Veille 2.1

Recent onderzoek van CSIRO, het nationale wetenschapsagentschap van Australië, en de Universiteit van Toronto in Canada schat dat tot 11 miljoen ton plastic afval op de bodem van de oceaan ligt.

De hele mensheid profiteert van Antarctica en de oceaan die het continent omringt, schrijven Natalie Stoeckl en Rachel Baird, hoogleraren aan de Universiteit van Tasmanië. Een schatting van de economische waarde kan volgens hen een goede motivatie zijn voor de bescherming van dit unieke ecosysteem.

Als de Golfstroom in de Atlantische Oceaan ooit stilvalt, kan dat erg snel gebeuren en zouden de gevolgen voor het noorden en westen van Europa rampzalig zijn. Dat hebben wetenschappers van de universiteit van Utrecht berekend. In België zou het gemiddeld 5 tot 10 graden kouder worden.

Een investering van meer dan 10 miljard dollar, die moet resulteren in de productie van 216.000 vaten ruwe olie per dag. Dat is de bedoeling van de geplande Oost-Afrikaanse pijplijn (EACOP). Die moet lopen van de oevers van het Albertmeer in Oeganda tot aan de Indische Oceaan in Tanzania.

Australië heeft een verdrag getekend met het eilandstaatje Tuvalu om klimaatvluchtelingen op te vangen. Dat is een mijlpaal, schrijft Jane McAdam, aan de Universiteit van Oxford. Het kan een begin zijn van bredere akkoorden in de regio.

Op zaterdag hebben honderden Zuid-Koreanen in de hoofdstad Seoul betoogd tegen plannen van Japan. Het Zuid-Koreaans buurland kondigde vorige week namelijk aan dat het zal beginnen “behandeld” radioactief water te lozen in de Stille Oceaan.

De oceaan is de onbeminde vriend van de mens. Maar hij is er slecht aan toe, schrijft ecotoxicoloog en marien ecoloog Colin Janssen.

Net voor de ontginning van ’s werelds meest ongerepte oceaanhabitat begint, wijst nieuw onderzoek op het belang van de bescherming ervan. In een gebied waarin België een kleine tweehonderd keer past, trof een team biologen zo’n vijfduizend tot nog toe onbekende organismen aan.

Met de opwarming van het oceaanwater neemt ook het aantal gevallen van piraterij toe, blijkt uit Amerikaans onderzoek. Krimpende visbestanden duwen vissers sneller richting criminaliteit.

Bedrijven staan te popelen om de oceaanbodem om te ploegen om kostbare ertsen te winnen, maar de weerstand tegen de nieuwe industrie groeit. De diepzee verstoren kan namelijk ernstige en onomkeerbare gevolgen hebben voor mens en planeet, schrijven Daniela Fernandez en Matthew Gianni, medeoprichters van de Deep Sea Conservation Coalition.

De diepzeestromingen rond het Antarctische continent tonen tekenen van vertraging, stelt onderzoek in Nature. Een totale ineenstorting zou wereldwijde gevolgen hebben voor de oceanen en het klimaat.

Beleidsmakers en milieuorganisaties wereldwijd zijn in de wolken over het bindend internationaal verdrag om de wereldzeeën en het leven erin beter te beschermen. Na bijna twintig jaar van moeilijke onderhandelingen werd zaterdag eindelijk een akkoord gesloten. “Wat op volle zee gebeurt, is niet langer 'uit het oog, uit het hart’”.

Wereldleiders tekenden na jaren onderhandelen een wereldwijd oceanenverdrag: een historische overwinning voor de natuur. Met dit verdrag kunnen grote delen van de oceanen straks beschermd worden als zeereservaat, na jaren van overbevissing, vervuiling en vernietiging.

De zeestromen die mee ons klimaat reguleren, dreigen stil te vallen. De opwarming van het zeewater bedreigt het vermogen van de oceaan om koolstofdioxide uit de lucht te halen, waardoor de klimaatcrisis nog zal versnellen.

Nieuw onderzoek van FairFin toont aan dat de Belgische financiële sector nauw verbonden is met de multinational DEME. Via haar dochteronderneming Global Sea Mineral Resources (DEME-GSR) zet dit Belgisch baggerbedrijf de eerste stappen naar diepzeemijnbouw in de Stille Oceaan. Maar niet zonder kritiek.

Ook de Rode Duivels gaan mee met hun tijd en de stijgende vraag naar duurzaamheid: hun WK-truitjes én supporterstruitjes zouden gemaakt zijn van oceaanplastic. Het klinkt mooi, maar in werkelijkheid is er weinig groen aan de ambities van producent Adidas, zo blijkt uit Duits onderzoek.

Ook in 2022 heeft het Global Carbon Budget, de wereldwijde CO2-begroting, geen goed nieuws. De globale uitstoot van broeikasgassen blijft stijgen. Peter Landschützer over de rol van de oceaan in het klimaat: ‘Het is aan ons om de stress die we de oceaan bezorgen, te stoppen.’

De oceaan is cruciaal voor de sociaal-economische groei en ontwikkeling van West-Afrika, maar wordt sterk bedreigd door overexploitatie en vervuiling. Maar er is iets aan te doen, meent Aderonke Omolara Lawal-Are, professor Mariene Wetenschappen aan de universiteit van Lagos (Nigeria).

Eilandbewoners in de Stille Oceaan worstelen al jaren met de klimaatcrisis. Op de Cookeilanden komt er nog een dreiging bij: diepzeemijnbouw. Jongeren van bij ons gaan in dialoog met jongeren van daar. Die uitwisseling krijgt de steun van 1Planet4All van 11.11.11 en werd op touw gezet door Greet Brauwers en Raf Custers, die momenteel op een van de eilanden verblijven.

Vorig jaar steeg de concentratie van CO2 en methaan in de atmosfeer tot een nieuw record, stelt een rapport van de Amerikaanse Klimaatdienst NOAA. Ook de zeespiegel stond nog nooit zo hoog sinds de metingen begonnen, en de temperatuur van het oceaanwater piekt.

De kleinste eilanden in de Stille Oceaan trekken aan de alarmbel: als we onze klimaatambities niet nakomen, zal het leven er onhoudbaar worden. Ze vrezen voor zowel een ecologische als een financiële crisis, omdat veel mensen er sterk afhankelijk zijn van de visserij.

Als de huidige groei van plasticvervuiling in de oceaan doorzet, zal plasticvervuiling leiden tot aanzienlijke ecologische risico's. Sommige hotspots hebben de alarmerende drempels van plasticconcentratie al overschreden. Een risico voor soorten, de productiviteit van mariene ecosystemen, koraalriffen, mangroven en natuurlijk voor de hele planeet. We roepen landen op om snel een wereldwijd juridisch bindend verdrag tegen plasticvervuiling aan te nemen tijdens de Milieuvergadering van de Verenigde Naties om deze crisis in te dammen.

Klimaatverandering wordt vaak besproken alsof het een uniek atmosferisch fenomeen is. Maar de crisis is diep verweven met de oceaan, en dat aspect is grotendeels verwaarloosd in internationale klimaatbesprekingen. De laatste internationale klimaatonderhandelingen hebben enige vooruitgang geboekt door, voor de eerste keer, oceanen permanent te verankeren in het multilaterale klimaatveranderingsregime. Maar het klimaatpact van Glasgow is nog steeds mijlen verwijderd van waar het moet zijn om het belang van oceanen voor ons klimaatsysteem adequaat weer te geven.