Justice & Paix

Een zucht van opluchting bij de auto-industrie, nu ze tegen 2035 dan toch niet uitstootvrij moet zijn. Is dit de reddingsboei voor de sector of zal de versoepeling net de afstand met China alleen maar vergroten? En wat ga jij als consument daarvan merken? 5 vragen en antwoorden.

Ook na 2035 zullen er in de Europese Unie nog wagens met verbrandingsmotoren verkocht mogen worden. De Europese Commissie stelt vandaag een versoepeling voor van het geplande verbod op nieuwe benzine- en dieselwagens. Autofabrikanten zullen nog steeds een beperkt aandeel hybridewagens en auto's met traditionele verbrandingsmotoren mogen verkopen. Maar ze zullen de veroorzaakte uitstoot wel moeten compenseren met groen staal en biobrandstoffen.

Met het vliegtuig op vakantie gaan lijkt voor veel Belgen een evidentie. Toch vliegt slechts 2 à 4% van de wereldbevolking één keer per jaar of meer naar het buitenland. Paradoxaal genoeg zorgt net die kleine groep voor een enorme uitstoot: geen enkele andere manier van reizen heeft zo’n grote klimaatimpact.

De vooruitgang die door directe diplomatie op een VN-klimaattop kan worden gemaakt, weegt vele keren zwaarder door dan de uitstoot die de verplaatsingen naar zo'n COP veroorzaken. Dat blijkt uit een analyse van wat er na het klimaatakkoord van Parijs is verschoven op klimaatvlak. "Er is ruimte om het aantal deelnemers te verkleinen, maar het blijft belangrijk om er fysiek aanwezig te zijn, dit gaat om diplomatie."

De vraag naar aircotoestellen gaat tegen 2050 verdrievoudigen als de huidige trends zich doorzetten. Dat blijkt uit de studie 'Global Cooling Watch 2025', die op de klimaattop in Brazilië is voorgesteld. De stijging kan tot miljarden tonnen extra broeikasgassen leiden, waarschuwt de VN, tenzij we het slim aanpakken.

Het afbouwen van de uitstoot, geld aan arme landen en tropische bossen. Daarover gaan zowat 200 landen het hebben op de jaarlijkse VN-klimaatconferentie in Belém, Brazilië. Makkelijk worden de onderhandelingen niet. Wordt dit de "COP van de actie", zoals gastheer Brazilië hoopt?

Met de klimaatconferentie in Belém in zicht bereikte de EU eindelijk een akkoord over haar uitstootdoel voor 2040. Maar België onthield zich opnieuw. Joanna Wils en Caroline Herman, VN-jongerenvertegenwoordigers voor duurzame ontwikkeling bij de Vlaamse Jeugdraad, vragen zich af waarom ons land halsstarrig afzijdig blijft in een tijd waarin klimaatactie dringender is dan ooit.

Om de opwarming van de aarde af te remmen zullen we actief CO2 uit de atmosfeer moeten halen, naast de inspanningen die we al leveren om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Een nieuwe studie onder leiding van de Universiteit van Cambridge toont dat de combinatie van goedkope, op natuur gebaseerde oplossingen en duurdere technologie de beste kansen biedt.

Wat hadden de wereldleiders weer beloofd in 2015 in de Franse hoofdstad? Ze zouden de opwarming van de aarde veroorzaakt door onze uitstoot van broeikasgassen beperken. Tot twee graden en liefst tot anderhalve graad. Daarvoor moesten ze doortastende én rechtvaardige maatregelen nemen. Ze hebben dat niet gedaan. Dat zien we op onze tv-schermen. De bosbranden, overstromingen en hittegolven worden talrijker en heviger. Met veel menselijke slachtoffers en schade voor alle leven op de planeet.

Nog maar 2 jaar geleden keurden de Europese lidstaten en het Europees Parlement de wet goed die autofabrikanten feitelijk verplicht om vanaf 2035 alleen nog nieuwe auto's op de markt te brengen die geen CO2 uitstoten. Maar vorige week kondigde Duitse bondskanselier Friedrich Merz aan dat hij er alles aan zal doen om zo'n "hard einde" voor de benzine- en dieselauto's te voorkomen. Ook vanuit de Europese auto-industrie groeit de druk op de Europese Commissie om de wet, een belangrijk onderdeel van de Green Deal, bij te sturen.

China wil de uitstoot van broeikasgassen met 7 tot 10 procent verminderen tegen 2035. Dat heeft president Xi Jinping aangekondigd. Experts hadden op meer gehoopt, maar zeggen tegelijk dat China misschien wel iets beter zal doen dankzij de enorme groei van groene energie. Tegelijk is het de eerste keer dat China, nog altijd 's werelds grootste uitstoter, een concreet doel voor uitstootvermindering meegeeft voor de relatief korte termijn.

De Europese milieuministers komen vandaag samen in Brussel om over de Europese klimaatambities te praten. Ze zullen er niet de Europese doelstelling van 90 procent minder uitstoot tegen 2040 goedkeuren, want Europa is nog te verdeeld over de kwestie. Het zal wél gaan over de doelstelling voor 2035 die de EU binnenkort aan de VN moet voorleggen voor de belangrijke VN-klimaattop. Het zal wellicht een bescheidener doel worden dan voorzien. Of hoe de EU zijn internationale voortrekkersrol voor het klimaat zelf verzwakt ziet.

De Belgische industrie kan minstens 90 procent van zijn CO2-uitstoot terugdringen tegen 2050. Dat kan bovendien met technologieën die nu al bestaan, of ten laatste tegen 2040 uitgerold kunnen worden, zoals industriële warmtepompen en CO2-opslag. Maar dan moet elektriciteit wel goedkoper worden voor grootverbruikers, en moet er dringend meer werk gemaakt worden van groenestroomcapaciteit. De volgende 5 jaar worden cruciaal.

180 grote fossiele en cementbedrijven zijn door hun uitstoot van broeikasgassen verantwoordelijk voor de helft van de toename van hittegolven, blijkt uit nieuw onderzoek waar ook Belgische wetenschappers aan hebben meegewerkt. Vooral Amerikaanse en Chinese bedrijven hebben een buitengewoon grote impact. De bevindingen kunnen mogelijk een verschil maken bij toekomstige klimaatzaken.

Een baanbrekende studie in Nature linkt de toename van extreme hittegolven aan de uitstoot van ’s werelds grootste producenten van fossiele brandstoffen. Onderzoekers van de VUB spreken van ‘nieuw en direct wetenschappelijk bewijs van de verantwoordelijkheid van individuele bedrijven.’

Zoals we nu leven, consumeren en uitstoten, zal de aarde bijna 40% van haar gletsjerijs verliezen. ‘We kunnen dat niet meer stoppen, maar kunnen wel nog erger voorkomen’, zegt onderzoek in Science.

Tijdens de mariene hittegolven van 2023 heeft de wereldoceaan zo'n 10 procent minder CO2 opgenomen - bijna een miljard ton - dan normaal gezien te verwachten was, bijna de helft van de jaarlijkse uitstoot van de hele Europese Unie. Het is geen goed nieuws in tijden van een opwarmende planeet en opwarmend zeewater, maar er is een lichtpuntje: de daling is kleiner dan gevreesd, zo blijkt uit een nieuwe internationale studie waaraan ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) meewerkte.

Er is dit jaar al 407.000 hectare Europese natuur afgebrand door natuurbranden. Dat is bijna dubbel zoveel als gemiddeld in deze periode van het jaar. Die branden veroorzaakten evenveel CO2 als de jaarlijkse uitstoot van Estland.

De regering-Trump wil 2 belangrijke CO2-meetstations in de ruimte uitzetten. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft alvast de opdracht gekregen om zich daarop voor te bereiden. Dat meldt de Amerikaanse publieke omroep NPR. Daardoor dreigt de wereld een minder goed zicht te krijgen op de uitstoot van CO2. Ook populaire weerapps zoals Buienradar zouden er gevolgen van ondervinden.

Gas wordt duurder, elektriciteit goedkoper. Dat zijn enkele van de maatregelen in het klimaatplan dat de Vlaamse regering heeft voorgesteld. Doel is om de CO2-uitstoot tegen 2030 te verlagen met 40 procent. Wat staat er nog allemaal in dat klimaatplan? We sommen de belangrijkste maatregelen op.

In 2040 wil Europa 90 procent minder broeikasgassen uitstoten vergeleken met 1990. De Europese Commissie heeft, na maanden van overleg, vandaag het plan officieel voorgesteld. Het tussentijdse klimaatdoel moet een opstap worden naar klimaatneutraliteit in 2050. Het is een ambitieus doel, maar er zijn ook enkele flexibele regels waar critici niet zo blij mee zijn.

De oceanen verzuren een pak sneller dan verwacht. Een belangrijk kantelpunt waar wetenschappers al jaren voor waarschuwen, blijkt vijf jaar geleden al bereikt.

Bosbranden hebben vorig jaar tot ongekende verliezen geleid. De uitstoot die daarbij vrijkwam is vier keer zo hoog dan die van alle vliegreizen samen in 2023.

In 2024 hadden banken en andere vermogensbeheerders beleggingen ter waarde van meer dan 33 miljard dollar in de grootste oliemaatschappijen die verantwoordelijk zijn voor 18% van de jaarlijkse wereldwijde uitstoot van broeikasgassen via zogenaamde “groene” fondsen die zogenaamd een duurzame economie bepleiten, zo blijkt uit een onderzoek van Voxeurop en The Guardian. De betreffende fondsen worden op de markt gebracht door grote spelers zoals JP Morgan, DWS/Deutsche Bank en BlackRock.

Een innovatief fokprogramma van Coöperatie Rundvee Verbetering (CRV) en Wageningen University & Research (WUR) maakt het mogelijk om melkkoeien binnen 25 jaar tot 40 procent minder methaan te laten uitstoten. “Dankzij het DNA-profiel kunnen we inschatten hoeveel methaan een koe en haar nakomelingen zullen uitstoten. Met gerichte fokstrategieën verlagen veehouders stap voor stap de uitstoot, zonder in te boeten op de prestaties van hun veestapel”, duidt Yvette de Haas, programmaleider bij WUR.

De Europese autobouwers zullen in 2026 nog geen boetes moeten betalen als hun wagens de klimaatdoelen van dit jaar nog niet halen. Dat heeft Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, vandaag aangekondigd. De Commissie wil de sputterende auto-industrie zo meer ademruimte geven.

De wereldwijde CO2-uitstoot door de luchtvaart is in 2023 met 1% gestegen. De reden: de langere routes die vliegtuigen moesten nemen om het Russische luchtruim te vermijden.

Hier zijn we weer: een paar maanden verder, met een nieuwe federale regering in het zadel. Maar van een frisse wind in het klimaatbeleid is amper sprake. De retoriek is er wel: we lezen in het regeerakkoord dat het Akkoord van Parijs gerespecteerd zal worden, maar er staat geen beleid klaar om deze belofte waar te maken. Integendeel. De fossiele subsidiekraan blijft gul openstaan (€15 miljard per jaar), de elektrificatie van bedrijfswagens wordt uitgesteld en de vergroening van de fiscaliteit blijft uit. Op een paar sprokkels na, ja de BTW op warmtepompen wordt verlaagd en de regering zal een combiticket voor het openbaar vervoer invoeren, is het vruchteloos zoeken naar de broodnodige hervormingen om de uitstoot drastisch te verminderen en ons land fossielvrij en klimaatneutraal te maken.

De regering-De Wever staat voor de aartsmoeilijke opdracht om de uitstoot van broeikasgassen te doen dalen, de energiemix duurzamer te maken én tegelijk de energievoorziening te garanderen. De nieuwe regering zet daarvoor volop in op kernenergie, maar ook op warmtepompen. Tegelijk mag de factuur voor de gezinnen en de industrie niet stijgen. Het blijft echter wachten op een echte taxshift die elektriciteit goedkoper maakt.

De uitstoot van het toerisme groeit dubbel zo snel als die van de rest van de wereldeconomie. Toerisme is nu al goed voor 9 % van de totale uitstoot, blijkt uit onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift Nature.

Volgens de Wereldbank kwam er bij de wereldwijde olieproductie vorig jaar bijna 150 miljard kubieke meter methaangas vrij, omgerekend zo’n 500 miljoen ton CO2-equivalent. Dat is volgens het IEA ongeveer 1,3% van de mondiale uitstoot van broeikasgasuitstoot door winning en verbranding van fossiele brandstoffen. Hiermee kan heel Afrika ten zuiden van de Sahara van energie worden voorzien. Methaan dat vrijkomt bij winning van olie, al dan niet uit schalielagen, wordt immers meestal afgefakkeld (flaring) als het niet economisch rendabel is om het op te slaan en voor energieopwekking te verbranden. Het Internationale Energieagentschap stelt dat de methaanuitstoot van de oliesector wellicht met 70% onderschat wordt. Ook bij de productie en het transport van aardgas uit gasbellen, ontsnappen er aanzienlijke hoeveelheden methaan. Steenkoolmijnen lekken eveneens grote hoeveelheden methaan, waarbij de diepste mijnen het meest methaan vrijgeven. Ook nadat ze gesloten zijn, kunnen ze verder methaan lekken.

Vlaanderen zit absoluut niet op schema om de uitstoot van broeikasgassen af te bouwen, en dat gaat België wellicht honderden miljoenen euro's kosten. In welke mate kan de nieuwe Vlaamse regering de zaken nog rechttrekken, en hoeveel bedraagt die factuur dan precies? "Ik zal niet toelaten dat de factuur terechtkomt bij de gewone Vlaming", zegt Vlaams minister van Klimaat Melissa Depraetere (Vooruit).

Op de VN-klimaattop in Bakoe zijn belangrijke besprekingen over uitstootreductie in de eerste week op een haar na gekelderd door verzet van oliestaat Saoedi-Arabië en enkele ontwikkelingslanden. Het voorzitterschap moest alle zeilen bijzetten om de onderhandelingen uit het slop te halen.

De wereldwijde uitstoot van CO2 is dit jaar opnieuw gestegen met 0,8%. Tegelijk verliest de oceaan aan capaciteit om een deel van die uitstoot weer op te nemen. Dat blijkt uit internationaal onderzoek waar ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) aan heeft meegewerkt.

Shell hoeft dan toch zijn uitstoot niet verder terug te dringen dan het zelf wil om de klimaatopwarming te beperken. Dat heeft een Nederlandse rechter in Den Haag vandaag in beroep beslist. De rechter vindt dat Shell wel degelijk een verantwoordelijkheid draagt in de klimaatcrisis, maar dat het bedrijf geen specifieke reductiedoelstellingen opgelegd kunnen worden.

Een nieuw rapport van Oxfam wijst op de enorme emissiekloof tussen de superrijken en de gemiddelde burger.

Amerikaanse scheikundigen hebben een nieuw type van absorberend materiaal gemaakt dat veelbelovend klinkt om koolstofdioxide uit de lucht te filteren en zo de CO2-concentratie in de atmosfeer te doen dalen.

De koolstofvoetafdruk van een superrijke Europeaan, na bijna een week gebruik te hebben gemaakt van superjachten en privévliegtuigen, komt overeen met de levenslange koolstofvoetafdruk van iemand in de armste 1 procent van de wereld, zo onthult een nieuw Oxfam-rapport vandaag. Het eerste onderzoek in zijn soort, “Carbon Inequality Kills,” volgt de uitstoot van privéjets, superjachten en vervuilende investeringen en komt uit aan de vooravond van COP29 in Baku, Azerbeidzjan.

In de komende dertig jaar zal de zeespiegel bij Fiji, Kiribati en andere eilanden in de Stille Oceaan minstens 15 centimeter stijgen. Een team van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA is formeel: deze stijging zal sowieso plaatsvinden, of we de uitstoot van broeikasgassen nu nog kunnen beperken in de komende jaren of niet.

Zelfs in de meer gematigde klimaatscenario's bestaat de kans dat de klimaatopwarming slechts zeer moeizaam terug te draaien valt, of zelfs helemaal niet. Daarvoor waarschuwen 30 klimaatwetenschappers uit Europa en Australië. Ze dringen erop aan dat regeringen wereldwijd dat risico ernstiger nemen dan nu het geval is. De uitstoot van broeikasgassen moet zo snel mogelijk naar beneden, en er moet veel meer infrastructuur voor koolstofafvang gebouwd worden, zeggen ze.