Veille 2.1

Het Amazonewoud wordt ook wel de ‘groene long’ van de aarde genoemd. Hoe cruciaal zijn bossen voor onze zuurstofvoorziening? 

De ontbossing in het Braziliaanse Amazonegebied blijft een neerwaartse trend vertonen, zo blijkt uit gegevens die vrijdag zijn vrijgegeven door INPE, het nationale ruimteonderzoeksinstituut van Brazilië.

Was het een naïef besluit van MO*columniste Tine Hens in 1989 om geen vlees meer te eten? ‘Als ik nu naar mijn 15-jarige zelf kijk, voel ik een barst in mijn hart. Maar ik denk ook: liever naïef dan gewetenloos.’

In Brazilië komt de vorige regering onder vuur te liggen nadat Brazilië de noodtoestand heeft uitgeroepen voor het Yanomami-volk in het Amazonewoud. Door de opmars van de illegale mijnindustrie - oogluikend toegestaan onder het bewind van Bolsonaro - zou de inheemse stam lijden onder extreme ondervoeding en besmettelijke ziekten.

De ontbossing in het Braziliaanse Amazonewoud bleef in oktober 2022 in stijgende lijn gaan, toen de burgers van de grootste democratie van Zuid-Amerika moesten kiezen tussen twee presidentskandidaten met compleet verschillende agenda’s voor het grootste regenwoud op aarde.

Elke keer de Brazilianen naar het stemhokje trekken, wordt mee bepaald hoe het Amazonewoud de volgende vier jaar beheerd zal worden. Maar, zo schrijft Louis Cattrysse, de impact van die beslissing wordt wereldwijd gevoeld. ‘Vandaar de vraag: zou het niet beter zijn het Amazonewoud op een meer mondiale en duurzame manier te beheren, in plaats van het te laten afhangen van kortetermijnbelangen gelinkt aan verkiezingen?’

Klimaat komt naar voren als een belangrijk thema in de presidentsverkiezingen van Brazilië. Beide kandidaten - ook ontbossingskampioen Bolsonaro - werpen zich op als beschermers van het Amazonewoud, maar dringen tegelijk aan op nieuwe infrastructuur voor fossiele brandstoffen.

Ze trekken illegaal het gebied binnen, op zoek naar goud. Ze kappen het bos en vergiftigen de rivieren met kwik. En ze zijn met zo’n 20.000 sinds 2019, deze illegale goudzoekers in het inheemse gebied Terra Yanomami in Brazilië. De regering-Bolsonaro, die doet niets. Ze introduceerde zelfs wetgeving die de mijnbouw in het Amazonewoud, inclusief de beschermde gebieden, moet bevorderen.

Het Amazonewoud verloor in 2021 ongeveer 1,9 miljoen hectare aan oerbos, voornamelijk als gevolg van veeteelt en andere landbouwactiviteiten. Dit blijkt uit een nieuw rapport van het MAAP-project, de Monitoring van de Amazone in de Andeslanden.

Het Amazoneregenwoud is de afgelopen twee decennia snel aan herstellend vermogen verloren. Wetenschappers tonen met een grote data-analyse aan dat het bos een gevaarlijk omslagpunt nadert: het is steeds minder goed in staat om te herstellen van droogte en kan veranderen in een savanne-achtig gebied.

MO* bracht recent goed nieuws: tropische bossen blijken opvallend snel te herstellen na ontbossing. Of toch niet? Het onderzoek dat tot die conclusie kwam beperkte zich vooral tot het Amazonewoud en hield geen rekening met ‘s werelds tweede grootste tropisch bosgebied: het Congolese regenwoud. Dat schrijven onderzoekers van de UGent en hun collega’s uit Congo.

Leren schoenen hebben een schaduwzijde. Zo’n honderd kledingmerken, waaronder het luxemodehuis LVMH, zijn via hun toeleveringsketen betrokken bij de ontbossing van het Amazonewoud. Vorig jaar draaide de leerindustrie in Brazilië een omzet van 1,1 miljard dollar.

Vogels in het Amazonewoud zijn kleiner geworden terwijl hun vleugels net langer blijken te zijn. Dit wijst erop dat zelfs de meest ongerepte delen van de aarde worden beïnvloed door de klimaatverandering. Dat zeggen wetenschappers van de Universiteit van Louisiana (LSU).