Les Soulèvements de la Terre

Vergeet de beloftes van politici: de kosten van levensonderhoud zullen blijven stijgen, en de schuldige is dichterbij dan je denkt. Dit artikel onthult hoe de klimaatcrisis – van smeltende gletsjers tot extreme weersomstandigheden – nu al direct je portemonnee raakt en waarom de prijzen zullen blijven pieken.

"We will drill, baby, drill", herhaalt Amerikaans president Trump slag om slinger als het gaat over het energiebeleid. Door meer olie en gas op te pompen, hoopt hij de energieprijzen naar beneden te krijgen. Maar willen de olieproducenten wel mee?

"We will drill, baby, drill", herhaalt Amerikaans president Trump slag om slinger als het gaat over het energiebeleid. Door meer olie en gas op te pompen, hoopt hij de energieprijzen naar beneden te krijgen. Maar willen de olieproducenten wel mee?

De voedselprijzen worden stevig opgedreven door maatregelen die de landbouw schoner moeten maken en moeten aanpassen aan een warmere wereld. Vooral arme landen zijn daarvan de dupe, blijkt uit nieuw onderzoek in Nature.

Een week voor het einde van de klimaattop in Bakoe publiceerde de Nationale Bank van België (NBB) een rapport over de impact van de klimaatverandering op de stijgende voedselprijzen. Een aantal experts van ngo’s vinden dat de bank in haar analyse blind blijft voor een aantal structurele economische oorzaken van deze voedselinflatie, namelijk speculatie, graaiflatie en monopolievorming. Ze pleiten dan ook voor een alomvattend beleid dat de diepere oorzaken van voedselinflatie aanpakt.

Naar aanleiding van Wereldbananendag én de Internationale Dag van de Boerenstrijd vraagt een coalitie van ngo’s om eerlijke prijzen voor boeren wettelijk te verankeren. Dat is volgens de ngo’s broodnodig om ons landbouwsysteem wereldwijd duurzamer en rechtvaardiger te maken.

De Vlaamse en de Franstalige Grootouders voor het klimaat en NGO’s in België, Frankrijk en Portugal hebben actie gevoerd bij hun centrale banken. Het doel: lagere rentetarieven verkrijgen voor energierenovatieleningen (1). Renovatie is essentieel om de energie-efficiëntie van gebouwen te verbeteren en de bevolking te beschermen tegen extreme weersomstandigheden en stijgende energieprijzen (2). Nu de recente door de Europese Centrale Bank (ECB) doorgevoerde renteverhogingen investeringen in renovatie duurder maken, roepen activisten en NGO’s de Europese centrale banken op om een mechanisme voor groene leningen op te zetten om renovatieprojecten te ondersteunen.

Dat de economische sancties ten gevolge van de inval in Oekraïne Europa meer treffen dan Rusland is een vervelend feit. Maar nu blijkt uit een recente studie van The Economist dat omwille van de hoge brandstofprijzen het aantal extra doden in Europa in de komende winter groter zou kunnen zijn dan het aantal soldaten dat tot nu toe in de strijd in Oekraïne is omgekomen. Stof om eens goed over na te denken.

Europa maakt de ergste crisis qua levensduurte sinds decennia door als gevolg van de stijgende energie- en voedselprijzen. Covid, de oorlog in Oekraïne en de klimaatverandering hebben de stijging van de grondstoffenprijzen nog verergerd, met voedseltekorten en een snel toenemende voedselonzekerheid in de ontwikkelingslanden tot gevolg. Maar er is ook goed nieuws, schrijven Sarah Lake en Nico Muzi van non-profitorganisatie Madre Brava: met een eenvoudige maar cruciale verandering in de voedselproductie kan de Europese Unie de inflatie van de voedselprijzen verlichten en de mondiale voedselvoorziening schragen.

We rijden ons op verschillende manieren vast in onze wagens. Met ellenlange files, dure tankbeurten, geopolitieke afhankelijkheid van petrostaten en de schade aan de planetaire en onze eigen gezondheid. MO*Ontwikkelaar Jonas Van der Slycken pleit voor een duidelijke verschuiving naar andere vervoersmiddelen. ‘Maar zullen we met het huidige beleid wel zo’n “modal shift” kunnen realiseren?’

De energiecrisis is een complex weefwerk van oorlog, politieke keuzes en economische dynamieken. De meeste aandacht gaat – terecht – naar de ontploffende prijzen en de sociale gevolgen daarvan. Opvallend minder aandacht gaat naar het eigenaarschap van de energiebedrijven. Nochtans geloven sommigen dat de prijzen pas onder controle gebracht kunnen worden als de aandeelhouders van gedaante en dus ook van logica veranderen. Een gesprek tussen Nick Meynen en, zoals altijd, onze host Tjhoi Ng Sauw.

Volgens Maarten Boudry zijn klimaatactivisten een grotere bedreiging voor onze planeet dan klimaatontkenners. Om dat te staven maakt hij gebruik van zogenaamde ecomodernistische oplossingen, die in feite hopeloos ouderwets zijn: kerncentrales en CO2-taks. Zijn vooruitgangsoptimisme eindigt waar kritiek op het kapitalisme begint.

De hausse in elektriciteitsprijzen op de Europese kortetermijnmarkt heeft de terugverdientijd van wind- en zonneprojecten op sommige plaatsen teruggebracht tot een jaar. Daardoor zit de sector volgens analist Rystad op schema om dit jaar voor de eerste keer meer investeringen aan te trekken dan olie en gas.

De armoede-expert van de Verenigde Naties, Olivier De Schutter, roept overheden wereldwijd op om uitkeringen en lonen aan te passen aan de inflatie. Door de wereldwijde stijgende levensduurte kunnen veel mensen zich sommige basisbenodigdheden zelfs niet meer veroorloven.

Als we de maatregelen overschouwen die de regeringen nemen tegen de energiecrisis, dan zie je duidelijk een rode draad: de vrije markt blijft onaantastbaar. Men blijft erin geloven alsof het een natuurwet is. Maar bij de huidige werking van de energiemarkt is die logica ver te zoeken. Het kan en moet anders.

De EU verspilt meer voedsel dan ze importeert, stelt een nieuw rapport. Maatregelen tegen de verspilling worden onvermijdelijk om de stijgende voedselprijzen te drukken, zeggen veertig organisaties.

Het is belangrijk dat we vragen blijven stellen die wat dieper gaan dan de oppervlakte. Zo zou er in het energiedebat eindelijk wat meer ruimte mogen komen voor vragen over wat nodig is, wat genoeg is en wat te veel is, vindt MO*columnist Jan Mertens. ‘Samen minder energie gebruiken is niet betuttelend, het is een vorm van vrijheid veroveren.’

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, stelt voor om een plafond in te voeren voor de inkomsten van bedrijven die elektriciteit produceren met lage kosten en een solidariteitsbijdrage van bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken. De inkomsten uit deze onverwachte winsten zullen naar mensen en bedrijven gaan om hen te helpen met de recente stijging van de energieprijzen en om te investeren in hernieuwbare energiebronnen van eigen bodem. Oxfam EU wil een belasting op de overwinsten van alle bedrijven die van de crisis profiteren.

De doorstijgende energieprijzen bezorgen veel gezinnen enorme financiële kopzorgen. Steeds meer mensen dreigen snel in problemen te komen, laat het ACV weten in een persbericht. "De verschillende regeringen van ons land geven aan van de verlaging van de energiefactuur een topprioriteit te willen maken. Dat is alvast een positief signaal", meent het ABVV. "Schulden stapelen zich op en velen hebben geen idee hoe ze die gaan inlossen." Beide vakbonden vinden dat er snel veel meer moet gebeuren.

abs_empty