvaart hebben bereikt." We zijn weer eens zover, alleen gaat het nu voor het eerst over de hele planeet...
Tine Hens en Karen Armstrong schreven twee heel verschillende boeken die beide de mens uit het centrum van het denken halen, of ten minste: de verhoudingen tussen de mens en de natuur of het sacrale herstellen, om zo tot een andere omgang met natuur, planeet en elkaar te komen.
Om te kunnen garanderen dat iedereen op aarde genoeg te eten heeft, moeten de rijke landen driekwart mindervlees gaan eten , stelt Duits onderzoek. Het betekent ook: vlees eten in kleine hoeveelheden kan best duurzaam zijn, zeggen de wetenschappers.