Opvolging

De federale regering brengt in haar akkoord de kosten van de klimaattransitie niet in rekening. Daarmee draait ze niet alleen zichzelf maar ook de burgers een rad voor de ogen, schrijft Koen Stuyck, beleidsmedewerker bij WWF België. In plaats van echte hervormingen door te voeren, kiest de regering voor een beleid van voortschuiven. Maar de tijd om te talmen is meer dan op.

De Klimaatcoalitie reageert scherp op het federale regeerakkoord. Met het afgesproken beleid zal België zijn Europese doelstellingen niet halen, geen uitvoering geven aan de veroordeling in de Klimaatzaak, en geen koers zetten naar klimaatneutraliteit zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs. Tegelijkertijd worden de meest kwetsbaren het hardst getroffen, en zal Arizona besparen op internationale solidariteit. Dat is onrechtvaardig.

Ook 65-plussers zullen meer betalen voor hun bus- en tramabonnement. Zelfs nog extra bovenop de indexering die ook voor de andere tickets geldt. Dat staat vast nu de Vlaamse regering officieel een beslissing heeft genomen over de verhoging van de tarieven van De Lijn. Voor ouderen met een verhoogde tegemoetkoming komt er wel een uitzondering.

Hier zijn we weer: een paar maanden verder, met een nieuwe federale regering in het zadel. Maar van een frisse wind in het klimaatbeleid is amper sprake. De retoriek is er wel: we lezen in het regeerakkoord dat het Akkoord van Parijs gerespecteerd zal worden, maar er staat geen beleid klaar om deze belofte waar te maken. Integendeel. De fossiele subsidiekraan blijft gul openstaan (€15 miljard per jaar), de elektrificatie van bedrijfswagens wordt uitgesteld en de vergroening van de fiscaliteit blijft uit. Op een paar sprokkels na, ja de BTW op warmtepompen wordt verlaagd en de regering zal een combiticket voor het openbaar vervoer invoeren, is het vruchteloos zoeken naar de broodnodige hervormingen om de uitstoot drastisch te verminderen en ons land fossielvrij en klimaatneutraal te maken.

De regering-De Wever staat voor de aartsmoeilijke opdracht om de uitstoot van broeikasgassen te doen dalen, de energiemix duurzamer te maken én tegelijk de energievoorziening te garanderen. De nieuwe regering zet daarvoor volop in op kernenergie, maar ook op warmtepompen. Tegelijk mag de factuur voor de gezinnen en de industrie niet stijgen. Het blijft echter wachten op een echte taxshift die elektriciteit goedkoper maakt.

Bond Beter Leefmilieu reageert onthutst op het federale regeerakkoord. Arizona bewijst lippendienst aan duurzaam klimaat- en natuurbeleid, maar laat in de feiten alle ambitie los. “Het regeerakkoord biedt geen antwoord op de dramatische toestand van onze biodiversiteit en het klimaat", stelt Danny Jacobs, directeur bij Bond Beter Leefmilieu. “De hefboom van energie- en milieufiscaliteit blijft onbenut. De elektrificatie van bedrijfswagens wordt afgezwakt. Cruciale hervormingen worden een zoveelste maal onderzocht en op de lange baan geschoven. €15 miljard aan fossiele subsidies blijven onaangeroerd. Het regeerakkoord is een bloemlezing van gemiste kansen.

De regeringsonderhandelaars hebben de grootste moeite om een stabiele regering te vormen, maar binnen de Westerse wereld vormen wij absoluut geen uitzondering. Heel wat landen kampen met diepe politieke instabiliteit. Wat zijn de oorzaken hiervan en wat is een mogelijke uitweg?

Patricia Popelier is gewoon hoogleraar grondwettelijk recht (UAntwerpen). Samen met dertien hoogleraren in de rechten vindt ze het onbegrijpelijk dat er in het Vlaams regeerakkoord amper iets staat over het klimaat.

Een nieuwe Europese Commissie onder leiding van Ursula von der Leyen is in de maak. Wat nu al vaststaat, is dat de Eurocommissaris belast met Klimaat en Energie durf en veelzijdigheid zal moeten tonen. Enkele experts wikken en wegen voor MO* de drempels, maar ook de kansen van het Europese klimaatbeleid.

Terwijl Vlaamse en federale onderhandelaars wedijveren om de meest klimaatvijandige, antisociale en neoliberale coalitie ooit op poten te zetten, staan drie overblijvende partijen aan de zijlijn, twee links, één extreemrechts. Van die drie zijn het de groenen die dringend existentiële vragen moeten beantwoorden. Alleen kritische analyse van het eigen falen kan het tij keren.

Terwijl de formateurs uitrustten in hun pauzeweek, maakte de klimaatcrisis het leven zoals we het vroeger kenden steeds meer onmogelijk. Middenveldorganisaties, wetenschappers en burgers roepen de Vlaamse en federale onderhandelaars op om ambitieus klimaat- en natuurbeleid centraal op te nemen in de regeringsnota. Want de klimaatopwarming is in een stroomversnelling geraakt, met alle rampzalige gevolgen vandien.

Meer dan 250 wetenschappers, bekende Belgen en burgerbewegingen roepen in een open brief van 11.11.11, Bond Beter Leefmilieu en Canopea de Vlaamse en Federale onderhandelaars op om ambitieus klimaat- en natuurbeleid centraal op te nemen in de regeringsnota. Want de klimaatopwarming is in een stroomversnelling geraakt, met alle rampzalige gevolgen vandien.

Grootouders voor het Klimaat overhandigen ‘olifant in de kamer’ aan de onderhandelaars van de Vlaamse regering om aandacht te vragen voor de klimaatcrisis

Even recapituleren. Op zondag 7 jan 2024 kreeg Ineos – na een verrassend positief advies van ANB – zijn huidige vergunning van de Vlaamse Regering. De vorige was onderuit gehaald op grond van de beroepsprocedure die de provincie Noord-Brabant had aangespannen. VlaReg werd toen door de Raad voor Vergunningenbetwistingen op de vingers getikt voor haar lossepolswerk aangaande de verwachte stikstofdepositie van Project One voorbij de Nederlandse grens. En al stond het in de sterren geschreven dat zowel de provincie Noord-Brabant als de provincie Zeeland opnieuw beroep zouden aantekenen en dat ook Client Earth opnieuw met een beroep ten gronde zou komen, toch startte Ineos op 8 januari full speed de constructiewerken in Lillo. Evident met de bedoeling om de weg van de voldongen feiten te kiezen en om de beroepsprocedures in snelheid te pakken. Mocht er een kink in de kabel komen, dan was er altijd nog de overheidswaarborg van een half miljard, waarvan overigens al 250 miljoen zijn geactiveerd. Poker à la Ratcliffe

De toegevingen die de Vlaamse regering overweegt voor de landbouw, dreigen voor juridische problemen te zorgen. Daarvoor waarschuwen Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu op basis van een gelekte onderhandelingsnota. Onder andere het voorstel om landbouwgebied niet langer om te zetten in natuurgebied, zou in strijd met de grondwet kunnen zijn. "Deze nota lost geen problemen op voor de landbouwers, maar zadelt hen op met nieuwe."