No collapswashing

Wat doorgaat voor de 'klimaatactie' van de EU-Commissie is een Trojaans paard volledig ten bate van de privésector. De EU breekt daarmee al haar klimaatbeloften. Ze garandeert maximale winsten voor de privésector met Europees belastinggeld als waarborg, zonder openbare controle en vooral, zonder enige positieve klimaatimpact, volgens een onderzoek van SOMO.

De voorbije nacht, om half 3 Belgische tijd, werd in Frans-Guyana een nieuwe Europese weersatelliet gelanceerd. De nieuwe satelliet MetOp-SG A1 zal elke dag opnieuw de hele wereld in kaart brengen. Dat moet een hele waaier aan belangrijke informatie opleveren die belangrijk is voor weersvoorspellingen, stormwaarschuwingen en klimaatonderzoek. Zo zal de nieuwe satelliet Europa wat minder afhankelijk maken van de VS voor wetenschappelijk onderzoek.

Britse onderzoekers hebben een verband gevonden tussen langdurige blootstelling aan luchtvervuiling en een verhoogd risico op dementie. Het onderzoek versterkt de groeiende aanname dat luchtvervuiling niet alleen schadelijk is voor de luchtwegen, maar ook negatieve effecten heeft op het brein.

Smeltende gletsjers dreigen niet alleen tot overstromingen en drinkwatertekorten te leiden, maar ook tot meer frequente en explosieve vulkaanuitbarstingen. Dat blijkt uit onderzoek van vulkanen in de Andes.

Brooddozen of andere plastic bakjes in de vaatwasser zijn een bron van nano- en microplasticvervuiling in het afvalwater. Dat blijkt uit onderzoek in Australië.

In 2024 hadden banken en andere vermogensbeheerders beleggingen ter waarde van meer dan 33 miljard dollar in de grootste oliemaatschappijen die verantwoordelijk zijn voor 18% van de jaarlijkse wereldwijde uitstoot van broeikasgassen via zogenaamde “groene” fondsen die zogenaamd een duurzame economie bepleiten, zo blijkt uit een onderzoek van Voxeurop en The Guardian. De betreffende fondsen worden op de markt gebracht door grote spelers zoals JP Morgan, DWS/Deutsche Bank en BlackRock.

Elke euro die wordt geïnvesteerd in natuurherstel, levert op de langere termijn een veelvoud in euro's aan baten op. Dat blijkt uit een nieuwe becijfering door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en de universiteit van Luik, op vraag van Natuurpunt en het Wereldnatuurfonds. Voor een concrete studie over het Kastanjebos in Herent komen ze zelfs uit op 51 euro aan baten voor elke geïnvesteerde euro, over een periode van 100 jaar. Minstens even belangrijk is de terugverdientijd, die er op 7 jaar ligt.

Washington, Chicago, New Orleans en andere dichtbevolkte steden in de Verenigde Staten zijn aan het zinken, blijkt uit onderzoek in Nature. Het massale gebruik van grondwater is een belangrijke oorzaak, maar er spelen ook andere factoren.

In Nederland is opschudding ontstaan nu blijkt dat een fabriek in de stad Helmond minstens 15 jaar lang de giftige chemische stof PFOA in het riool loosde. Dat is een type van de forever chemical PFAS. De gemeente Helmond eist nu een schadevergoeding van minstens 10 miljoen euro en hoopt dat er zo snel mogelijk een bloedonderzoek kan worden georganiseerd voor de omwonenden.

1 op de 2 geteste inwoners in Zwijndrecht, waar de 3M-fabriek staat, heeft een te hoog PFAS-gehalte in het lichaam. Dat blijkt uit het bloedonderzoek georganiseerd door de Vlaamse regering. Burgercollectief DARKWATER3M vindt dit al alarmerend. Bovendien zijn hier volgens hen nog oude normen gehanteerd en wekt de regering zo de indruk dat het de verontreiniging en de effecten op de volksgezondheid wil minimaliseren.

Zeeschildpadden keren elk jaar vroeger terug naar hun nestplaatsen om de stijgende temperatuur te compenseren.

De herintroductie van de wolf in Schotland zou de enorme bossen van weleer kunnen doen terugkeren, stelt nieuw onderzoek. En die bossen kunnen jaarlijks een miljoen ton CO2 opslaan.

Tussen 2012 en 2023 hebben de kleinere gletsjers wereldwijd elk jaar gemiddeld 273 miljard ton ijs verloren. Dat blijkt uit een groot internationaal onderzoek op gletsjergebieden buiten Groenland en Antarctica. Het smeltproces verliep daarmee een derde sneller dan een decennium eerder. "Schokkend", zeggen de onderzoekers. Ze waarschuwen dat de drinkwatervoorziening in bijvoorbeeld Zuid-Amerika en Azië in gevaar komt.

Amerikaans onderzoek heeft een veel hogere concentratie microplastics aangetroffen in de hersenen dan in andere organen. En die concentratie stijgt snel: met de helft in amper acht jaar tijd.

De oceaan bepaalt hoe snel klimaatverandering plaatsvindt. Blijkt nu uit nieuw internationaal onderzoek dat ook de diepere waterlagen jaar na jaar opwarmen. Meer dan verontrustend.

De laatste update van de Rode Lijst met bedreigde diersoorten komt met een kras cijfer: maar liefst een kwart van de vissen, zoetwaterschaaldieren en waterinsecten zoals libellen is met uitsterven bedreigd.

Plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel zijn niet alleen goed voor het milieu en het klimaat, maar ook voor het microbioom in de darmen, blijkt uit onderzoek in Nature. Zelfs kleine verschuivingen kunnen al een impact hebben.

De voedselprijzen worden stevig opgedreven door maatregelen die de landbouw schoner moeten maken en moeten aanpassen aan een warmere wereld. Vooral arme landen zijn daarvan de dupe, blijkt uit nieuw onderzoek in Nature.

De sneeuwval in de Alpen is tussen 1920 en 2020 met een derde afgenomen. Dat blijkt uit een studie van onderzoekscentrum Eurac in Bolzano.

De wereldwijde uitstoot van CO2 is dit jaar opnieuw gestegen met 0,8%. Tegelijk verliest de oceaan aan capaciteit om een deel van die uitstoot weer op te nemen. Dat blijkt uit internationaal onderzoek waar ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) aan heeft meegewerkt.

De klimaatverandering draagt wereldwijd bij tot een toename van natuurbranden. Dat blijkt uit een nieuw internationaal onderzoek waaraan de VUB deelnam. Dat klinkt logisch, maar dat is het niet per se, omdat door menselijke activiteiten heel wat bosgebied versnipperd raakt, waardoor natuurbranden zich minder makkelijk verspreiden. De Afrikaanse savanne is zo'n gebied met een dubbele impact.

In de jaren na een zware storm, overstroming of aardverschuiving neemt partnergeweld tegen vrouwen toe. Dat blijkt uit onderzoek van University College London in 156 landen.

Bos, grasland, andere natuur of gewone tuinen: allemaal slaan ze ongeveer evenveel koolstof op in de bodem. Enkel akkers slaan per hectare minder koolstof op. Dat blijkt uit een groot bodemonderzoek in Vlaanderen. Voor het eerst is zo'n onderzoek op zo'n grote schaal gevoerd, tot een diepte van 1 meter. "Fantastisch dat dit gebeurt, dit is cruciaal", benadrukt bioloog Ivan Janssens van UAntwerpen het belang ervan voor ons klimaatbeleid.

Steden in het Globale Zuiden zijn bijzonder kwetsbaar voor extreme hitte omdat ze gemiddeld minder groen hebben, stelt internationaal onderzoek in het vakblad Nature. Parken, bossen en ander groen kunnen de temperatuur in de stad met 3 graden verlagen.

Door de grillen van de klimaatverandering kan de biodiversiteit van graslanden in Vlaanderen tot 75 procent afnemen. Vooral kruiden en hooisoorten zouden in de klappen delen. Dat blijkt uit nieuw doctoraatsonderzoek aan de universiteit van Antwerpen.

Goed nieuws voor de voedselzekerheid: uit nieuw onderzoek blijkt dat wilde verwanten van tarwe ook echt een gewas kunnen opleveren dat beter bestand is tegen klimaatstress en ziekten. Tarwe is voor meer dan anderhalf miljard mensen in het Globale Zuiden het hoofdvoedsel.

Met de opwarming van de aarde stijgt ook de behoefte aan duurzame manieren om gebouwen te koelen. Onderzoekers van UCLA hebben nu een betaalbare én schaalbare techniek ontwikkeld om huizen en andere gebouwen in de zomer te koelen en in de winter te verwarmen, met behulp van alledaagse bouwmaterialen.

Bomen slaan jaarlijks minstens 25 miljoen ton methaan op in hun boomschors, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Dat is verrassend, want tot nu toe werd aangenomen dat planten vooral een bron waren van het krachtige broeikasgas. Reden te meer om bomen te planten en de bossen die nog overblijven te beschermen, zeggen de wetenschappers.

Hitte in de steden oplossen door meer groen aan te leggen? Het zou wel eens kunnen werken, toont onderzoek.

Al jaren doen wetenschappers onderzoek naar de gezondheidseffecten van biologische landbouwproducten. Zeker is dat er veel minder pesticiden op zitten dan op voeding uit conventionele producten, althans in Europa. En doorgaans zijn bio-eters ook gezonder. Toch is het nog steeds niet helemaal duidelijk hoe gezond biovoeding echt is.

De teloorgang van bijen en andere nuttige insecten heeft te maken met vervuilende stoffen in de lucht, stelt onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift Nature. De vervuiling hindert de capaciteit van de dieren om voedsel te zoeken.

Jongeren die vaker biovoeding eten, hebben meer gifstoffen in hun bloed en urine. Die opmerkelijke vaststelling komt uit een nog te verschijnen studie van kankerexpert Nick Van Larebeke. Het probleem ligt vooral bij eieren, zuivel en zaden en noten - niet zozeer bij aardappelen, groente en fruit. Betekent dat dan dat biovoeding ongezond is? Wel, om antwoord op die vraag te geven is verder onderzoek nodig. Wat onderzoeker Van Larebeke sterk bepleit.

De temperatuur kan nog veel meer stijgen dan waar het klimaatpanel van de Verenigde Naties vandaag rekening mee houdt. Dat is de conclusie van onderzoek van miljoenen jaren oude zeebodemstalen door het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Zee (NIOZ) .

Volgens nieuw onderzoek van Greenpeace Midden- en Oost-Europa zijn Europese steden nog steeds veel beter verbonden via de lucht dan via het spoor. Hierdoor worden mensen aangemoedigd om te vliegen in plaats van de trein te nemen, ondanks de schadelijke gevolgen van de luchtvaart voor de planeet. Ook België scoort slecht in het onderzoek: rechtstreekse treinen brengen je vanuit onze hoofdstad naar slechts 11 van de 44 andere onderzochte steden, terwijl maar liefst 41 steden bereikbaar zijn met een rechtstreekse vlucht.

Kleine veranderingen in onze dagelijkse acties kunnen leiden tot significante, snelle maatschappelijke verschuivingen, vooral als het gaat om klimaatactie. Het onderzoeksinstituut IIASA benadrukt het belang van meer kennis over deze dynamiek die een enorme impact kan hebben op het milieu.

Elk jaar sterven meer dan een miljoen mensen door een kortdurende blootstelling aan luchtvervuiling, zegt onderzoek in het medisch tijdschrift The Lancet. Minstens twee derde van die overlijdens zijn te betreuren in Azië.

De Europese luchtkwaliteit is er in de voorbije twee decennia duidelijk op vooruitgegaan. Toch ademen nog altijd ruim vier op de vijf Europeanen vuile lucht in, blijkt uit onderzoek in het vakblad Nature.

De Nederlandse luchthaven van Schiphol, een van de vijf grootste in Europa, heeft laten onderzoeken hoe de CO2-uitstoot in de luchtvaart kan worden teruggedrongen. Het rapport, dat maatregelen voorstelt zoals een wereldwijde tax op kerosine, is gepubliceerd op de website van de luchthaven.

Microplastics stapelen zich op in de Vlaamse kustwateren, zeehavens en estuaria, blijkt uit grootschalig onderzoek door het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). Op twintig locaties werden honderden stalen genomen, en die bevatten allemaal plastic.

De klimaatverandering vormt een steeds grotere bedreiging voor het vermogen van bossen om CO2 uit de lucht te halen, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek.